Het zeepark Cote Bleue (Frankrijk, NW Middellandse Zee): al 38 jaar een succesverhaal in co-constructie met kleinschalige visserij
Volledige oplossing
Ligging van het territorium van het zeepark Côte Bleue (9.873 ha), inclusief 2 no-take reservaten (Carry en Couronne) en kunstmatige riffen voor bescherming en productie
PMCB
Het mariene park Cote Bleue (PMCB, Frankrijk) werd opgericht in 1983. Dit bottom-up initiatief is gebaseerd op een experimentele samenwerking tussen lokale overheden en de professionele kleinschalige visserij om een programma uit te voeren voor duurzame ontwikkeling van de visserij, bescherming van het mariene milieu, experimenteel wetenschappelijk onderzoek en bewustmaking en educatie van het publiek. Het gebied beslaat 9.873 ha op 42 km rotsachtige kustlijn, waaronder 2 reservaten van 295 ha waar niet mag worden gevist, aangemeerd en gedoken. De originaliteit ligt in het gebruik van reservaten waar niet mag worden gevist en kunstmatige riffen (zowel voor productiedoeleinden als ter bescherming tegen illegale trawlvisserij) als aanvullende instrumenten voor het behoud van geëxploiteerde hulpbronnen en gevoelige habitats.
Laatst bijgewerkt: 06 Feb 2023
2184 Weergaven
Foto- en videogalerij
Context
Uitdagingen
In een wereldwijde context van afnemende vispopulaties en verlies van mariene biodiversiteit en habitats, implementeert het Marine Park Cote Bleue sinds 1983 het gebruik van reservaten zonder vangst en kunstmatige riffen als aanvullende instrumenten voor bescherming, herstel en behoud van zowel geëxploiteerde hulpbronnen als gevoelige habitats die het meest productief zijn (Posidonia-weiden en koraalriffen). Uitdagingen zijn de acceptatie van de no-takes-reserve en het herstel, die beide met succes zijn afgerond.
Locatie
13620, Carry-le-Rouet, Bouches-du-Rhône, Frankrijk
West- en Zuid-Europa
Proces
Samenvatting van het proces
De 3 gepresenteerde bouwstenen staan in wisselwerking met elkaar. Het resultaat van een succesvol beheer is de combinatie van de 3 pijlers: (i) een geaccepteerde MPA (Marine Protected Area) met co-constructie en gedeeld bestuur; (ii) een effectieve MPA met toezicht en handhaving, langetermijnmonitoring en de beste kennis van de effecten van het reservaat, voordelen voor zowel vissen als vissers; (iii) een adaptief beheer van MPA's is noodzakelijk en de PMCB is gebouwd op de sterke en zwakke punten van de lokale context: kunstmatige riffen hebben een rol gespeeld bij het oplossen van de tegenstellingen en conflicten tussen kleinschalige visserij en illegale trawlvisserij.
In het mariene park Cote Bleue zijn de twee categorieën kunstmatige riffen (productie- en beschermingsriffen) niet los te zien van de twee reservaten met een visverbod. Deze beheersinstrumenten werkten aanvullend en droegen bij aan het behoud van de traditionele kleinschalige visserij op het grondgebied van Côte Bleue, terwijl deze visserijactiviteiten in de nabijgelegen zones afnemen.
Bouwstenen
Een geaccepteerd beschermd marien gebied met gedeeld bestuur
De PMCB is een lokaal initiatief en is opgericht met een "bottom-up" benadering en gedeeld bestuur. Deze co-constructie is gebaseerd op een sterk dialoogproces vanaf het begin met lokale organisaties van ambachtelijke vissers. Er zijn ongeveer 30-35 kleinschalige vissersboten actief langs de kustlijn, die voornamelijk gebruik maken van kieuwnetten en schakelnetten. Vissers liggen aan de basis van de oprichting van de 2 reservaten waar niet mag worden gevist (Carry 85 ha sinds 1983 en Couronne 210 ha sinds 1996). Een echt succes was de herinvoering van de 2 beschermde reservaten in 2014, verkregen voor onbepaalde tijd. Deze no-takes zones hebben een wettelijke status van visreservaat en de vernieuwing werd aangevraagd door de vissers zelf. Het mariene park heeft dagelijks contact met individuele vissers in de 5 kleine havens aan de kust van Cote Bleue, door middel van patrouilles op zee, interviews en monitoring van aanvoer, visserij-inspanning, vangsten. We hebben ook formele maar onregelmatige bijeenkomsten, afhankelijk van programma's (Natura2000-proces, PhD-studie over visserij, wetenschappelijke EU-programma's).
Sleutelfactoren
De belangrijkste factor is de bereidwilligheid van lokale actoren, met name ambachtelijke vissers. Vanaf het begin werken ze nauw samen met het personeel van het park bij verschillende activiteiten, zoals het monitoren van aanlandingen, vangsten en visserij-inspanningen, deelname aan wetenschappelijke studies, bijeenkomsten, uitwisselingen en samenwerking met lokale zeescholen. Ze geven ook informatie over stroperij in de reservaten, abnormale of uitzonderlijke verschijnselen (invasieve soorten zoals konijnenvissen), rekening houdend met gevoelige en beschermde soorten zoals het uitzetten van tandbaarzen, het signaleren van verloren netten, enz.
Geleerde les
De sociale acceptatie van het mariene park is een cruciale factor voor het succes ervan. Beroepsvissers voelen zich betrokken bij het besluitvormingsmechanisme en de relatie is gebaseerd op vertrouwen en wederzijdse uitwisseling. Onderzoek naar de sociale acceptatie toonde aan dat er geen negatieve perceptie is van PMCB. De meerderheid van de lokale vissers (88%) voelt zich betrokken bij het besluitvormingsproces van het Park. 69% van de vissers ziet een positief effect op het mariene milieu en 88% van de vissers ziet een positief effect op de lokale ambachtelijke visserij. Acceptatie is de sleutel tot succes. Onze ervaring heeft aangetoond dat het noodzakelijk is om boven alle belanghebbenden (ambachtelijke vissers, vertegenwoordigers van steden, lokale, regionale en staatsoverheden, inwoners) uit te werken en rekening met hen te houden bij het nemen van maatregelen voor marien beheer.
Betere kennis voor beter management
De bescherming en bewaking binnen de 2 no-take reservaten -waar alle vormen van vissen, aanmeren en duiken verboden zijn- is effectief, met meer dan 2.400 uur handhaving per jaar, meestal op zee. Er is een grote toename van de visbiomassa met een toename van de abundantie, meer grotere vissen en de terugkeer van zeldzame/gevoelige soorten zoals tandbaarzen, bruine schartong, zeebaars, enz: Experimentele gecontroleerde visacties worden om de 3 jaar uitgevoerd binnen het reservaat en toonden aan dat in 24 jaar het gemiddelde gewicht van een vis met een factor 2,6 is toegenomen (287 g in 2019 vs. 111 g in 1995. In deze periode is de vangst vermenigvuldigd met een factor 7, waarbij de vangst per CPUE-inspanningseenheid is toegenomen van 1,1 kg / 100 m net in 1995 tot een maximum van 7,1 kg / 100 m in 2019 (figuur 2).
Deze spectaculaire resultaten en een duidelijk effect van het reservaat hebben niet alleen betrekking op vissen, maar ook op ongewervelde dieren zoals doornige kreeften: de vangsten werden verveelvoudigd per 8 sinds de oprichting van het reservaat. Deze resultaten zijn belangrijk voor ambachtelijke vissers die profiteren van biomassa-exportprocessen: in de grenzen van de zeereservaten kan de visopbrengst oplopen tot 2,5 kg/100 m net, terwijl in de rest van de MPA de gemiddelde CPUE 1 kg/100 m bedraagt.
Sleutelfactoren
Bereidheid en betrokkenheid van lokale ambachtelijke vissers die zelf besloten om een tweede no-take reservaat in PMCB te creëren in 1996 (Couronne, 210 ha), na de vorige in Carry (1983, 85 ha). Dezelfde vissersboot ("Mamyblue") neemt sinds het begin deel aan experimentele visserij die om de 3 jaar wordt uitgevoerd en vissers kunnen direct in de viskist het effect van het reservaat zien wanneer ze hun netten terugbrengen, met een vermenigvuldiging par 7 van de vangsten (141 kg in 2019 vs 21 kg in 1995).
Geleerde les
Langetermijnmonitoring toonde een duidelijk effect van het reservaat: meer vissen in overvloed, meer grotere vissen en de terugkeer van zeldzame soorten. Bewaking en handhaving zijn de hoekstenen van een goed beheer van een reservaat. Zelfs 6% van de Middellandse Zee wordt gedekt door beschermde mariene gebieden, slechts 0,23% is volledig of streng beschermd. Minder dan een kwart van 1%, dat is echt niet genoeg! Beschermde mariene gebieden zijn niet alleen technische oplossingen, maar er moet ook rekening worden gehouden met menselijke relaties en de geschiedenis en cultuur van een gebied, met een gemeenschappelijke visie.
No-take reserves werkten goed, zelfs kleine oppervlakken onder volledige bescherming kunnen de biodiversiteit en hulpbronnen herstellen. Noodzaak om wetenschappelijke monitoring op lange termijn te realiseren, voor een betere kennis van het effect van reservaten, met een BACI-protocol (voor/na/controle/effect).
Terug naar succesvol management
Naast de creatie van 2 no-takes reserves, is de originaliteit van PMCB het gebruik van kunstmatige riffen, met de inzet van 4.884 m3, zowel voor productie als bescherming tegen illegale trawlvisserij. Het succes van de beschermende riffen wordt getoond in figuur 3, met de weg van de illegale trawlvisserij uitgezet vóór (1995) en na de plaatsing van de riffen en de instelling van het visverbod in Couronne (1997). De resultaten zijn een afname van de visserijdruk op de kuststrook door het verwijderen van de illegale trawlvisserij, die niet selectief is (er worden veel jonge vis gevangen) en de sterfte door de vangst van jonge vis is de belangrijkste factor van de dalende vangsten. De efficiëntie van de riffen tegen de sleepnetvisserij zorgde voor een betere verdeling van ruimte en middelen tussen de lokale vissers. Het helpt de traditionele kleinschalige visserij (kieuwnetten, schakelnetten, haaknetten) die over selectieve technieken beschikt (alleen volwassen vissen vangen en zo het behoud van visbestanden vergemakkelijken). Een ander essentieel effect van de beschermingsriffen is het beschermen van de meest productieve en kwetsbare natuurlijke habitats(Posidonia-weiden en koraalriffen) tegen mechanische vernietiging door trawlers. Deze schade heeft belangrijke ecologische en economische gevolgen, omdat deze habitats voor het grootste deel van de beviste bestanden dienen als paaiplaats, kinderkamer, recrutering en voedselgebied.
Sleutelfactoren
De bereidheid van lokale ambachtelijke kleinschalige vissers om illegale trawlvisserij in de 3 NM te vermijden, met name op gevoelige habitats. De vissers besloten zelf om in 1996 een tweede no-take reservaat in PMCB te creëren: Couronne (210 ha), dat in de buurt van een kaap ligt, met een grote biodiversiteit en rijke geëxploiteerde hulpbronnen, met name een beroemd paaigebied voor zeebaars in de winter. De vissers wilden het no-take reservaat beschermen met een aanvullende plaatsing van anti-trawl riffen rond en in het reservaat.
Geleerde les
Een adaptief beheer is noodzakelijk en de PMCB is gebouwd op de sterke en zwakke punten van de lokale context: kunstmatige riffen hebben een rol gespeeld bij het oplossen van de tegenstellingen en conflicten tussen kleinschalige visserij en illegale trawlvisserij.
In het mariene park Côte Bleue zijn de twee categorieën kunstmatige riffen (productie- en beschermingsriffen) niet los te zien van de twee reservaten met een visverbod. Deze beheersinstrumenten werkten aanvullend en droegen bij tot het behoud van de traditionele kleinschalige visserij op het grondgebied van Côte Bleue, terwijl deze visserijactiviteiten in de nabijgelegen zones afnemen.
De kunstmatige riffen werkten goed en de beschermingsriffen speelden 24 uur per dag een politierol. De inzet van 326 zware modules die 17,5 km barrières opwerpen, maakt het mogelijk om illegale visserij te verminderen, kwetsbare natuurlijke habitats te beschermen en een betere verdeling van ruimte en middelen tussen visserijen mogelijk te maken.
Invloeden
De beheerexperimenten die het Marine Park Cote Bleue sinds 38 jaar uitvoert, hebben tot positieve effecten geleid: (i) milieu-impact met een duidelijk reservaateffect waargenomen met meer vissen, meer groei en de terugkeer van zeldzame en beschermde soorten. In 24 jaar is de visvangst vermenigvuldigd met een factor 7 en is het gemiddelde gewicht van een vis met een factor 2 toegenomen.6; (ii) sociale impact: acceptatie van het park en de zeereservaten door de lokale ambachtelijke vissers (88% vindt dat ze betrokken zijn bij de besluitvorming over het park), die aan de wieg staan van de instelling van de reservaten en kunstmatige riffen en direct of indirect profiteren van deze beschermingsinstrumenten; (iii) en economische impact: de lokale visserij wordt duurzamer, met een hoge CPUE rond de grenzen van de reservaten (2,5 kg/100 m net vs. 1 kg/100 m in de rest van de PMCB).
Begunstigden
De belangrijkste begunstigden zijn zowel de vissen als de vissers en alle lokale bewoners van de Côte Bleue, aangezien het mariene park een instrument is voor algemeen behoud (ecologisch, economisch en patrimoniaal).
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 14 - Leven onder water
Verhaal
Posidonia oceanica weilanden
J.G. Harmelin/PMCB
Het mariene park Cote Bleue (PMCB, Frankrijk) werd opgericht in 1983. Het is gebaseerd op een experimentele samenwerking tussen lokale overheden en de professionele kleinschalige visserij om een programma uit te voeren voor duurzame ontwikkeling van de visserijactiviteit, bescherming van het mariene milieu, experimenteel onderzoek en bewustmaking van het publiek. Het gebied beslaat 9.873 ha op 42 km rotsachtige kustlijn, inclusief 2 reservaten van 295 ha waar niet mag worden gevist, aangemeerd en gedoken. De originaliteit ligt in het gebruik van reservaten waar niet mag worden gevist en kunstmatige riffen als aanvullende instrumenten voor het behoud van hulpbronnen en habitats. Er is ongeveer 4.884 m3 aan kunstmatige riffen, zowel voor productiedoeleinden als ter bescherming tegen illegale trawlvisserij binnen de 3NM, ongeveer 17,5 km aan barrières van beschermende riffen. Het park is een lokaal initiatief en is opgericht met een "bottom-up" benadering. Deze co-constructie is gebaseerd op een sterk dialoogproces met lokale organisaties van beroepsvissers. Dat is een van de belangrijkste voordelen die de PMCB biedt. De vereniging van lokale vissers binnen het besluitvormingsorgaan van de PMCB is echt effectief en het mariene park is samengesteld uit lokale (burgemeesters van de 5 dorpen), regionale en departementale gekozen vertegenwoordigers. De PMCB is een "laboratorium ter grootte van het zeeleven" en voert verschillende programma's uit voor toegepast onderzoek en wetenschappelijke studies. Het maakt sterke referenties mogelijk in de wetenschappelijke literatuur, met name op het gebied van het "reservaateffect", met ongeveer vijfenveertig wetenschappelijke controles, zoals visuele telling van vissen, zee-egels, rood koraal, Posidonia-weide, frequentatie, enz. Sinds de oprichting heeft het park ook bewustwordings- en educatieve programma's voor scholieren opgezet, met de implementatie van een veldtraining van een week. Meer dan 28 000 kinderen zijn zich bewust geworden van het zeemilieu. Er is een onderwaterpad in het reservaat van Carry voor publiek en toeristen. Sinds 1994 organiseert PMCB elke zomer 3 dagen per week gratis snorkelbezoeken. Bezoekers kunnen het effect van het reservaat zien met echt meer grotere vissen. Tot slot kreeg het Marine Park Côte Bleue internationale erkenning voor een uitstekend MPA-beheer met het label "Groene lijst" van beschermde gebieden van IUCN en het SPAMI-label (Specially Protected Area of Mediterranean Importance) in 2012 en opname in het Europese Natura 2000-netwerk sinds 2009 (site "Côte Bleue Marine" van 18.928 ha). Een echt succes voor dit kleine team (8 medewerkers) en lokale initiatief.