
Güergüerense: Mikro-su havzası restorasyonu için başarılı bir toplum katılımı örneği

Beş yıl önce, Güergüerense mikro-su havzasının üst kısmındaki ormansızlaşma, Las Flores belediyesi halkı arasında, Honduras'ın batısındaki Cacique Lempira Señor de las Montañas Biyosfer Rezervi'nde (RBCLSM) yer alan bu bölgedeki su akışıyla ilgili bir şeylerin doğru olmadığına dair alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
Tarımsal sınırın artması, bu uygulamaların sadece su şarj bölgelerini değil, aynı zamanda korunan alanın çekirdek bölgesini de tehdit etmesi nedeniyle uyarı ve çözüm arayışı için bir tetikleyici olmuştur.
Bu, su kurullarının, ulusal makamların, yerel yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarının, uluslararası işbirliğiyle birlikte, bölgedeki su tedarikini garanti altına almak için Ekosistem-Hidrolojik Hizmetler için Tazminat Mekanizmasının (MCSEH) uygulanmasına yönelik eylemleri nasıl dile getirdiklerinin hikayesidir.
Bağlam
Ele alınan zorluklar
Orman örtüsünü geri kazanmak ve su arzını artırmak için mikro-su havzasını çevreleyen toplulukların aşağıdaki zorlukların üstesinden gelmesi gerekiyordu:
- Mikro havzanın ekosisteminin %70'inin geri kazanılması, yani geniş çaplı tarım ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinin bir sonucu olarak yok olan ormanın geri kazanılması.
- Son yıllarda topluluk örgütleri zayıfladığı için sekiz su kurulunu güçlendirmek.
- Mikro-su havzasının üst kısmındaki ormansızlaşmanın durdurulmaması halinde ortaya çıkacak çevresel sorunlar hakkında topluluklarda farkındalık yaratılması.
Konum
Süreç
Sürecin özeti
Ekosistem-Su Hizmetleri için Tazminat Mekanizması (MCSEH) yaklaşımı ve uygulaması üzerinde topluluk katılımıyla çalışmak, toplulukları güçlendirmenin ve mekanizmayı sahiplenmelerini sağlamanın anahtarıdır.
Güergüerense mikro-su havzasını çevreleyen topluluklar, su kaynaklarının yönetimini garanti altına almak için güçlerini birleştiren yerel yönetimler, taban örgütleri, eğitim merkezleri, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası işbirliği kuruluşları arasındaki koordinasyonun açık bir örneğidir.
Davranış değişikliği yaratmak için, temizlik günleri, katı atıkların toplanması ve sınıflandırılması, ağaçlandırma kampanyaları, turlar, konuşmalar ve resim yarışmaları gibi vatandaş katılımını teşvik eden mikro su havzalarının restorasyonu ve korunmasına yönelik eylemler geliştirmek çok önemlidir. Kısacası, mikro-su havzasının insan yaşamı ve Cacique Lempira Señor de las Montañas Biyosfer Rezervi'nin biyolojik çeşitliliği için önemi konusunda toplulukları eğitmek ve bilinçlendirmek.
Yapı Taşları
Mikro-su havzasının iyileştirilmesine doğru başlangıç
Aktörlerin güçlendirilmesi süreci, GIZ tarafından uygulanan PROCAMBIO projesinin desteğiyle Puca Toplum Vakfı, Orman Koruma Enstitüsü (ICF) ve Las Flores Belediyesi tarafından düzenlenen değişim turlarıyla başladı.
Bu değişimler, her ikisi de Ocotepeque departmanında bulunan Las Balanzas (Güisayote Biyolojik Rezervinde) ve Río Hondo (San Marcos belediyesinde) mikro su havzalarında, yeşil bir fon ve Ekosistem-Su Hizmetleri için Tazminat Mekanizmasının (MCSEH) uygulandığı yerlerde gerçekleşmiştir.
Etkinleştirici faktörler
- Topluluklar, su tedariklerini garanti altına almak istiyorlarsa mikro-su havzasını korumaya başlamaları gerektiğinin farkındaydı.
- Taban örgütleri ile bölgede bulunan belediye yetkilileri ve kurumları arasındaki iletişim, yeterli koordinasyonun sağlanmasına olanak tanımıştır.
Çıkarılan dersler
- Las Balanzas ve Rio Hondo mikro su havzalarındaki su kurullarının deneyimlerini bilerek, tazminat mekanizması ve yeşil fon uygulanırken karşılaşılan temel zorlukların nasıl çözüleceğini belirlemek mümkün olmuştur.
- Kurumlar arası koordinasyon, sürece dahil olan tüm kuruluşların ve aktörlerin katılımını sağlamak için kilit öneme sahiptir.
Yeşil arka plan
Yeşil Fon veya Çevre Fonu, Ekosistem-Su Hizmetleri Tazminat Mekanizmasının (MCSEH) bir parçasıdır ve içme suyu hizmeti için aylık ücret ödemenin yanı sıra, mikro-su havzasındaki çevre yönetimi için özel olarak tahsis edilen bir fazlalığa katkıda bulunan topluluklardaki su abonelerinin mali katkısı ile oluşturulmuştur.
Bu fona katkıda bulunan diğer aktörler arasında belediye, topluluklar, özel teşebbüs ve uluslararası işbirliği yer almaktadır. Güergüerense Yeşil Fonu'nun oluşturulması, ormanın yenilenmesi ve yeniden ağaçlandırılması için kullanılmak üzere mikro-su havzası içinde arazi satın alınması için ekonomik kaynak anlamına gelmektedir.
Etkinleştirici faktörler
- Tüm belediye şirketi, bu fonun oluşturulmasını onaylayarak halka ve su kaynağına olan bağlılığını göstermiş, %50'lik bir katkı sağlarken, topluluklar diğer %50'yi arazi satın almak için ayırmıştır.
- Çevre Fonu ayrıca su girişlerinin çitle çevrilmesi, su kalitesi analizi ve ölçümü için de ayrılmıştır.
Çıkarılan dersler
- Mikro-su havzasına bitişik olan ve ekim ya da hayvancılık amaçlı kullanılan arazinin sahibi olan aileler arasında farkındalık yaratmak ve bu araziyi yeniden ağaçlandırma ve ormanın yenilenmesi için satın almak üzere bir strateji uygulanmıştır.
- Doğal yenilenme, belediyedeki su arzının garanti altına alınmasına katkıda bulunmaktadır, bu nedenle su arzının garanti altına alınması için arazinin çitle çevrilmesi gerekmektedir.
- Mikro-su havzasının etrafındaki alanlar kereste ve meyve ağaçlarıyla yeniden ağaçlandırılmıştır.
Çevre eğitimi
Mikro-su havzasının restore edilmesi ve korunmasının önemi konusunda halk arasında farkındalık yaratmak için bir çevre eğitimi stratejisi uygulanmıştır. Bu amaçla, Puca Toplum Vakfı ile birlikte, nüfusun farklı gruplarıyla mikro-su havzasına turlar düzenlendi. Ayrıca Las Flores Belediyesi tarafından çevre sorunları ve kadınların doğal kaynakların yönetimine katılımı gibi konularda açık toplantılar düzenlendi.
Etkinleştirici faktörler
- Eğitim ağları aracılığıyla okulların katılımı, sadece her yaştan öğrenci arasında değil, aynı zamanda mikro-su havzasına düzenlenen çevre turlarına katılan aileleri arasında da çevre bilincini geliştirmiştir.
- Belediye meclisleri, doğal kaynakların yönetimine vatandaşların katılımını sağlamak için mükemmel bir araçtır.
- Toplulukların mikro-su havzasını restore etme konusundaki istek ve arzuları, Su için Ekosistem Hizmetleri Tazminat Mekanizması (MCSEH) uygulamasının başarısına katkıda bulunmuştur.
Çıkarılan dersler
- Mikro-su havzalarındaki çevre eğitim günleri, belediye meclisi toplantıları ve topluluk meclisleri, doğal kaynakların önemi konusunda halkı bilinçlendiren ve güçlendiren araçlardır.
- Çevre eğitimi süreçlerinde, stratejiye dahil olan tüm gruplardan genel nüfusa kadar vatandaşların tam katılımı önemlidir.
Etkiler
Ekosistem-Su Hizmetleri için Tazminat Mekanizması (MCSEH) uygulanmış ve ormanların yenilenmesi ve yeniden ağaçlandırılması için mikro-su havzalarında arazi satın alınan bir yeşil fon veya çevre fonu oluşturulmuştur.
Su kurulları, mikro-su havzalarındaki arazi sahipleri, üreticiler, hayvancılıkla uğraşan çiftçiler, ilgili kuruluşlardan teknisyenler ve genel olarak halkın katılımıyla kapasite geliştirme süreçleri, belediye meclisi toplantıları ve halk meclisleri düzenlenmiştir.
Ayrıca, su kurulları, öğrenciler, öğretmenler, gençlik ağları ve üreticilerle birlikte çevre eğitimi faaliyetleri yürütülmüştür.
Belediye yetkilileri, mikro-su havzasındaki orman örtüsünün restorasyonunu garanti altına almak için eylemlerin koordinasyonunun arandığı açık ve doğrudan iletişim süreçleri aracılığıyla topluluk tabanları ile koordine edildi.
Batı Honduras'taki diğer mikro-su havzalarına değişim ziyaretleri gerçekleştirilmiş ve Güergüerense mikro-su havzasının su kurulları, mikro-su havzalarının korunması için çalışmaya başladıklarında akranlarının karşılaştıkları zorluklar hakkında bilgi edinmişlerdir.
Yararlanıcılar
Aşağıdaki topluluklardan yaklaşık 5.000 kişiye su sağlanmaktadır:
1. Casco Urbano
2. Coalaca
3. Mongual
4. La Cañada
5. Piedra Pintada
6. El Copante
7. Guanás Arriba
8. Guanas Abajo
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
Hikaye

Kahve ve temel tahıl ürünlerinin yanı sıra büyükbaş hayvan yetiştiriciliği için ormansızlaşma açıkça görülüyordu. Güergüerense Belediye Meclisleri Birliği Başkanı Mario Torres, buna ek olarak su akışının azalmaya başladığını ve bunun sadece belediyenin kentsel merkezindeki nüfusu değil, mikro su havzasından su çeken sekiz topluluğu da etkilediğini hatırlattı.
Bölgedeki belediyelerin çoğunda olduğu gibi, biyosfer rezervini oluşturan üç koruma alanından biri olan Montaña de Puca Yaban Hayatı Sığınağı'nın (RVSMP) tampon bölgesinde yetiştirilen başlıca ürünler temel tahıllar ve kahvedir.
Güergüerense Su Derneği Başkan Yardımcısı Paulino Argueta, "Halkın mikro su havzasını korumanın ne anlama geldiğinin farkında olması gerekiyordu, çünkü hemen harekete geçilmezse toplulukların suyu tükenecekti" dedi.
Guanas Abajo topluluğu Su Kurulu saymanı Dora Luz Pineda ise kadınların bu süreçlere katılımının önemli olduğunu çünkü "kadınların evlerindeki tüm faaliyetleri gerçekleştirmek için suya ihtiyaç duyduklarının farkında olduklarını, bu nedenle su kurullarına dahil olmamız gerektiğini, suyun mikro-su havzasından mutfaklarımıza nasıl ulaştığını bilmemiz, onu en iyi şekilde nasıl kullanacağımızı ve bakımını nasıl yapacağımızı bilmemiz gerektiğini" söyledi.
Bu anlamda, kapasite geliştirme süreçleri, belediye meclisi toplantıları ve halk meclisleri, su kurullarının, mikro-su havzalarındaki arazi sahiplerinin, üreticilerin, hayvancılıkla uğraşanların, ilgili kuruluşlardan teknisyenlerin ve genel olarak halkın katılımıyla gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca, su kurulları, öğrenciler, öğretmenler, gençlik ağları ve üreticilerle birlikte çevre eğitimi faaliyetleri yürütülmüştür.