Ortak Orman Yönetimi (JFM) yaklaşımı

Ortak Orman Yönetimi (JFM), yerel nüfusun - bireyler veya gruplar - orman yönetimine dahil olmalarını ve uzun vadede bozulmuş doğal ormanların rehabilitasyonunu desteklemelerini sağlayan katılımcı bir orman yönetimi yaklaşımıdır. Bu kişiler, arazi kullanım hakları için Devlet Orman İşletmeleri ile 20 yıllık bir süre için sözleşme imzalarlar. Bu, kiracıları genellikle 1-2 hektar büyüklüğündeki orman arazilerini sürdürülebilir bir şekilde yönetmeye ve rehabilite etmeye teşvik etmektedir. Sözleşmeye ek olarak, yönetim ve yıllık planlar orman yönetimi planlaması ve faaliyetlerin ve sonuçların izlenmesi için araç görevi görmektedir. Bu planlar Devlet Orman İşletmeleri ve her bir arsa için ilgili kiracı tarafından ortaklaşa geliştirilir. Yıllık planda belirtilen tipik görevler, araziyi hayvan otlatmasından korumak için alınacak önlemler, ağaç dikimi, hasat ve budamadır. Ayrıca yıllık plan, sözleşmede tanımlanan adil paylaşım ilkesine göre Devlet Orman İşletmelerinin ve orman kiracısının hasat paylarını belirler. Beş yıllık bir dönem için geliştirilen yönetim planı, bir sulama kanalının kurulması veya orman arazisinin çeşitlendirilmesi gibi uzun vadeli hedefleri belirlemektedir.

Tacikistan'da arazi kullanım hakları tipik olarak kısa bir süre için (genellikle tek bir sezon için) verilirken, Devlet Orman İşletmeleri ile yapılan 20 yıllık sözleşme kiracının uzun vadeli bir orman yönetim planı geliştirmesini sağlar. Ortak orman yönetimi yaklaşımı Tacikistan'da ilk kez 2006 yılında uygulanmaya başlanmış ve o zamandan beri itibar kazanmıştır. Bu yaklaşım 2011 yılında resmileştirilmiş ve ulusal orman kanununa dahil edilmiştir.

Deneyimler, JFM'nin uygulamaya konulması için harici kolaylaştırıcıların (örneğin saha personeli veya yerel bir STK) desteğinin vazgeçilmez olduğunu göstermiştir. Her iki sözleşme tarafının, orman kiracısı ve Devlet Orman İşletmesinin, hakları, kuralları ve yükümlülükleri konusunda net bir anlayışa sahip olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, yaklaşımı ve yerel bağlamı iyi anlayan deneyimli ve yetenekli kolaylaştırıcıların sahada bulunması şiddetle tavsiye edilir. Ayrıca, kolaylaştırıcıların kiracılara ve Devlet Orman İşletmeleri personeline orman alanının seçilmesi, yaklaşımın topluluklara tanıtılması, orman kiracılarının seçilmesi, münferit parsellerin belirlenmesi, sözleşmenin imzalanması ve yıllık ve yönetim planlarının geliştirilmesi süreçlerinde rehberlik etmesi gerekmektedir. Ayrıca, özellikle Tacikistan'da topluluk grupları nispeten yaygın olduğundan, orman kiracı gruplarının kurulmasının başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Orman kiracıları hasat, budama ya da çitleme gibi faaliyetleri ortaklaşa gerçekleştirmektedir.