Koitajoki Nehir Koruyucusu Programı ile ekolojik restorasyona yönelik katılımcı bir yaklaşımın geliştirilmesi

Nehir Koruyucusu Programı, koruyucuların kendi ilgi ve motivasyonlarına dayanmaktadır. Koruyucular programa katılmak istedikleri yol ve yöntemleri kendileri seçerler. Ayrıca tek başlarına mı, aile üyeleriyle mi yoksa daha büyük bir köylü grubu olarak mı çalışmayı tercih edeceklerine de karar verirler.

Bu, bilim insanlarının izleme çalışmalarının yöntemlerini, protokollerini ve hedeflerini belirlediği ve daha sonra gönüllüler tarafından takip edildiği daha geleneksel vatandaş bilimi veya gönüllü izlemeden farklı bir yaklaşımdır. Aşağıdan yukarıya toplum temelli bir yaklaşım, toplum tarafından tanımlanan sorunların ele alınmasını sağlar ve toplum üyeleri ile restorasyon projesi arasında karşılıklı bir diyaloğa olanak tanır. Nehir koruyucuları izleme çalışmalarının planlanmasında ve sonuçların yorumlanmasında yer alırlar.

Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Onam (FPIC), nehir koruyucuları diğer topluluk üyeleriyle birlikte çalışırken, örneğin görüşmeler yaparken de dahil olmak üzere süreç boyunca uygulanır.

Nehir koruyucusu olmak için "herkese uyan tek bir beden" yoktur. Bazı koruyucular özellikle drene edilmiş bir turbalık arazinin hendeklerini kapatmak veya göç eden balıklar için yumurtlama alanları oluşturmak gibi pratik restorasyon faaliyetlerine katılmaktan hoşlanırken, diğerleri yalnızca izleme çalışmalarına odaklanmayı tercih eder. Katılım için çeşitli yollar sunmak, farklı ilgi alanları ve güçleri olan pek çok kişinin katılımını sağlamaya yardımcı olur. Koruyucular ayrıca programın bir parçası olarak atölye çalışmaları gibi nelerin düzenlenmesini istediklerine dair öneriler de sunabilirler.

Snowchange 2017 yılından bu yana Koitajoki Havzasında çalışmaktadır. Koitajoki Restorasyon Projesi 2022 yılında, Nehir Koruma Programı ise 2023 yılında başlamıştır. 2025'in başlarında nehir koruyucularından biri, ancak üç yıl sonra bölgedeki insanların restorasyon projesinin farkına vardığını ve bunu gerçekten iyi bir şey olarak görmeye başladığını belirtti. Kabul görmek yavaş bir süreçtir. Buna ek olarak, bir nehir koruyucusunun kendi gözlemlerindeki uzun vadeli süreklilik, kendi gözlemlerinin çokluğunu görebildiği ve bunlara dayanarak bazı sonuçlar çıkarabildiği için motivasyon oluşturur.

Snowchange, çeşitli köy etkinliklerinde ve toplantılarında aktif olarak yer alarak restorasyon planları hakkında açık bir şekilde iletişim kurmaya ve yerel olarak sağlanan fon ve harcamalar konusunda açık olmaya çalışmıştır. Nehir koruyucuları, bir kuruluşun bölgede somut olarak neler yaptığını paylaşmasının ve insanlara dahil olmaları için olanaklar sunmasının çok önemli olduğunu keşfetmişlerdir.

Nehir Koruyucuları Toplantıları, bireysel koruyucularla yapılan gayri resmi toplantılara ek olarak yılda iki kez düzenlenmektedir. Sorunlar ayrıca bir e-posta listesi ve bir WhatsApp grubu aracılığıyla da iletilmektedir.

Nehir koruyucuları kendi topluluklarında "arabulucu" olarak da bulunabilmektedir. Restorasyon projesine ilişkin bilgiler köylere onlar aracılığıyla aktarıldığında, daha fazla güven duyuluyor ve insanlar etkinliklere katılmak için daha istekli olabiliyor.

Nehir Koruyucuları Programı, toplulukların kendi bilgilerini topluluk tiyatrosu gibi farklı yöntemlerle iletmelerini de sağlamıştır.

Nehir koruyucuları bulguları hakkında Snowchange araştırmacıları ile görüş alışverişinde bulunuyor. Nehir koruyucularının bilgi ve gözlemleri, restorasyon sahalarının planlanmasının yanı sıra restorasyon sonuçlarının izlenmesine yönelik bilimsel çabalarda da değerli bir rol oynamaktadır. Bu işbirliğinin örnekleri arasında nesli tükenmekte olan türlerin tespiti, popülasyonları ve hareketleri, su kalitesi ve akış ölçümlerinin yanı sıra restorasyon alanlarının drone görüntüleri yer almaktadır. Yaşlılarla yapılan görüşmeler, restorasyonla ilgili ekolojik temel bilgiler olarak kullanılabilecek az bilinen geçmişleri ortaya çıkarabilir. İzleme çalışmalarını belirli bir yöne doğru geliştirmeye istekli olan nehir koruyucuları, yeni fikirler ve uygulamalar bulmaları için araştırmacılar tarafından desteklenmektedir.

2025 yılında, nehir koruyucularından biri, nehir koruyucuları olarak rolleriyle ilgili olarak koruyucuların deneyimlerine, düşüncelerine, duygularına ve fikirlerine odaklanan bir çalışma başlatmış ve bu çalışmaya liderlik etmiştir.