Farasan Adaları Koruma Alanının Restore Edilmesi ve Korunması: Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasına Bütüncül Bir Yaklaşım
Güney Kızıldeniz'de eşsiz bir karasal, kıyı ve deniz ekosistemi olan Farasan Takımadaları, habitat bozulması, sürdürülemez kaynak kullanımı ve istilacı türlerin yayılması nedeniyle önemli koruma zorluklarıyla karşı karşıya kalmıştır. Farasan adaları koruma alanı, endemik Farasani ceylanına(Gazella arabica farasani), çeşitli deniz yaşamına ve kritik mavi karbon ekosistemlerine ev sahipliği yapmaktadır. Suudi Arabistan Ulusal Yaban Hayatı Merkezi (NCW) bu tehditleri ele almak için kapsamlı bir koruma programı uygulamıştır. Bu program, iki yılda bir biyolojik çeşitlilik izleme planı, habitat restorasyon çalışmaları, istilacı tür yönetimi, balıkçılık düzenlemesi ve güçlendirilmiş kanuni yaptırımları içeriyordu. Program, Farasani ceylanı popülasyonunun istikrara kavuşması ve kademeli olarak artması, mercan resifi ve deniz çayırlarının sağlığının iyileştirilmesi ve biyolojik çeşitliliğin korunması konusunda kamu bilincinin artırılması gibi ölçülebilir koruma başarılarına yol açmıştır. Rezerv şimdi entegre koruma ve dengeli ekolojik sürdürülebilirlik için bir model olarak duruyor.
Fotoğraf ve video galerisi
Bağlam
Ele alınan zorluklar
2021'den beri UNESCO Biyosfer Rezervi olan Farasan Takımadaları, Kızıldeniz'in güneyindeki adalar, mercan resifleri, deniz çayırları ve mangrovlardan oluşan bir komplekstir. 1988'de belirlenen Farasan Adaları Koruma Alanı, 266 adada 5.408 km²'lik bir alanı kapsamaktadır. Çoğunluğu balıkçı olmak üzere ~15.000 kişiye ev sahipliği yapan bölge, ilk olarak Arap ceylanından farklı olan endemik Farasani ceylanı(Gazella arabica farasani) için koruma altına alınmıştır. Diğer karasal fauna türleri arasında beyaz kuyruklu firavun faresi, üç kemirgen türü ve dört yarasa türü bulunmaktadır. Deniz kuşları için kritik bir alan olan bölge, aralarında pelikan ve ospreylerin de bulunduğu 145 türe ev sahipliği yapmaktadır.
Deniz ekosistemi, yuva yapan şahin gagalı ve yeşil kaplumbağaları, dugongları (hassas) ve Nesli Tehlike Altındaki Hint Okyanusu kambur yunusu da dahil olmak üzere yunusları desteklemektedir. Balina köpekbalıkları ve mantalar gibi köpekbalıkları ve vatozlar artık koruma altındadır. Ancak kentleşme, istilacı türler, aşırı avlanma ve mercanların bozulması gibi tehditler Farasan'ın biyolojik çeşitliliğinin sürdürülebilmesi için acil koruma gerektirmektedir.
Konum
Süreç
Sürecin özeti
Suudi Arabistan Ulusal Yaban Hayatı Merkezi (NCW), 5408 km2'lik bir alanı kapsayan Farasan Adası Koruma Alanında kapsamlı bir tehdit restorasyon ve koruma programı uyguladı. NCW, başta ceylan ve su kuşları olmak üzere adada yayılış gösteren yaban hayatı türlerini korumak için sağlam bir izleme ve devriye sistemi kurdu. Bu sistem, bölgenin düzenli olarak gözetim altında tutulmasını, kaçak avcılıkla mücadele yasalarının uygulanmasını ve hayvanların hareketlerini ve sağlık durumlarını takip etmek için teknolojinin kullanılmasını içeriyordu. Doğal yaşam alanını eski haline getirmek amacıyla bir istilacı tür yönetim planı da hazırlandı ve uygulandı.
Köpekbalıkları, vatozlar ve aşırı avlanmayı azaltmak için Rezerv için özel olarak tasarlanmış bir Balıkçılık Yönetim Planı geliştirilmiştir. Yetişkin kaplumbağa ölümlerini azaltmak için bir Kaplumbağa Dışlama Cihazı (TED) programı geliştirilmiştir. Habitat parçalanmasını ve tahribatını azaltmak için bir trolle avlanma bölgeleme planı tasarlanmıştır. Adalardaki kaplumbağalar ve deniz kuşları için yuvalama alanı restorasyonları gerçekleştirilmiştir. Buna ek olarak NCW, sürdürülebilir olmayan balıkçılık uygulamaları ve kıyı döküntüleri nedeniyle bozulan doğal süreçleri yeniden tesis etmeyi amaçlamıştır. Doğal yaşam alanlarını ve üreme alanlarını eski haline getirmek için önlemler alındı.
Yapı Taşları
Biyoçeşitlilik izleme
Yılda iki kez sistematik bir izleme planı uygulanmış, korunan alandaki popülasyon eğilimlerini ve tehditleri değerlendirmek için karasal hayvanlar yılda iki kez incelenmiştir. Ayrıca, bölgenin karasal biyoçeşitliliğini değerlendirmek için yoğun çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışmalar ekolojik denge, tür zenginliği ve genel ekosistem sağlığı hakkında değerli bilgiler sağlamış, bir yarasa türü, bir sürüngen türü ve 11 omurgasız türü Suudi Arabistan için ilk kayıt olarak belgelenmiştir.
2023 ve 2024 yıllarında Farasan Adaları da dahil olmak üzere Kızıldeniz habitatları (mercan resifleri, deniz çayırları ve mangrovlar), mercan resifi balıkları ve deniz memelileri üzerinde kapsamlı araştırmalar yürütülmüştür. Bu çalışmalar mercan resifinin ve ilişkili habitatların ekolojik dengesi, çeşitliliği, tür zenginliği ve genel sağlığı hakkında değerli bilgiler sağlamıştır. Önceki yuvalama kaplumbağası izleme çalışmaları da Farasan kaplumbağa popülasyonları hakkında değerli bilgiler sağlamıştır.
Habitat restorasyonu
Mercan oluşumlarının, deniz çayırlarının ve mangrovların tahrip edilmesinin önlenmesi, bu doğal yaşam alanlarının eski haline getirilmesine yönelik tedbirlerdir. Deniz kuşları ve kaplumbağalar için yuvalama alanlarının temizlenmesi ve restore edilmesi, nüfusun azalmasını önlemekte ve erozyonu önleyen kıyı bitki örtüsünü restore etmektedir. Kıyı geliştirme faaliyetlerinden kaynaklanan habitat bozulması, insan etkilerini kontrol etmeyi ve balıkçılık faaliyetlerine ilişkin düzenlemeleri uygulamayı amaçlayan stratejik önlemlerle rezervde etkili bir şekilde azaltılmaktadır.
Ekosistemin yapısını, işlevini ve biyolojik çeşitliliğini eski haline getirmek için Suudi Balıkçılık Kurumu ve balıkçılarla yürütülen ortak çalışmalar koruma çabalarını kolaylaştırmıştır.
İstilacı türlerin yönetimi
Adadaki istilacı bitki türlerinin yanı sıra istilacı kuşlarla da mücadele etmek için istilacı tür yönetim planı hazırlanmış ve uygulanmıştır. Farasan Adası'ndaki önemli istilacı kuş türleri arasında Bayağı mina Acridotheres tristis ve Ev Kargası Corvus splendens yer almaktadır. Farasan Adası'nda bulunan istilacı bitkiler arasında Mesquite Prosopis juliflora ve Kudüs dikeni Parkinsonia aculeata bulunmaktadır. İlk başarı kanıtlarının ardından azaltma çalışmalarının yaygınlaştırılması planlanmaktadır.
Kolluk kuvvetleri
NCW, yerel makamlarla işbirliği içinde, yaban hayatının güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak için çevresel düzenlemeleri uygulamaya koymuş ve korunan habitatlar oluşturmuştur. Bunlar arasında avlanma yasağı ve koruma bölgelerinin belirlenmesi de yer almaktadır. Kuşların yüksek gerilim hatlarıyla çarpışmasını önlemek için de önlemler alınmıştır.
Etkiler
Farasan Adaları Koruma Alanı'ndaki koruma çalışmaları önemli ekolojik, bilimsel ve sosyal faydalar sağlamıştır. Bu müdahaleler habitat restorasyonu, sürdürülebilir balıkçılık ve biyolojik çeşitliliğin korunmasını vurgulamaktadır.
- İzleme ve Uyarlanabilir Yönetim: Farasani ceylanı da dahil olmak üzere karasal biyolojik çeşitliliğin sürekli olarak değerlendirilmesi, veriye dayalı kararlar alınmasını sağlamaktadır. Balıkçılık izleme ve biyoçeşitlilik takibi, ekosistem sağlığını korumak için dinamik koruma ayarlamaları yapılmasını sağlar.
- Ekolojik İşlevleri Geri Kazandırma: Habitatların ve türlerin korunması, deniz biyoçeşitliliğinin sürdürülmesi için gerekli olan mercan resifleri, deniz çayırları ve mangrovların karşılıklı bağımlılığını destekler.
- Koruma Farkındalığı: Habitatların iyileştirilmesi biyolojik çeşitliliğin korunmasının önemini vurguladığından halkın katılımı artmıştır.
- İstilacı Türlerin Yönetimi: Düzenli gözetim, erken tespit ve uzaklaştırma stratejileri istilacı türleri azaltmıştır. Entegre bir planla ev kargası popülasyonu %70 oranında azaltılarak yerli yaban hayatına fayda sağlandı.
- Kanun Uygulama ve Uyumluluk: Güçlü devriyeler, gözetim ve yerel işbirliği kaçak avcılığı, yasadışı balıkçılığı ve habitat tahribatını engellemektedir. Bu çabalar Farasani ceylanı popülasyonunu istikrara kavuşturmuş ve kademeli olarak artırmış, diğer önemli kara ve deniz türlerinin korunmasına yardımcı olmuştur.
Yararlanıcılar
- Habitatlar: Adalar, Mercan resifleri, Deniz çayırları, Mangrovlar
- Türler Farasani ceylanı, Şahin gagalı ve Yeşil kaplumbağalar, Köpekbalığı ve Vatozlar, Deniz kuşları, Mercan Resifi Balıkları, Deniz memelileri
- Yerel Topluluklar