Fırsat Toprakları Yaratmak: Burkina Faso'da Sürdürülebilir Tarım ve Arazi Restorasyonu

Tam Çözüm
Burkina Faso'nun Merkez-Doğu bölgesi yetkilileri, Vali önderliğinde Tiébélé'deki LOGMe kurak alan ürünleri fuarındaki sergileri ziyaret ediyor.
IUCN Burkina Faso

Bu proje, Burkina Faso'nun Merkez-Doğu ve Merkez-Güney bölgelerindeki toplulukları sürdürülebilir tarım ve peyzaj restorasyonuna geçiş için güçlendirdi. IKEA Vakfı, UNCCD Küresel Mekanizması ve İtalya Çevre ve Enerji Güvenliği Bakanlığı'nın desteğiyle proje 300.000 kişiye ulaşmıştır (%50 kadın, %50 genç). Tarımsal-silvo-pastoral üretimi artırdı, 54.000 hektardan fazla alanı restore etti ve yerel birlikleri ve yönetişimi güçlendirdi. Kapsayıcı katılım yoluyla, topluluklar 37.500 hektarlık ekolojik koridorları koruyan yasal metinleri kabul etti. Müdahale gıda güvenliğini, gelirleri, biyoçeşitliliği ve yerel karar alma kapasitesini geliştirirken Doğa Temelli Çözümler standartlarına da uyum sağladı. Başarılı ortak üretim yaklaşımı ve restorasyon-iş bağlantısı, Sahel genelinde tekrarlama için yüksek potansiyel sunmaktadır.

Son güncelleme: 21 Oct 2025
55 Görünümler
Bağlam
Ele alınan zorluklar
Çölleşme
Kuraklık
Düzensiz yağışlar
Arazi ve Orman bozulması
Biyoçeşitlilik Kaybı
Ekosistem kaybı
Aşırı avlanma da dahil olmak üzere sürdürülebilir olmayan hasat
Uzun vadeli finansmana erişim eksikliği
Alternatif gelir olanaklarının olmaması
Teknik kapasite eksikliği
Zayıf yönetişim ve katılım
Sosyal çatışma ve sivil huzursuzluk

Burkina Faso'nun Orta-Doğu ve Orta-Güney bölgelerinde kırsal topluluklar birbiriyle bağlantılı çevresel, sosyal ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Yıllar süren sürdürülemez arazi kullanımı, iklim değişkenliği ve ormansızlaşma ciddi arazi bozulmasına, çölleşmeye ve biyolojik çeşitlilik kaybına yol açtı. Düzensiz yağışlar ve uzun süreli kuraklıklar tarımsal verimliliği azaltarak gıda güvenliğini tehdit etti. Sosyal açıdan, yerel halk, özellikle de kadınlar ve gençler, eğitime, kaynaklara ve arazi kullanımına ilişkin karar alma süreçlerine erişimden yoksun kaldılar ve bu da dayanıklılıklarını sınırladı. Ekonomik olarak, birçoğu alternatif gelir seçenekleri veya pazarlara erişim olmadan düşük değerli, iklime duyarlı faaliyetlere bel bağladı. Zayıf yerel yönetişim yapıları sürdürülebilir arazi yönetimini daha da engelledi. Proje, bu karmaşık ve katmanlı zorlukları, ekolojik restorasyonu geçim kaynaklarının geliştirilmesi ve toplumun güçlendirilmesi ile bütünleştiren doğa temelli, kapsayıcı ve peyzaj ölçekli bir yaklaşımla ele almıştır.

Uygulama ölçeği
Ulusal
Çok uluslu
Ekosistemler
Tarla
Mera / otlak
Tropikal yaprak döken orman
Nehir, dere
Sulak alan (bataklık, bataklık, turbalık)
Tropikal otlak, savan, çalılık alan
Tema
Ekosistem hizmetleri
Restorasyon
Toplumsal cinsiyet anaakımlaştırması
Gıda güvenliği
Sürdürülebilir geçim kaynakları
Yerli halk
Korunan ve muhafaza edilen alanların yönetim planlaması
Konum
Burkina Faso
Batı ve Orta Afrika
Süreç
Sürecin özeti

Restorasyon uygulamalarının ve kapsayıcı yönetişimin birlikte üretilmesi projenin özünü oluşturmuştur. Restorasyon faaliyetleri hem biyoçeşitliliğe hem de geçim kaynaklarına fayda sağlayacak şekilde tasarlanırken, yönetişim reformları bu faydaların sürdürülmesi ve ölçeklendirilmesi için yasal yapıyı sağlamıştır. Yapı taşları birbirini tamamlamıştır: ekolojik eylemler değer yaratırken, katılımcı yönetişim toplulukların restore edilmiş peyzajları koruyabilmesini, yönetebilmesini ve bunlardan faydalanabilmesini sağlamıştır. Yasal koridorların oluşturulması bu sinerjiyi resmileştirerek sürekliliği sağlamıştır. Kapasite geliştirme, topluluk örgütlenmesi ve yasal güçlendirme dinamik bir şekilde etkileşime girerek daha güçlü kurumlar, daha fazla katılım ve arazi sağlığının iyileştirilmesi ile sonuçlandı. Bu birbiriyle bağlantılı süreçler, toplulukların bozulma ve marjinalleşmeden güçlenme ve dayanıklılığa doğru kaymasına yardımcı olmuştur.

Yapı Taşları
Arazi Restorasyonu ve Gelir Getirici Çözümlerin Birlikte Üretilmesi

Proje, toplum ihtiyaçları ve bilgisine dayanan bir ortak üretim modeli aracılığıyla ekolojik restorasyonu yerel ekonomik kalkınma ile bütünleştirmiştir. Müdahaleler arasında destekli doğal rejenerasyon, gübre çukurlarının kullanımı, fidanlık tesisi, arıcılık, tarımsal ormancılık ve ormanlık alanların korunması yer almıştır. Bu restorasyon teknikleri, bal, shea yağı, soumbala ve soya ürünlerinin üretimi ve pazarlanması gibi gelir getirici faaliyetlerle ilişkilendirildi. Topluluklar eğitim, ekipman ve kooperatif kurma ya da güçlendirme konusunda destek aldı. Sürdürülebilir uygulamaların değer zincirlerine entegrasyonu sahiplenmeyi artırdı ve benimsenmeyi hızlandırdı. Topluluk liderliğindeki planlama, ekolojik sonuçların geçim kaynaklarına da hizmet etmesini sağlamıştır. Benzersiz bir özellik de, restore edilen arazi üzerindeki yerel hakları güvence altına alırken biyolojik çeşitliliği artıran ekolojik koridorların yasal olarak tanınması ve yönetilmesiydi. Bu model, bozulmuş peyzajları rehabilite ederken gıda güvenliğini, sosyal uyumu ve ekonomik katılımı güçlendirmiştir.

Etkinleştirici faktörler
  • Kurulan kooperatifler ve topluluk grupları koordineli eylemi kolaylaştırdı.
  • Yerel ekolojik bilgi, etkin uygulamayı mümkün kılmıştır.
  • Araçların, eğitimin ve işleme ekipmanının sağlanması, toplulukların iyileştirilmiş uygulamaları işlevsel hale getirmesini sağladı.
  • Katılımcı restorasyon planlamasını destekleyen yasal çerçeveler yerel eylemleri meşrulaştırdı.
  • Çok aktörlü ortaklıklar uzun vadeli destek, politika uyumu ve teknik destek sağlamıştır.
Çıkarılan dersler

Restorasyon çalışmaları, geçim kaynakları ile uyumlu hale getirildiğinde ilgi çekmiştir. Toplumun katılımı, verim veya gelir artışı gibi acil faydaların görünür olduğu durumlarda en güçlü olmuştur. Gübre çukurları ve ağaç rejenerasyonu gibi tanıdık uygulamalar, gelişmiş pazar bağlantıları ve eğitim yoluyla yeni bir önem kazandı. Kapasite geliştirme sürekli olmalı ve yerel olarak uyarlanmalıdır. Teknik ve ekolojik bilgi güçlü olsa da, kurak mevsimlerde suya erişim, gelecekte su çözümlerinin entegrasyonunu gerektiren önemli bir sınırlama olarak ortaya çıkmıştır. Bazı bölgelerdeki güvenlik sorunları, merkezi olmayan, esnek uygulama ve güçlü yerel liderlik ihtiyacının altını çizmiştir

Kapsayıcı Peyzaj Yönetişimi ve Yasal Güçlendirme

Katılımcı arazi yönetişimi, projenin uzun vadeli başarısının merkezinde yer almıştır. Topluluklar, toplam 37.500 hektarlık bir alanı kapsayan iki ekolojik koridor (Nazinga ve Nazinon) için yasal metinlerin geliştirilmesi ve kabul edilmesi sürecine dahil oldu. Bu koridorlar, yerel halk tarafından yönetilirken kritik biyoçeşitlilik alanlarını yeniden birbirine bağlamaktadır. Geleneksel ve yerel yetkililer, kadınlar ve gençler arazi kullanım planlaması ve peyzaj yönetişimi eğitimlerine katıldı. Topluluklar ayrıca 16.547 hektarlık alan için restorasyon ve yönetim planlarına katkıda bulundu. Proje, yerel yasal okuryazarlığı güçlendirerek ve teknik rehberlik sağlayarak biyoçeşitliliğin korunmasını, arazi kullanım haklarını ve sürdürülebilir geçim kaynaklarının yasal olarak korunmasını sağlamıştır. Birlikte yönetilen peyzajların kurumsallaşması, toplulukların pasif faydalanıcılardan hak sahiplerine ve yöneticilere geçişini sağladı.

Etkinleştirici faktörler
  • Paydaş platformları kapsayıcı diyalog ve planlamayı mümkün kılmıştır.
  • Yasal destek ve hükümetin tanınması yerel kararları meşrulaştırdı.
  • Arazi hakları ve yerel yönetişim eğitimleri toplulukları güçlendirdi.
  • Geleneksel liderlerin katılımı, geleneksel ve resmi sistemler arasında köprü kurdu.
  • Kamu yetkililerinin taahhüdü, topluluk liderliğindeki yönetişim yeniliklerinin takip edilmesini ve yaygınlaştırılmasını sağlamıştır.
Çıkarılan dersler

Katılımcı yönetişim yoluyla ekolojik koridorların oluşturulması, topluluk sahipliğini ve yasal güçlendirmeyi teşvik etmiştir. Resmi yapılar içinde geleneksel normları barındırma esnekliği meşruiyeti artırmıştır. Güven oluşturma ve sürekli diyalog, özellikle arazi kullanımının hassas olduğu durumlarda kritik öneme sahipti. Karşılaşılan zorluklar arasında yasal süreçlerdeki gecikmeler ve yönetim planlarının sürdürülebilmesi için sürekli teknik ve yasal destek ihtiyacı yer aldı. İvmeyi korumak için net roller, kapsayıcı yapılar ve yerel şampiyonlar şarttı. Gelecekteki çabalar, uzun vadeli koridor yönetimini ve ulusal düzeyde politika savunuculuğunu desteklemek için finansman stratejilerini entegre etmelidir.

Etkiler

Proje önemli çevresel, sosyal ve ekonomik etkiler yaratmıştır. Çevresel olarak, yerli otsu ve odunsu türlerin kullanıldığı aktif arazi yönetim planları kapsamındaki 16.547 hektar da dahil olmak üzere 54.000 hektardan fazla alan biyoçeşitlilik restorasyonundan yararlanmıştır. Toplam 37.500 hektarlık iki büyük ekolojik koridor yasal olarak oluşturularak habitat bağlantısı güçlendirildi. Sosyal açıdan 300.000 kişi (%50'si kadın, %50'si genç) yeni bilgiler, teknik beceriler ve karar alma süreçlerine erişim kazandı. 3.500'den fazla üretici geçim kaynaklarını iyileştirerek ilk döngüde 2.733,9 ton mahsul, kereste dışı orman ürünleri ve bal üretti. Ekonomik olarak, soumbala, shea yağı ve soya gibi yerel ürünler etrafında sürdürülebilir değer zincirleri güçlendirilerek gıda güvenliği ve hane gelirleri artırıldı. Tıbbi bitki mevcudiyeti 19 hektar alanda geliştirilerek yerel sağlık sistemlerine katkıda bulunuldu. Kooperatifler işlevsellik, görünürlük ve cinsiyet kapsayıcılığı açısından büyürken, topluluk yönetişim kapasiteleri restore edilen peyzajlarda genişledi.

Yararlanıcılar

300.000 doğrudan yararlanıcı arasında çiftçiler, kadın kooperatifleri, gençler, geleneksel şifacılar ve toplum liderleri yer aldı. Yerel yönetim personeli ve yayım ajansları da kapasite geliştirme ve peyzaj planlama süreçlerine katılım yoluyla fayda sağladı.

Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesi (GBF)
GBF Hedef 1 - Biyoçeşitlilik Kaybını Azaltmak için Tüm Alanları Planlayın ve Yönetin
GBF Hedef 2 - Tüm Bozulmuş Ekosistemlerin %30'unu Geri Kazandırmak
GBF Hedef 3 - Kara, Su ve Denizlerin %30'unun Korunması
GBF Hedef 8 - İklim Değişikliğinin Biyoçeşitlilik Üzerindeki Etkilerini En Aza İndirmek ve Dayanıklılık Oluşturmak
GBF Hedef 10 - Tarım, Su Ürünleri Yetiştiriciliği, Balıkçılık ve Ormancılıkta Biyoçeşitlilik ve Sürdürülebilirliğin Geliştirilmesi
GBF Hedef 21 - Biyoçeşitlilik Eylemine Yön Verecek Bilginin Mevcut ve Erişilebilir Olmasını Sağlamak
GBF Hedef 22 - Herkes için Karar Alma Sürecine Katılımın ve Biyoçeşitlilikle İlgili Adalet ve Bilgiye Erişimin Sağlanması
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
SKA 1 - Yoksulluğa son
SKA 2 - Sıfır açlık
SKA 5 - Toplumsal cinsiyet eşitliği
SDG 13 - İklim eylemi
SKA 15 - Karada yaşam
Katkıda bulunanlarla bağlantı kurun
Diğer katkıda bulunanlar
Aimé Joseph NIANOGO
Aimé Joseph NIANOGO
Germain GOUNGOUNGA
Germain GOUNGOUNGA
Félicité VODOUNHESSI
Félicité VODOUNHESSI
Boyla BASSOUROU
Boyla BASSOUROU