Behoud van de zee door de gemeenschap. Het begin van de Locally Managed Marine Area-beweging in Kenia als reactie op de achteruitgang van de visstand in Kuruwitu, aan de kust van Noord-Kenia.
Volledige oplossing
Kuruwitu-gemeenschap
Des Bowden
Kuruwitu Conservation and Welfare Association (KCWA) werd in 2003 opgericht door leden van de gemeenschap die zich zorgen maakten over de achteruitgang van hun zeeën. Overbevissing en de gevolgen van klimaatverandering moesten worden aangepakt voordat het mariene ecosysteem onherstelbaar beschadigd zou raken. Vissers en bezorgde inwoners die zich herinnerden hoe gezond en productief de zee in het verleden was geweest, vonden het noodzakelijk om actie te ondernemen voordat het te laat was. In 2005 namen ze de ongekende stap om een Marine Protected Area (MPA) van 30 hectare in te stellen. Dit was het eerste op koraal gebaseerde lokaal beheerde mariene gebied (LMMA) in Kenia. Twaalf jaar later heeft het gebied zich opmerkelijk hersteld. Met een visverbod binnen de MPA zijn de vissen toegenomen in overvloed, grootte en diversiteit. De visvangst in het gebied is verbeterd en er zijn alternatieve inkomstengenererende bedrijven geïntroduceerd. Kuruwitu is een model geworden voor duurzaam behoud van de zee. De KCWA delen hun kennis met andere lokale en regionale kustgemeenschappen.
Laatst bijgewerkt: 25 Sep 2025
7449 Weergaven
Context
Uitdagingen
Kuruwitu is voornamelijk een zelfvoorzienende vissersgemeenschap die voor haar levensonderhoud afhankelijk is van de lokale mariene hulpbronnen. Door de bevolkingstoename waren er meer vissers in het gebied, wat leidde tot overbevissing. Wanhoop betekende dat er kleinere vissen werden gevangen, vaak met niet-duurzame vistechnieken. Kleinere vangsten leidden tot een daling van het inkomen van een toch al verarmde gemeenschap die geen andere vaardigheden had dan vissen. De visgronden werden onhoudbaar en de vissers waren niet langer in staat om hun gezinnen te voeden, waardoor de criminaliteit toenam. Een van de grootste uitdagingen was om de meerderheid van de vissers bij elkaar te krijgen en te laten inzien dat de sluiting hen op de lange termijn ten goede zou komen. Op weg naar een oplossing voor duurzame visserij moesten de illegale netten worden aangepakt. Er was geld nodig om de netten te vervangen en om alternatieve ondernemingen op te starten. Dit was moeilijk voor een nieuw, onbewezen project. Ook de stroperij vanuit de minderheid moest worden aangepakt.
Locatie
Kilifi, kustprovincie, Kenia
Oost- en Zuid-Afrika
Proces
Samenvatting van het proces
Hoewel het opzetten van een MPA gecompliceerd is en afhankelijk van veel interactieve factoren, moeten er altijd drie hoofdingrediënten aanwezig zijn - wettelijk kader, beheer en betrokkenheid en voordeel van de gemeenschap. Ze zijn allemaal met elkaar verbonden en moeten zowel afzonderlijk als samen werken. Een institutioneel kader met wettelijke vereisten en beheerprocedures is nodig om een solide basis te creëren. Wil natuurbehoud werken in gebieden waar armoede heerst, dan moet er een welzijnscomponent zijn.
Bouwstenen
Beschermd zeegebied (MPA)
De erkenning van de gemeenschap dat er actie moest worden ondernomen om de afnemende visvoorraden te verbeteren, werd gevolgd door de identificatie van verschillende belanghebbenden die ons konden helpen om onze doelen te bereiken. Er werden communicatie-, outreach- en bewustmakingsprogramma's opgezet en in 2004 werd een bezoek gebracht aan een soortgelijk project in Tanzania, wat de gemeenschap aanmoedigde om de lokale mariene hulpbronnen duurzaam te gebruiken.
Er werd een democratisch besluit genomen om een overeengekomen lagunegebied te sluiten. Er werden wettelijke en beleidskaders opgezet en in 2006 werd de eerste LMMA in Kenia goedgekeurd door de National Environmental Management Authority. Hierna is er een gezamenlijk bestuursmodel ontstaan onder Beach Management Units (BMU's), waar vissers en overheid samenwerken aan duurzame visserij en een beter bestaan. Bij het opzetten van de MPA hebben we verschillende fasen doorlopen: conceptualisering, oprichting, implementatie, monitoring, beheer en doorlopend adaptief beheer.
Sleutelfactoren
Het besef in de gemeenschap dat er een belangrijke crisis dreigde en de vastberadenheid om te handelen in het belang van toekomstige generaties was een cruciale factor in het implementatieproces. Vertrouwen en geloof in een positieve uitkomst waren van het grootste belang. Initiële financiering voor alternatieve ondernemingen en steun van belangrijke partners was nodig voor technische en adviserende capaciteiten. Er werd een gebied gekozen dat een goed herstelpotentieel had, met hulp van een wetenschapper die eerder dat deel van de kust had gemonitord in combinatie met lokale kennis.
Geleerde les
Vanaf het begin is een duidelijke strategie en beheerplan, opgesteld met maximale participatie van de leden van de gemeenschap, van cruciaal belang. Luisteren naar de ouderen binnen de gemeenschap creëert een essentiële link tussen verleden en heden. Doelen en doelstellingen moeten haalbaar zijn en er moeten duidelijke tijdschema's worden opgesteld en nageleefd om de steun van de gemeenschap te behouden. De hele gemeenschap moet kunnen profiteren van het project en de bestaansmiddelen moeten tastbaar verbeteren om de steun te behouden en een gevoel van eigenaarschap te creëren dat het project een lange levensduur geeft. Een welzijnsaspect voor de gemeenschap moet deel uitmaken van de strategie. Bewustwording, educatie en het delen van informatie moeten worden gehandhaafd en de bereidheid tot een adaptieve beheerbenadering is van vitaal belang. Leren van fouten, het delen van kennis en het vormen van nauwe allianties met andere soortgelijke organisaties helpt het project snel vooruit te komen. Het creëren van samenwerkingsverbanden en het volgen van duidelijke procedures en wettelijke richtlijnen versterken de structuur van elke entiteit. Goed bestuur vanaf het begin met een duidelijke grondwet die te allen tijde wordt nageleefd.
Institutioneel kader, wettelijke vereisten en beheer
Sinds KCWA de eerste MPA in Kenia initieerde, was het beleid dat de erkenning van een lokaal beheerd zeegebied regelt niet duidelijk. KCWA schakelde andere belanghebbenden in, zoals de East African Wildlife Society, die hielp met wettelijke kaders en beleidsbeïnvloeding. De erkenning van dit gebied door de National Environmental Management Authority (NEMA) verzekerde de vissers van het recht om hun gebied te beheren en maakte de weg vrij voor de 20 andere gemeenschapsprojecten die na de KCWA-beweging zijn ontstaan.
Deze nieuwe wetgeving erkende de inspanningen van de vissers voor een gezamenlijk bestuursmodel voor het beheer van het zeegebied. Er werd een 5-jarig adaptief beheerplan opgesteld op basis van de lokale kennis van het gebied met de hulp van andere strategische partners. De regels en het bestuur van het project werden vastgelegd in een oprichtingsdocument.
Sleutelfactoren
Originele strategische partnerschappen, zowel juridisch als technisch, in dit proefproject vereisten een duidelijk concept van wat we wilden bereiken en waren van vitaal belang om voorbij de implementatiefase te komen. Erkenning door de relevante overheidsinstanties dat het concept van gemeenschappen die hun hulpbronnen beheren de volgende stap was in het behoud van de zee creëerde een open, op samenwerking gebaseerde weg voorwaarts.
Geleerde les
Bij het starten van een proefproject is het essentieel om de juiste partners te kiezen. Dit vormde in sommige gevallen een uitdaging. De agenda's van de partners verschilden soms van onze visie en moesten vaak worden herzien en aangepast. Het legaliseren en managen van een nieuw concept, vaak op onbekend terrein, was tijdrovend en vereiste geduld. Het creëren van een stevige juridische basis onderweg was essentieel voor successen in de toekomst.
Welzijn van de gemeenschap
Hoewel de MPA zich snel herstelde en de bestaansmiddelen begonnen te verbeteren, was een deel van het beheerplan gericht op het introduceren van andere, niet-visgerelateerde ondernemingen in een poging om een zelfvoorzienende oplossing te bereiken. In eerste instantie moest er externe financiering worden gevonden om dit mogelijk te maken en er kwamen verschillende subsidies beschikbaar. In eerste instantie trok een toeristische onderneming bezoekers aan die profiteerden van de verbetering van het koraal en de biodiversiteit in de MPA. Dit leverde opleidingsmogelijkheden op en zorgde voor vast werk voor vissers, waardoor hun levensonderhoud verbeterde en de druk op de mariene hulpbron afnam. De jeugd werd opgeleid in het maken van meubels van oude dhows, er werd honing geproduceerd, duurzaam gevangen vis werd verkocht aan restaurants, groenten en gewassen werden gekweekt en verkocht, er lopen verschillende aquacultuurprojecten en de vrouwengroep heeft verschillende ondernemingen waaronder een kleermakerij en een ambachtswinkeltje waar producten van drijfhout en natuurlijke zeep worden verkocht. Dankzij een leenregeling kunnen de leden andere projecten financieren. Een deel van de winst gaat naar de welzijnsbehoeften van de gemeenschap, zoals water, gezondheid en sanitatie. Strandafval wordt verzameld en verkocht aan recyclingbedrijven. Een educatief schoolprogramma onderwijst de kinderen over het belang van duurzaam gebruik van hulpbronnen en we organiseren uitstapjes binnen de MPA.
Sleutelfactoren
De MPA is het hart van ons project. De beschermde broedplaats betekent een verbetering van de visvangst in het gebied, met als bijkomend effect een verbetering van het levensonderhoud. De MPA is een attractie geworden en bezoekers brengen het broodnodige geld binnen dat gebruikt wordt voor werkgelegenheid, training, het runnen van de organisatie en het opzetten van andere bedrijven. Hoewel we te maken hadden met uitdagingen en bezwaren tegen het uitzetten van het gebied van de MPA, hebben de resultaten laten zien dat het de moeite waard was.
Geleerde les
Natuurbehoud kan alleen werken als het gepaard gaat met tastbare alternatieve mogelijkheden en echte verbeteringen in het levensonderhoud. De bron die behouden wordt moet waardevol en belangrijk zijn voor de lokale gemeenschap. Alle componenten moeten samenwerken en ten goede komen aan de gemeenschap. Hoewel het opzetten en inrichten van een LMMA tijd, begrip en geduld vergt, wordt het een efficiënte en productieve spil van waaruit andere projecten kunnen groeien. Het heeft veelzijdige voordelen die zowel het behoud als het welzijn van de gemeenschap kunnen omvatten. We hebben gaandeweg geleerd dat er geen kortere weg is naar de betrokkenheid van de gemeenschap. In ons geval werkten we met een zelfvoorzienende gemeenschap en zelfs kortetermijnbedreigingen voor hun levensonderhoud betekenden directe ontberingen die tot verzet leidden. We leerden dat het merendeel van de weerstand die we tegenkwamen voortkwam uit een reële angst voor economische onzekerheid. Toen we eenmaal begrepen dat de behoeften van de gemeenschap van het grootste belang waren, konden we relevante en impactvolle strategieën ontwikkelen om onze natuurbeschermingsdoelen te bereiken.
Belang van natuurbehoud
Wetenschappers, die het gebied in de gaten hielden voordat het werd gesloten, schatten dat de biomassa in het gebied met 500% is toegenomen sinds de sluiting. Het gebied, dat voorheen bedekt was met zee-egels, is nu een bloeiende hotspot voor biodiversiteit met een hersteld evenwicht. De ouderen melden nieuwe soorten in de MPA die sinds mensenheugenis niet meer zijn gezien. Het koraal, dat voorheen door menselijke voeten werd vernietigd, heeft zich snel hersteld en het lagunegebied staat nu bekend als een van de beste snorkelbestemmingen aan de Keniaanse kust. Lokale en internationale studenten komen leren in ons levende zeeklaslokaal. Schildpadden voeden zich ongestoord met de zeegrasvelden en het aantal nesten is aanzienlijk toegenomen. Het gebied is van een zeewoestijn veranderd in een zeeparadijs en wereldwijd een cruciaal model dat laat zien hoe een arme gemeenschap kan helpen de natuur te behouden en er ook nog van kan profiteren. Grotere en betere vangsten buiten de MPA hebben gezorgd voor steun voor de permanente sluiting.
Sleutelfactoren
De MPA had niet van de grond kunnen komen zonder het geloof en het inzicht van de vissers in het gebied en de acceptatie om te geloven dat positieve verandering mogelijk was, zelfs in moeilijke omstandigheden. Lokale kennis van de ouderen zorgde ervoor dat een geschikte locatie voor de sluiting werd gekozen. Wetenschappelijk onderzoek ondersteunde ook de keuze als zijnde de locatie met het meeste potentieel voor verbetering op de lange termijn. Regelmatige updates over verbeteringen binnen de MPA hebben bijgedragen aan de overtuiging dat het een succesvol broedgebied is.
Geleerde les
Dat de natuur veerkrachtig is en zich verbazingwekkend snel kan herstellen als ze met rust wordt gelaten. Het vaststellen van behoeften en het stimuleren van de bereidheid om veranderingen te omarmen, kan de bestaansmiddelen verbeteren. Het belang van het uitvoeren van een milieueffectrapportage over het gebied, ondersteund door onderzoek en lokale kennis, voordat het project van start ging, is een cruciale factor geweest voor het succes van de MPA. Constante bewustwording en updates van de verbetering in de MPA moeten worden teruggekoppeld naar de gemeenschap. Het analyseren van de informatie kan gebruikt worden om de sociaaleconomische impact in perspectief te plaatsen. Het belang van communicatie over onze vooruitgang naar de gemeenschap is iets wat we hebben moeten verbeteren. Als de gemeenschap de voordelen van verandering begrijpt en ziet, zijn ze begrijpelijkerwijs eerder bereid om de verandering te accepteren.
Invloeden
Door de ontwikkeling van duurzame, niet-visserijgerelateerde initiatieven is de afhankelijkheid van zelfvoorzieningsvisserij verschoven, waardoor de druk op de visgronden is afgenomen. De visbestanden binnen de LMMA zijn drastisch verbeterd en uit een onafhankelijk rapport blijkt dat de visbiomassa en de biodiversiteit van al het zeeleven in het gebied aanzienlijk is toegenomen. Hierdoor zijn de visvangsten in de aangrenzende visgronden toegenomen, waardoor de bestaansmiddelen zijn verbeterd. Schildpadden en nesten in het gebied worden beschermd via een compensatieregeling voor de gemeenschap. Gemeenschappen langs de kust en uit andere buurlanden bezoeken Kuruwitu om ons levende klaslokaal te zien. Minstens 20 andere soortgelijke projecten zijn opgestart door andere kustgemeenschappen die door KCWA geïnspireerd werden. KCWA heeft het belang aangetoond van de betrokkenheid van gemeenschappen bij plannen voor het beheer van natuurlijke hulpbronnen; een principe dat invloed heeft gehad op een beleidsverandering van de staat naar de lokale gemeenschappen. Kuruwitu is uitgekozen als proefproject voor een gezamenlijk beheerinitiatief met verschillende belanghebbenden voor een gebied van ongeveer 100 vierkante kilometer. Dit is een van de eerste gezamenlijke beheerprogramma's in zijn soort aan de Keniaanse kust en zal een precedent scheppen voor de toekomst.
Begunstigden
De vissersgemeenschap profiteerde van de verbeterde vangsten en de bestaansmiddelen verbeterden. KCWA engageerde jongeren in niet-mariene inkomstenactiviteiten en opleidingen. Er werd een vrouwengroep opgericht en een op zee gebaseerd onderwijsprogramma voor plaatselijke kinderen.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 3 - Goede gezondheid en welzijn
SDG 4 - Kwaliteitsonderwijs
SDG 11 - Duurzame steden en gemeenschappen
SDG 12 - Verantwoord consumeren en produceren
SDG 14 - Leven onder water
Verhaal
Kuruwitu LMMA
Des bowden
Langs de Keniaanse kust zien we een opmerkelijke toename van gemeenschappen die anders beginnen te denken over de mariene hulpbronnen waarvan ze afhankelijk zijn. Een nieuwe generatie vissers is op zoek naar manieren om hun hulpbronnen op een verantwoorde manier te beheren en zo niet alleen hun eigen toekomst, maar ook die van anderen veilig te stellen. Generaties lang hebben vissers langs de Keniaanse kust voedsel op tafel kunnen zetten en van de visvangst kunnen leven. Er kwam echter een punt waarop de grootte van de vis en de gevangen aantallen begonnen te verminderen tot een punt waarop ze niet langer op deze manier konden leven. In zeer korte tijd werden de vissers geconfronteerd met de ineenstorting van het enige middel van bestaan dat ze kenden. Deze traag verlopende crisis richtte de aandacht op een nadere beschouwing van de problemen die van invloed waren op wat er wel, en in de meeste gevallen, wat er niet in hun netten werd aangeland. We hebben ons nooit afgevraagd hoe we leefden. Onze vaders en grootvaders waren vissers en in ons dorp was dat de enige weg die we kenden. Toen onze netten het begonnen te begeven, stonden we voor een onbekende toekomst. Dickson Juma, visser. De belangrijkste factor was de overbevolking in het gebied, wat leidde tot overbevissing. Er werd een gemeenschapsorgaan opgericht, de Kuruwitu Conservation and Welfare Association (KCWA), om ervoor te zorgen dat de gemeenschap inspraak had in het beheer van de hulpbronnen waarvan ze afhankelijk waren. Met de hulp van strategische partners werden institutionele kaders en wettelijke structuren opgezet. Na diepgaand overleg stemde de vereniging in 2006 voor het afsluiten van een deel van het lagunegebied als beschermd marien gebied. De verjonging van de visbestanden in het gebied was snel zichtbaar en de vangsten van de vissers in het omliggende gebied begonnen toe te nemen. Dankzij de financiële steun kon KCWA overeenkomstige alternatieve inkomstengenererende ondernemingen opzetten die de vissers en hun gezinnen opleidden in andere beroepen en werkgelegenheid creëerden, waardoor het kwetsbare mariene milieu minder onder druk kwam te staan. Nu, vijftien jaar later, is er een bescheiden maar gestage stroom bezoekers die graag betalen om te snorkelen in het gezonde en levendige beschermde mariene gebied. In 2017 was de KCWA de trotse winnaar van de UNDP Equator Prize, een prijs die wordt toegekend ter erkenning van uitmuntende inspanningen van gemeenschappen om armoede te bestrijden door middel van het behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit. De erkenning voor het harde werk en de opoffering van de gemeenschap voor een groter, gemeenschappelijk doel was een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van het project.
