Risico's/verantwoordelijkheid delen in een publiek-private samenwerking
Publiek-private partnerschappen (PPP) stellen overheden in staat om de taken en risico's van planning, realisatie en exploitatie te delen met particuliere partners in gezamenlijke projecten. Daarom besloot de ontwikkelingscommissie van het district Hernals om de gevelvergroening te promoten in het kader van "Publiek-private partnerschappen". Met de expertise van het Weense milieubeschermingsdepartement - MA 22 - en de steun van het district en de buurt werd een opmerkelijke groene oase gecreëerd in de vorm van een groene gevel bij een privéwoning in de Ortliebgasse. De samenwerking is even waardevol gebleken voor het project als voor de betrokken publieke en private partners.
De belangrijkste succesfactor was de samenwerking tussen de actoren. De kosten voor de planning en aanleg werden gedeeld door het district en de milieudienst MA 22 en de privé-eigenaar, die verantwoordelijk is voor het onderhoud. De overeenkomst was gebaseerd op een informeel contract tussen de privé-eigenaar en het district.
De uitvoering van publieke taken is traditioneel toegewezen aan overheidsinstellingen, waardoor het een uitdaging is om dit historisch ingesleten model te doorbreken. De uiteenlopende eisen van moderne samenlevingen laten echter zien dat een strikte scheiding tussen de publieke en private sector niet langer haalbaar is. Nieuwe benaderingen zoals publiek-private partnerschappen (PPP) laten zien dat het voor geselecteerde projecten heel voordelig is om de taken en risico's van planning, realisatie en exploitatie samen met private partners te delen. Hoewel dit veel voordelen biedt, moet worden opgemerkt dat de planning en administratieve inspanningen voor het coördineren van een PPP relatief hoog zijn. Deze kunnen echter worden vereenvoudigd door ervaring op te doen en op de langere termijn zelfs kosten en middelen besparen.
Instructierichtlijn voor het ondersteunen van gevelbegroening
De richtlijn voor gevelvergroening is opgesteld door de Oostenrijkse Vereniging voor Bouwconstructie en de Universiteit voor Bodemcultuur in opdracht van ÖkoKauf Wien, het programma voor ecologisch inkopen van de stad Wenen. De gids werd in februari 2013 gepresenteerd in het kader van een conferentie in de Technische Universiteit van Wenen. De gids biedt waardevolle specialistische informatie aan architecten, planners, ontwikkelaars, openbare instellingen en geïnteresseerde burgers en dient als beslissingshulp bij het kiezen van het ideale type groen voor verschillende gevels. De inhoud omvat algemene informatie (bijv. doelgroepen, toepassingsgebied, definities, voordelen van een groene gevel) en informatie over verschillende systemen voor gevelbegroening, hun ecologische en technische functies en ontwerpmogelijkheden. Een systeemoverzicht, financieringsopties en een checklist helpen gebruikers bij het voorbereiden en plannen van gevelvergroening door de noodzakelijke voorwaarden en randvoorwaarden te onderzoeken. Tot slot worden in de richtlijn voorbeelden van goede praktijken uit de regio Wenen en verdere verwijzingen naar literatuur en regelgeving belicht.
Er moest een beroep worden gedaan op de verschillende facetten van de juiste kennis om de gids te ontwikkelen, met inbegrip van bijvoorbeeld ingenieurs en een vereniging voor het vergroenen van gebouwen. Financiële middelen voor het maken van de inhoud, het drukken en de publicatie waren gepland in het jaarlijkse projectbudget van de milieudienst - MA22. Er waren geen extra middelen. Het opstellen van de gids was politiek gewenst en werd geïntegreerd in het politieke programma.
Er was veel vraag naar de gids - de eerste editie (3000 exemplaren) was binnen het eerste jaar na publicatie al uitverkocht. Begin 2017 verschijnt een nieuwe editie, die zal worden aangevuld met extra kortere informatiebrochures (folders, leaflets, enz.).
Voordelen schatten om investeringen te rechtvaardigen
Een uitgebreide beoordeling van ecosysteemdiensten hielp bij het opbouwen van de argumenten voor investering in een geïntegreerd herstel van de stadsrivier, waarbij de voordelen met betrekking tot water, land, sociale en klimaatveranderingskwesties naar voren kwamen. Over een periode van 40 jaar werden de levenslange baten van de herstelactiviteiten geschat op €31,2 miljoen - een kosten-batenverhouding van 7:1. Deze op waarde gebaseerde benadering van stedelijke groene infrastructuur toonde aan dat het herstel van het park een kosteneffectieve manier was om het welzijn van de lokale gemeenschap te verbeteren, vooral in vergelijking met een puur 'hard engineering'-oplossing die de neiging heeft om afzonderlijke diensten (overstromingsrisico's etc.) te maximaliseren, terwijl het over het algemeen onbedoelde gevolgen heeft voor een reeks andere onderling verbonden diensten. De beoordeling en het bijbehorende rapport waren van groot belang om financiers te overtuigen om bij te dragen aan dit project, omdat ze illustreren hoe de combinatie van kennis, gegevens en middelen verschillende sectoren in staat kan stellen om met succes grote projecten te realiseren en een breed scala aan voordelen te bieden die veel verder gaan dan wat een enkele organisatie zich zou kunnen veroorloven om alleen te financieren.
Er werd een beoordeling van ecosysteemdiensten uitgevoerd. De betrokkenheid van het Milieuagentschap als partner hielp bij het verkrijgen van de vele goedkeuringen die nodig waren (overstromingsrisico, verontreinigde grond, bodemverwijdering enzovoort) om de beoordeling met succes uit te voeren en de benodigde gegevens te verzamelen. Deze samenwerking leidde tot een gekwantificeerde schatting van de voordelen van alle voorgestelde herstelwerkzaamheden voorafgaand aan de uitvoering, evenals een analyse na de uitvoering.
Het blijft moeilijk om de voordelen van ecosysteemdiensten te monitoren en te kwantificeren, vooral ondersteunende diensten zoals nutriëntencyclus en habitat voor in het wild levende dieren. Toch is het van cruciaal belang om bij de evaluatie van ecosysteemdiensten alle dienstencategorieën (verlenend, regulerend, cultureel en ondersteunend) in overweging te nemen en - voor zover mogelijk - te kwantificeren. In het geval van Mayesbrook bleek uit de beoordeling dat meer dan 88 procent van de totale ecosysteemdiensten die voor het park werden geëvalueerd, voordelen waren voor de gezondheid (zoals het verbeteren van de luchtkwaliteit), risico's (zoals het verminderen van potentiële overstromingsschade) en culturele waarde (zoals het bieden van mogelijkheden voor educatie). Door een bloeiend, multifunctioneel landschap te creëren en sociale en ecologische regeneratiedoelen te combineren, laat het Mayesbrook Climate Change Park dus zien hoe een stedelijk rivierpark met succes tegelijkertijd publieke, private en vrijwillige doelstellingen kan realiseren - een belangrijke factor bij het maken van de juiste investering.
Sociale voordelen en acceptatie maximaliseren door betrokkenheid
Vóór de restauratie was Mayesbrook Park onbemind en werd het te weinig gebruikt. Om het project tot een succes te maken, was het dus belangrijk om de naburige gemeenschappen weer in contact te brengen met het park en de geplande opknapbeurt. Een uitgebreide openbare raadpleging hielp de partners om de plaatselijke bezorgdheid over het park weg te nemen en zorgde voor aanzienlijke sociale voordelen, zoals een toename van het aantal bezoekers in het park en een groter gevoel van veiligheid. Aangezien het park vóór de hervorming de thuisbasis was van criminele activiteiten en asociaal gedrag, heeft het gebruik van een ranger ter plekke geholpen om deze dreiging te verminderen en meer comfort te bieden aan bezoekers en de omliggende gemeenschappen. Daarnaast werkte Natural England ook samen met de scholen om te zien hoe het park het meest relevant kon zijn voor hun behoeften en baseerde nieuwe natuurlijke speelvoorzieningen en wandelpaden op ontwerpen van deze kinderen. De verbetering van de landschappelijke, sociale en esthetische waarde hielp nieuwe recreatiefaciliteiten vorm te geven en maakte betere toegang voor parkgebruikers mogelijk.
Er werd een openbare raadpleging gehouden. De belangrijkste punten van zorg die naar voren werden gebracht waren de veiligheid in het park, de speelvoorzieningen en het goede onderhoud van het park. Er werd vastgesteld dat de plaatselijke parkbezoekers wilden dat het park als geheel een balans van sport-, speel- en natuurgebieden zou bevatten, plus toiletten, zit- en eetgelegenheden - en deze zorgen werden in het projectontwerp geïntegreerd. Net zo belangrijk was het om de plaatselijke bevolking inzicht te geven in de natuurlijke diensten die de rivier levert.
Voortdurend overleg is belangrijk geweest voor het leggen van contacten met de bredere gemeenschap en de integratie van hun zorgen in het herstelplan heeft hun betrokkenheid bevestigd. Door de milieugezondheidsfunctionarissen van de gemeente en het Misconnections Project van Thames Water, dat deel uitmaakt van de nationale Connect Right Campagne, met elkaar in contact te brengen, zijn de mensen ook beter geïnformeerd over hoe ze ervoor kunnen zorgen dat de leidingen in hun huis niet in de Mayes Brook lozen. Ten slotte heeft het combineren van sociale en milieuhersteldoelen de financiële en personele middelen vergroot die uit een breder scala aan bronnen beschikbaar waren.
Belanghebbenden betrekken om het bewustzijn en de steun te vergroten
Tijdens het ontwerp en de uitvoering van dit project werd een uitgebreid en iteratief proces van betrokkenheid van belanghebbenden in gang gezet. Het proces omvatte een 'lopend programma' van overleg met omwonenden, vertegenwoordigers van de plaatselijke school, praktijkmensen, gemeentepersoneel en vele anderen om het bewustzijn over de SuDS-retrofit, de voordelen en kosten ervan te vergroten en om publieke perspectieven op het gewenste ontwerp te verkrijgen. Dit omvatte regelmatige bijeenkomsten, gemeenschapsworkshops en informele bijeenkomsten bij sport- en culturele evenementen. De aanpak werd steeds opener en consultatiever: ongeveer een vijfde van de huurders in het gebied nam deel aan dialoogbijeenkomsten over het project. Naast andere onderwerpen werden veiligheidskwesties met betrekking tot open watergebieden (bijv. retentiebekkens) met bewoners besproken, evenals het mogelijke verlies van bepaalde recreatiemogelijkheden in het gebied. In veel gevallen werd er rekening gehouden met de opmerkingen en zorgen van belanghebbenden en werden deze verwerkt in de herontworpen SuDS-plannen.
Al vanaf de beginfase van dit project waren er ontmoetingsplaatsen voor belanghebbenden en benaderingen om leden van de gemeenschap bij het project te betrekken. Het integreren van dergelijke overwegingen in wat zou kunnen worden gezien als een controversieel project is belangrijk voor het verkrijgen en behouden van steun van de gemeenschap en het vermijden van mogelijke tegenstand.
Belanghebbenden een forum bieden om hun zorgen te uiten, vragen te verduidelijken en betrokken te worden bij het proces kan zeer waardevol zijn bij het verkrijgen van publieke steun. De betrokkenheid van de bewoners bij de ontwerpfase betekende dat er weinig weerstand was tegen het project en resulteerde in een gevoel van eigenaarschap, empowerment en een verhoogd bewustzijn onder de bewoners. Het bleek echter een uitdaging om het enthousiasme en de betrokkenheid van de gemeenschap te behouden buiten de gestructureerde raadplegingsprocessen met belanghebbenden om.
Co-baten maximaliseren door slimme planning
Hoewel het hoofddoel van het project het aanpakken van overstromingen was, gerelateerd aan een overgebruikt gecombineerd rioolsysteem, verkeerde de buurt Augustenborg vóór het stadsvernieuwingsproject ook in een staat van sociaaleconomische achteruitgang. Daarom stond het genereren van sociaaleconomische voordelen centraal in de doelstellingen van het project, zoals het verbeteren van de leefbaarheid en esthetiek van de buurt, naast biodiversiteitsdoelstellingen. Bovendien maakt het project deel uit van een groter vernieuwingsinitiatief in de wijk Augustenborg, dat ook deel uitmaakt van ambitieuze duurzaamheidsplannen voor de stad Malmö. Meer specifiek had het initiatief 'Eco-stad Augustenborg' als doel om Augustenborg om te vormen tot een sociaal, ecologisch en economisch duurzame nederzetting. Uiteindelijk heeft het werk een significante transformatie van de buurt teweeggebracht en is het emblematisch geworden voor een meer alomtegenwoordige verschuiving in de richting van duurzaamheid. Het heeft ook geleid tot de ontwikkeling van verschillende bedrijven op het gebied van waterinnovatie. Media-aandacht en public relations worden gezien als extra voordelen voor de stad en haar bewoners.
Door vooruit te denken tijdens de ontwerp- en planningsfasen werd de aandacht gevestigd op de reeks voordelen die mogelijk konden worden bevorderd. Het was belangrijk om eerst deze voordelen te identificeren en vervolgens samen te werken met omwonenden, planners, ingenieurs, besluitvormers en andere belanghebbenden om een geïntegreerde aanpak te ontwikkelen om ervoor te zorgen dat deze voordelen werden gerealiseerd. Uiteindelijk werd het SuDS zo ontworpen dat het de omwonenden amusement en recreatie zou bieden, terwijl het ook de primaire doelstelling van overstromingspreventie zou realiseren.
Door belanghebbenden in het planningsproces te integreren, werd de aandacht gevestigd op mogelijk gederfd recreatief gebruik als gevolg van de geplande maatregelen (d.w.z. grote open velden die voorheen voor sport werden gebruikt, zouden worden gebruikt voor retentievijvers). Met deze aspecten werd rekening gehouden na de openbare raadpleging en uiteindelijk resulteerde dit in het creëren van nieuwe ruimten voor gemeenschappelijke activiteiten en recreatie in plaats van ze te verwijderen. Het raadplegingsproces leidde er ook toe dat een lokale innovator een deel van het systeem ontwierp en een groeibedrijf in waterinnovatie ontwikkelde, dat sindsdien ook andere bedrijven heeft voortgebracht. Bovendien was het SuDS-systeem door deze toegevoegde waarden uiteindelijk kostenefficiënter dan een traditionele grijze infrastructuur. Een mogelijk ongewenst neveneffect van de regeneratie van de buurt was echter de stijging van de waarde van het onroerend goed, waardoor lagere inkomensgroepen zich de verhoogde kosten mogelijk niet kunnen veroorloven.
Partnerschap voor succes: expertise en financiering veiligstellen
Een partnerschap tussen het woningbedrijf van Malmö, het waterbedrijf van Malmö en stadsplanners was een cruciaal ingrediënt bij de implementatie van dit project. Technische expertise van elk van deze partners was nodig om een passend ontwerp te garanderen, en de financiering van het project werd ook gezamenlijk verstrekt. Verdere componenten van dit succesvolle partnerschap waren betrokkenheid van belanghebbenden, de aanwezigheid van geavanceerde technische expertise en een beleidsrichtlijn op hoog niveau ter ondersteuning van experimenten. Inzicht in de lokale ecosystemen was niet cruciaal, maar projectontwerpers moesten wel een zeer gedetailleerd inzicht hebben in de frequentie en ernst van lokale overstromingen.
Zonder het partnerschap tussen het waterbedrijf van Malmö, de huisvestingsautoriteit en anderen zou de financiering van dit project niet voldoende zijn geweest. De nationale en subnationale wetgeving vormde een belangrijke stimulans voor de financiering van experimenten en implementatie, terwijl het Green Roof-initiatief werd gefinancierd door het LIFE-programma van de EU.
Het is belangrijk om de voorwaarden van een partnerschap (zowel de korte- als langetermijnrollen) duidelijk vast te leggen en verantwoordelijkheden af te bakenen voordat het project wordt geïmplementeerd om latere verwarring en conflicten te voorkomen. In het geval van ecosysteemgerichte benaderingen zoals SuDS in Malmö is het ook belangrijk om voor de start van het project voldoende financiering te krijgen voor de hele duur van het project, inclusief voor onderhoud en monitoring na de implementatie. Het benadrukken van de potentiële voordelen van het project voor individuele financiers kan een nuttig instrument zijn om financiering veilig te stellen en de steun te vergroten.
Een technisch adviespanel voor goede planning oprichten
Het project legt verantwoording af aan een technisch adviespanel (TAP), dat elke zes maanden bijeenkomt. Dit bestaat uit een breed scala aan relevante belanghebbenden, zowel direct als indirect betrokken bij het project. Relevante partijen zijn onder andere: Natural England, de Environment Agency (vier of vijf personen die elk van de verschillende betrokken afdelingen van de EA vertegenwoordigen - het team voor milieuvergunningen, het team voor toestemming voor drainage en het team voor onderhoud van de zeewering), de Crouch Harbour Authority, de plaatselijke planningsautoriteit, Defra, de autoriteiten van Essex County Council, het hoofd planning van Rochford District Council, vertegenwoordigers van Crossrail, de RSPB, personen van het Centre for Environment, Fisheries, and Aquacultural Sciences (plaatselijke visserijadviseurs) en de landeigenaar van Wallasea Island (Wallasea Farms Inc). Dit panel was een cruciale bron van expertise en analyse tijdens de vroege implementatie en blijft tijdens de afronding van het project advies geven over mogelijke obstakels en manieren om deze te overwinnen.
Het bestaan van het TAP zorgde voor een onderliggend gevoel van vertrouwen in het plannings- en implementatieproces, om de voorziene hindernissen aan te pakken. Het panel ondersteunde uitgebreide modellering, milieueffectbeoordelingen en herontwerp van oplossingen. Met name het ontwerp van drie kleinere beheerde herinrichtingen in plaats van één grote hielp om het schaalprobleem waarmee het project te maken had op te lossen.
Bij een project met zo'n grote kans op technische belemmeringen als in Wallasea Island, kan een technisch adviespanel van groot belang zijn voor een soepel en succesvol plannings- en implementatieproces. De functie bestaat voornamelijk uit het ondersteunen van de identificatie van zowel technische als regelgevende barrières en de ontwikkeling van middelen om deze te overwinnen voordat het project wordt uitgevoerd.
Win-win-oplossingen bevorderen via innovatieve partnerschappen voor landschapsarchitectuur
Binnen het Wallasea Project werd landophoging en landschapsarchitectuur op een innovatieve manier benaderd door het creëren van een nieuw publiek-privaat partnerschap. Materialen van het Crossrail-tunnelproject werden getransporteerd naar een laaggelegen kustgebied met een hoog overstromingsrisico om het land op te hogen. Het project creëerde zo een precedent voor het gebruik van grotendeels afvalmateriaal van een groot infrastructuurproject voor het behoud van biodiversiteit en aanpassing aan klimaatverandering elders. De financiering kwam van zowel de particuliere onderneming Crossrail als van het Milieuagentschap, waarbij alle partijen profiteerden van de economische en milieuvoordelen die het recyclen van de restmaterialen met zich meebracht. Met Crossrail aan boord als leveringspartner vormt het project een partnerschap tussen Europa's grootste civieltechnische project en Europa's grootste project voor het creëren van intergetijdenhabitats.
In plaats van te betalen voor het afvoeren van afvalmaterialen van de tunnelbouw, koos Crossrail ervoor om ze naar Wallasea Island te vervoeren. Via een losfaciliteit konden de materialen worden verscheept en vervolgens over het eiland worden verspreid om de habitats te bouwen. Crossrail dekte de meeste kosten (zoals de aankoop van grond en wat personeelskosten), terwijl de Environment Agency (RA) de rest financierde. De EA 'kocht' in het project om vervangende habitats te leveren voor gebieden die zijn aangetast/verloren binnen het lokale Natura 200-netwerk.
Hoewel RSPB voldoende buy-in had verkregen om de grond te kopen, was er aanvankelijk geen geld om het project zelf uit te voeren. Op dat moment kwam Crossrail met een aanbod van materialen en financiering waardoor het project met meer vertrouwen verder kon. De belangrijkste les die we hieruit kunnen trekken, is dat we 'buiten de gebaande paden' moeten denken en nieuwe (publiek-private) samenwerkingsverbanden moeten overwegen om middelen aan te boren die eerder niet in overweging waren genomen. Verder was een sterke relatie met de grondeigenaar vooral belangrijk in de vroege ontwerpfasen van het project, omdat dit RSPB in staat stelde een koopoptie van twee jaar te nemen. Dit betekende dat RSPB voor een periode van twee jaar het grootste deel van het eiland kon kopen als ze daartoe zouden besluiten, en dat de prijs aan het begin van deze periode vast zou staan, waardoor er enige zekerheid ontstond over de initiële kosten van het project.
Het kader vaststellen voor succesvolle restauratieactiviteiten
Het implementatieproces begon met de oprichting van de PHOENIX-See Entwicklungsgesellschaft (EG ) - als dochteronderneming van het gemeentelijke nutsbedrijf - om dit grootschalige project te beheren. Er werd een externe projectleider aangesteld en er werden deskundige ingenieursbureaus ingehuurd. De EG was betrokken bij alle onderwerpen met betrekking tot het waterbeheer van de Emscher en het Pheonix-meer. Van overheidszijde was een groot aantal instanties bij het proces betrokken. Publieksparticipatie vond plaats via formele en informele bijeenkomsten en discussies. Van belang waren ook de haalbaarheids- en beoordelingsstudies die in 2001 werden gestart om het ontwerp van de oplossing te verbeteren en de beleidsmakers ervan te overtuigen dat de risico's aanvaardbaar waren. Het plan werd uiteindelijk in 2005 goedgekeurd en de graafwerkzaamheden begonnen in 2006. Een jaar later was het nieuwe afvalwaterriool klaar en in 2009 begon de vernieuwde Emscher in zijn nieuwe bedding te stromen. Uiteindelijk werd het meer in 2010 onder water gezet en in 2011 officieel geopend. De bouw van huizen langs het meer begon in deze periode en in 2013 "leverde" de Entwicklungsgesellschaft het meer terug aan de stad Dortmund.
Er waren een paar conflicterende doelen die moesten worden opgelost om met de restauratieactiviteiten te kunnen beginnen, waaronder een conflict over ruimte. Er moest een compromis gevonden worden tussen ecologische (omvang van het meer) en economische (omvang van het vastgoedgebied) eisen. De goede relaties, het enthousiasme en het geloof van de actoren in het project hielpen om overeenstemming te bereiken over dit belangenconflict en over de komende extra kosten en risico's.
Het was belangrijk om haalbaarheids- en beoordelingsstudies uit te voeren om het ontwerp van de oplossing te verbeteren en de beleidsmakers ervan te overtuigen dat de risico's aanvaardbaar waren. Aangezien er enorme hoeveelheden grond verplaatst moesten worden, wat veel energie kost en duur is, was goed bodembeheer erg belangrijk. Een grote hoeveelheid grond kon op de bouwplaats worden achtergelaten voor het modelleren van de taludzones en de terrassen voor de woningen.