Zeewierteelt in Zanzibar: een antwoord op de gemeenschappelijke uitdaging van aquacultuur en behoud van de zee
Volledige oplossing
Vrouwen oogsten zeewier voor zeep, cosmetica en medicijnen, Zanzibar, Tanzania
Shutterstock
Sinds 1990 is Zanzibar uitgegroeid tot de belangrijkste zeewierproducent van Afrika. De zeewierteelt is meestal kleinschalig en vindt plaats in de getijdenzones, grotendeels in beschermde zeegebieden, in de buurt van mangroves en koraalriffen. Achtentachtig procent van de zeewierboeren zijn vrouwen, waardoor dit een belangrijke activiteit is om hun economische status en rol in de gemeenschap te verbeteren. Nieuwe benaderingen van aquacultuur en behoud van de zee zijn pas recentelijk ontstaan (in termen van concrete projecten sinds 2014), waarbij het geval in Zanzibar diende als een eerste poging om te testen in hoeverre de zeewierteelt voldoet aan de IUCN Global Standard for Nature-based Solutionsᵀᴹ.
Laatst bijgewerkt: 31 Jul 2022
12127 Weergaven
Foto- en videogalerij
Context
Uitdagingen
Lokale gemeenschappen, en in het bijzonder zeewierboeren, waaronder veel vrouwen, worden geconfronteerd met een aantal ecologische, sociale en economische uitdagingen. Het gaat onder meer om klimaatverandering, een zwakke vertegenwoordiging van vrouwelijke producenten, moeilijke toegang tot internationale markten en onvoldoende bescherming van kustecosystemen. In reactie hierop worden in Zanzibar een geïntegreerde kustbeheeraanpak en een strategie voor een blauwe economie toegepast. Deze hebben tot doel de ecosystemen en habitats aan de kust te beschermen en de ambachtelijke visserij en maricultuur te bevorderen. Er blijven echter tekortkomingen in het beheer.
Locatie
Unguja Ukuu Kaepwani, Zanzibar Centraal/Zuid, Tanzania
Noord-Pemba, Tanzania
Oost- en Zuid-Afrika
Proces
Samenvatting van het proces
De bouwstenen benadrukken een aantal belangrijke inzichten die naar voren kwamen uit de beoordeling van de zeewierteelt in Zanzibar aan de hand van de criteria en indicatoren van de IUCN Global Standard for Nature-based Solutionsᵀᴹ. De aanpak van gezamenlijk beheer en de betrokkenheid van met name vrouwen werd als een sterk punt van de interventie beschouwd. Hoewel de bouwstenen geen volledig beeld geven van wat beschouwd kan worden als een op de Natuur Gebaseerde Oplossing, omdat ze niet in detail ingaan op alle criteria van de Standaard, illustreren ze wel hoe de Standaard gebruikt kan worden als hulpmiddel om het ontwerp, de implementatie en de huidige status van een interventie te beoordelen en na te gaan of het beschouwd kan worden als een op de Natuur Gebaseerde Oplossing. De beoordeling was vooral nuttig bij het identificeren van aanvullende informatie en gegevens die nodig zijn om de interventie te versterken.
Bouwstenen
Benaderingen van gezamenlijk beheer en empowerment van vrouwen
In mariene beschermingsgebieden werden cobeheerbenaderingen toegepast. Hierbij waren de overheid, lokale gemeenschappen, zeewierboeren, NGO's en verenigingen betrokken, vaak met internationale steun. Een bijzonder kenmerk was de inclusie, empowerment en ondersteuning van vrouwen, gezien hun rol als primaire zeewierboeren en begunstigden. De samenwerking tussen de verschillende actoren heeft niet alleen aangetoond dat de Revolutionaire Regering van Zanzibar bereid is om strategieën voor blauwe groei te implementeren die rekening houden met de lokale gemeenschappen en gericht zijn op een duurzame toekomst, maar heeft ook de lopende herziening van de beheersplannen voor beschermde mariene gebieden op Zanzibar mogelijk gemaakt. Er werd gewezen op de noodzaak om de deelname van vrouwen en aquacultuurexploitanten aan de besluitvorming te verbeteren, de transparantie te vergroten en toegang tot informatie te verschaffen. Er zijn ook mogelijkheden om de samenwerking over de grenzen van jurisdicties heen te verbeteren.
Sleutelfactoren
Verschillende studies verschaften inzicht in de positieve resultaten van maricultuur en zeewierteelt, waaronder gendergelijkheid, economische inkomsten voor vrouwen en de gevolgen voor hun leven, waaronder meer autonomie, mondigheid en een grotere rol in de gemeenschappen. Bovendien heeft de Revolutionaire Regering van Zanzibar een strategie voor blauwe groei ingevoerd (zie het Zanzibar Blue Economy Policy), waarin rekening wordt gehouden met de uitdagingen van de zeewierteelt, waaronder de daarmee samenhangende duurzaamheidsaspecten.
Geleerde les
Er is een nieuwe agenda voor onderzoeks- en ontwikkelingswerk ontstaan, waaronder dialogen over op de natuur gebaseerde oplossingscriteria en indicatoren met belanghebbenden in Zanzibar en lokale gemeenschappen. Dit kan bijdragen aan een toekomstige routekaart voor Zanzibar en een kader voor regelmatige zelfevaluatie. Er zijn al nieuwe beheerplannen voor beschermde mariene gebieden in de maak en de Revolutionaire Regering van Zanzibar is van plan om activiteiten op het gebied van zeewierteelt in diepere wateren te ondersteunen door vrouwengroepen uit te rusten met boten van glasvezel. Het zou belangrijk zijn om dergelijke nieuwe ontwikkelingen te toetsen aan de criteria van de IUCN Global Standard for Nature-based Solutionsᵀᴹ om te bepalen hoe veranderingen in het beheer van beschermde zeegebieden de naleving van de standaard kunnen beïnvloeden.
Bronnen
Prioritaire en corrigerende acties definiëren om de interventie te versterken
Tijdens de implementatie van de interventie voerde het projectteam een zelfevaluatie uit om te bepalen of een interventie voldoet aan de IUCN Global Standard for Nature-based Solutionsᵀᴹ. De beoordeling leverde informatie op over de sterke en zwakke punten van de interventie en hielp bij het afleiden van concrete aanbevelingen en corrigerende maatregelen voor toekomstige interventies. Twee criteria werden als onvoldoende beschouwd. Criterium 3 (netto biodiversiteitswinst) schoot tekort, omdat de analyse van de biodiversiteitsvoordelen die door deze interventie werden bereikt, grotendeels gebaseerd waren op een bureaustudie van bestaande literatuur en informatie in plaats van op een specifieke beoordeling, een monitoringkader of een grondige en collectieve inspanning met sleutelinformanten en belanghebbenden. Criterium 6 (afweging van compromissen) werd ook als onvoldoende behandeld beschouwd. Hoewel er een gerapporteerde bereidheid was van de Revolutionaire Regering van Zanzibar om relevante compromissen in overweging te nemen, werden de grenzen van deze compromissen en de bijbehorende waarborgen niet verduidelijkt. Bovendien zijn er weliswaar bepalingen over de rechten en het gebruik van en de toegang tot mariene en kustrijkdommen voor maricultuur, maar er is meer informatie nodig over hoe deze in de praktijk worden toegepast.
Sleutelfactoren
De beoordeling werd ondersteund door deskundige beoordelaars van de IUCN, die het team hielpen bij het invullen van de zelfbeoordeling en verduidelijking gaven over specifieke criteria en indicatoren. Uit verschillende discussierondes bleek dat de criteria soms door verschillende mensen verschillend werden begrepen en geïnterpreteerd, wat van invloed was op de toegekende beoordeling. Dit toonde aan hoe complex het is om te beoordelen of een interventie kan worden beschouwd als een op de natuur gebaseerde oplossing en hoe belangrijk het is om elke indicator grondig en begeleid te bekijken.
Geleerde les
De IUCN Global Standard for Nature-based Solutionsᵀᴹ diende als een belangrijk hulpmiddel om na te denken over de uitdagingen op het gebied van ontwerp, implementatie en controle met betrekking tot de aquacultuur en zeewierteelt die werden toegepast in het IUCN AquaCoCo Project. Het verschafte inzicht in gebieden die corrigerende maatregelen vereisen, het verzamelen van aanvullend bewijsmateriaal en middelen voor verificatie en betrokkenheid van lokale belanghebbenden, in het bijzonder vrouwen. Op deze manier zullen de resultaten van de zelfevaluatie informatie verschaffen voor toekomstig werk op het gebied van aquacultuur en zeewierteelt in Zanzibar (en elders) en helpen bij het verbeteren van het ontwerp, de uitvoering en de controlekaders van interventies.
Invloeden
Deze casestudy voldoet op dit moment niet aan de IUCN Global Standard for Nature-based Solutionsᵀᴹ omdat hij op twee criteria tekortschiet, namelijk criterium 3 (netto biodiversiteitswinst) en criterium 6 (afweging van compromissen). Er moet ook worden opgemerkt dat de zelfevaluatie tegen het einde van het IUCN AquaCoCo project werd uitgevoerd als een desk review. Verder waren er niet altijd verificatiemiddelen beschikbaar, omdat er voor bepaalde indicatoren geen gegevens werden verzameld. Voor een uitgebreidere beoordeling zouden lokale belanghebbenden als sleutelinformanten moeten worden betrokken. Niettemin heeft de zelfevaluatie inzichten opgeleverd in gebieden die voor verbetering vatbaar zijn wat betreft de manier waarop interventies worden ontworpen, uitgevoerd en gecontroleerd. Het verschafte ook inzicht in hiaten in de kennis en gegevens, die leidden tot kritische vragen en corrigerende maatregelen die in de toekomst moeten worden aangepakt.
Begunstigden
zeewierboeren (88% vrouwen), kustgemeenschappen, vrouwelijke vissers op het platteland, toeristische sector
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 1 - Geen armoede
SDG 5 - Gendergelijkheid
SDG 8 - Fatsoenlijk werk en economische groei
SDG 10 - Ongelijkheid verminderen
SDG 14 - Leven onder water
Verhaal
Vrouw maakt ambachtelijke zeep met zeewier in Zanzibar
F. Simard
De zeewierteelt biedt veel vrouwen in lokale gemeenschappen in Zanzibar een inkomen. Gewoonlijk wordt het zeewier dat in Zanzibar wordt geoogst, gedroogd en geëxporteerd naar verschillende delen van de wereld waar het wordt gebruikt voor farmaceutische producten en in de cosmetica-industrie. Deze vrouw produceert ambachtelijke zeep gemaakt van zeewier die ze zal verkopen op lokale markten en rechtstreeks in resorts aan toeristen die de archipel bezoeken. Deze verkenning van de ontwikkeling van lokale waardeketens is heel inspirerend en kan meer directe inkomsten voor hen genereren. Andere pogingen om de inkomsten uit de zeewierteelt te diversifiëren zijn veldbezoeken aan maricultuurlocaties binnen de mariene en beschermde gebieden in Zanzibar voor te stellen aan toeristen.
Mwanaisha Makami, zeewierboer (traditionele pin en touw, off-bottom techniek) en verwerker: "Ik ben momenteel lid van het Seaweed Cluster Initiative. Ik ben meteen nadat ik van school kwam begonnen met boeren en in 2012 met verwerken. Ik droog en vermaal zeewier voor het maken van zeep, crèmes enz. Het is een goed bedrijf dat inkomen oplevert. We hebben zowel een lokale markt als een toeristenmarkt. Ik gebruik het geld om schoolgeld en een huis te betalen. Het hangt van niemand af. We moeten de jonge generatie aanmoedigen [om het te doen]".
In contact komen met medewerkers
Andere medewerkers
Raphaëla le Gouvello
IUCN CEM
Aurélie Spadone
Internationale Unie voor Natuurbehoud (IUCN)
