Bewaking van zoönotische virussen bij wilde dieren om uitbraken van ziekten in Bolivia te voorkomen

Volledige oplossing

door Erika Alandia Robles, Wildlife Conservation Society Bolivia

Rode brulaap (Alouatta sara), beschouwd als een goede schildwacht voor het monitoren van uitbraken van gele koorts in de neotropen

Milenius Spanowicz/WCS

Van 2010 tot 2013 werd de capaciteit voor het monitoren van ziekten bij in het wild levende dieren verbeterd door het PREDICT-project van het USAID Emerging Pandemic Threats Program in Bolivia binnen een One Health-aanpak. Samenwerking met overheidsinstanties voor veldonderzoek, risicodetectie en snelle reactie werden bevorderd; de belangrijkste belanghebbenden werden opgeleid in het toezicht op ziekten bij in het wild levende dieren; en de diagnostische capaciteiten in lokale laboratoria werden verbeterd. Als gevolg hiervan meldde opgeleid personeel in 2012 een sterfgeval bij rode brulapen(Alouatta sara). Het onderzoek naar de uitbraak bevestigde het Gele Koorts Virus, een flavivirus dat wordt overgedragen door muggen en dat neotropische niet-menselijke primaten agressief treft en acute en vaak dodelijke ziekte bij mensen kan veroorzaken. Dankzij effectieve communicatie tussen het PREDICT-team en de nationale gezondheidsautoriteiten kon er snel worden gewaarschuwd en konden er snel acties worden uitgevoerd om gevallen bij mensen te voorkomen, waaronder vaccinatie van mensen die risico liepen, voorlichting aan het publiek en muggenbestrijding.

Laatst bijgewerkt: 02 Mar 2022

3711 Weergaven

Foto- en videogalerij

Context

Uitdagingen

Vector- en wateroverdraagbare ziekten

In Bolivia, zoals in veel ontwikkelingslanden, zijn de gezondheidssystemen meer reactief dan preventief, daarom worden bestrijdingsmaatregelen meestal toegepast zodra een uitbraak is vastgesteld. Ondanks het belang ervan voor het voorspellen van potentiële gezondheidsrisico's voor menselijke populaties, worden surveillancesystemen voor het monitoren van ziekten bij in het wild levende dieren zelden geïmplementeerd. Gebrek aan bewustzijn, training, kennis en onvoldoende diagnostische en financiële middelen om gezondheidsgebeurtenissen bij in het wild levende dieren te monitoren, beperken de mogelijkheid om de juiste monsters te verzamelen en deze te testen om ziekten bij in het wild levende dieren, waaronder zoönose, op te sporen. Bovendien zijn de samenwerkingskanalen tussen de sectoren zelden optimaal, waardoor de algehele capaciteit om te reageren op uitbraken van zoönosen bij in het wild levende dieren afneemt.

Schaal van implementatie

Lokaal

Subnationaal

Nationaal

Ecosystemen

Tropisch loofbos

Thema

Beheer van soorten

Juridisch en beleidskader

Gezondheid en menselijk welzijn

Eén gezondheid

Wetenschap en onderzoek

Locatie

Bolivia

Zuid-Amerika

Proces

Samenvatting van het proces

Mensen die werken en/of wonen in de buurt van in het wild levende dieren in gebieden met een hoog risico op het ontstaan van ziekten, werden opgeleid om het toezicht op ziekten bij in het wild levende dieren te bevorderen. Tegelijkertijd werd steun verleend om de capaciteiten van lokale laboratoria te vergroten, zodat ziekteverwekkers met een zoönotisch potentieel bij in het wild levende dieren snel konden worden opgespoord en geïdentificeerd. Communicatiekanalen en vertrouwen tussen de medewerkers waren van cruciaal belang om de snelle informatiestroom te bevorderen, zodat snel onderzoek kan worden gedaan tijdens mogelijke epizoötieën. De samenwerkingsovereenkomsten en goede relaties die tijdens trainingen en intersectorale bijeenkomsten werden opgebouwd, zorgden ervoor dat, op basis van het gegenereerde bewustzijn en begrip van het belang van onderzoek naar ziekten, de kosten door de betrokken partners werden gedeeld tijdens de verschillende fasen van het onderzoek, waardoor vertragingen bij het verkrijgen en vervoeren van specimens als gevolg van economische en personele beperkingen van een bepaalde sector werden voorkomen. Zodra het PREDICT-personeel de laboratoriumresultaten had verkregen, communiceerde het deze naar de gezondheidsautoriteiten en ondersteunde het de risicoanalyse van de situatie, zodat er snel strategieën konden worden aangenomen om de uitbraak van YFV in te dammen en het optreden van ziektegevallen bij mensen te voorkomen.

Bouwstenen

Intersectorale samenwerking vergemakkelijken

Deze bouwsteen bestond uit het faciliteren van dialogen tussen voorheen geïsoleerde actoren: overheidsinstanties, onderzoek, lokale mensen, enz. Als de kloven tussen de sectoren worden aangepakt voordat de oplossingen worden geïmplementeerd, kunnen verschillende stemmen en meningen in overweging worden genomen en worden de ontwikkelde oplossingen vaak gemakkelijker geïmplementeerd en geaccepteerd.

Sleutelfactoren

Alle actoren moeten openstaan voor samenwerking, feedback en input uit sectoren die ze misschien niet als relevant beschouwden voor eerdere projecten.

Geleerde les

Het hebben van een toonaangevende organisatie (de Wildlife Conservation Society in Bolivia) met een lange geschiedenis van werk in het land, met een goed onderbouwde ervaring en goede institutionele relaties, was cruciaal om de snelle implementatie en goede ontwikkeling van de PREDICT-projectactiviteiten te faciliteren. Gedurende de tijd dat PREDICT werkzaam was in Bolivia (van 2010 tot 2013), werden er inspanningen geleverd om het opstellen van een nationaal bewakingsplan voor zoönosen te vergemakkelijken, waarbij het Ministerie van Gezondheid, de Nationale Veterinaire Dienst en het Directoraat-Generaal voor Biodiversiteit konden zorgen voor een permanente en duurzame samenwerking tussen de sectoren om zoönosen in het land te voorkomen. Helaas kon dit doel niet worden bereikt in de projectperiode, maar de basis voor een dergelijk samenwerkingskader werd wel gelegd en als gevolg daarvan vonden er in de daaropvolgende jaren veel interinstitutionele en multidisciplinaire samenwerkingsverbanden plaats om gele koortsgevallen bij niet-menselijke primaten en door knaagdieren overgedragen ziekten verder te onderzoeken.

Training over bewakingsinstrumenten voor ziekten bij in het wild levende dieren

De belangrijkste belanghebbenden (waaronder overheidspersoneel van volksgezondheids-, veterinaire en biodiversiteitsdiensten; personeel van reddingscentra voor wilde dieren; velddierenartsen; biologen; laboratoriumtechnici; en inwoners van inheemse gemeenschappen) werden opgeleid om het risico op het overslaan van zoönosen te onderzoeken aan de hand van de USAID PREDICT surveillanceprotocollen. De training omvatte verschillende onderwerpen, waaronder bioveiligheid en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE), het vangen van dieren, bemonsteringsmethoden voor verschillende diersoorten, gegevensverzameling, het verpakken en verzenden van monsters, het voorbereid zijn op noodsituaties, systemen voor vroegtijdige waarschuwing en veilige laboratoriumactiviteiten. In alle trainingen over surveillance-instrumenten werd de nadruk gelegd op duidelijke communicatiekanalen. Alle belanghebbenden werden op de hoogte gebracht van de specifieke instanties en personen met wie ze contact moesten opnemen in verband met het risico op ziekten bij in het wild levende dieren, zodat de juiste partijen tijdig en effectief op de hoogte konden worden gebracht.

Sleutelfactoren

In Bolivia wordt weinig Engels gesproken door overheidsfunctionarissen en leden van de gemeenschap, dus het was van fundamenteel belang dat lokale trainers de training in het Spaans gaven om het leerproces te vergemakkelijken. Door een One Health-lens toe te passen op de training werd het surveillancesysteem uitgebreid met belanghebbenden die eerder geen deel uitmaakten van het proces. Deze meer inclusieve aanpak vanaf het begin van de training resulteerde in een effectief ziektesurveillancesysteem.

Geleerde les

In landen waar opleidings- en actualiseringsmogelijkheden beperkt zijn, vooral voor nieuwe onderwerpen zoals de gezondheid van in het wild levende dieren en toezicht, was het aanbieden van trainingsmogelijkheden aan verschillende belanghebbenden een goede strategie om lokale menselijke capaciteiten en bewustzijn te genereren, terwijl mensen uit verschillende sectoren en geografische gebieden werden betrokken om te helpen bij het toezicht op ziekten bij in het wild levende dieren. Na deze trainingen kregen de juiste belanghebbenden inzicht in wat ze moesten doen als wilde dieren een ziektegeval doormaakten, wie monsters moest nemen, welke veiligheidsmethoden ze moesten toepassen en wat de juiste communicatiekanalen waren. Door het implementeren van multidisciplinaire, intersectorale en interinstitutionele trainingen werden dialoog, goede communicatie en langdurige samenwerking tussen de diverse projectpartners uit verschillende sectoren bevorderd, terwijl de betrokkenheid van de volksgezondheidssector een snelle en efficiënte reactie mogelijk maakte om een spillover event te voorkomen tijdens de gele koorts epizoötie die werd vastgesteld bij brulapen.

Lokale diagnostische laboratoriumcapaciteiten verbeteren

Om de detectie van potentiële ziekteverwekkers op monsters die tijdens de PREDICT-surveillanceactiviteiten zijn verzameld te vergemakkelijken, zijn er goedkope consensus PCR-tests op virusfamilieniveau geïmplementeerd in het lokale partnerlaboratorium van PREDICT (IBMB) voor de detectie van 12 verschillende virusfamilies die van belang zijn voor de volksgezondheid bij in het wild levende dieren. Om de diagnostische capaciteit van de referentielaboratoria van het ministerie van Volksgezondheid, CENETROP en INLASA, te vergroten, ontvingen beide laboratoria de PREDICT PCR-protocollen voor het detecteren van prioritaire families van virussen met een zoönotisch potentieel (coronavirussen, hantavirussen, flavivirussen, arenavirussen, alfavirussen, paramyxovirussen, bunyavirussen, filovirussen, henipavirussen, orthomyxovirussen, pokkenvirussen en rhabdovirussen). Daarnaast werden primers en synthetische universele controles gedoneerd aan deze laboratoria voor de detectie en ontdekking van bekende en nieuwe virussen in wilde dieren.

Sleutelfactoren

Het is van cruciaal belang dat er laboratoria zijn met technische en fysieke capaciteiten om PCR-tests uit te voeren op monsters van wilde dieren onder veilige omstandigheden. Laboratoriumtechnici moeten geïnteresseerd en bereid zijn om nieuwe protocollen te implementeren en onderzoek te doen in samenwerking met de veldmedewerkers, zodat de resultaten goed geïnterpreteerd kunnen worden.

Geleerde les

Snelle detectie en identificatie van pathogenen is van fundamenteel belang om ziekten in de tussenfase tussen mens en wild te voorkomen. Daarom moet de oprichting van lokale laboratoriumcapaciteiten en het identificeren van strategieën voor de duurzaamheid ervan in ontwikkelingslanden een prioriteit zijn in elke strategie die gericht is op de verbetering van de gezondheid van mens en dier (inclusief in het wild levende dieren).

Toezicht op ziekten bij in het wild levende dieren op belangrijke raakvlakken

Het toezicht op ziekten bij in het wild levende vleermuizen, knaagdieren en niet-menselijke primaten werd uitgevoerd op belangrijke raakvlakken waar de kans het grootst is dat in het wild levende dieren (direct of indirect) in contact komen met vee of mensen. In Bolivia omvatten de belangrijkste raakvlakken tussen in het wild levende dieren en huisdieren en mensen de zelfvoorzieningsjacht door inheemse gemeenschappen, in gevangenschap levende dieren (reddingscentra en heiligdommen), peri-domestic settings (in en rond menselijke woningen of velden), handel in in het wild levende dieren, winningsindustrieën en veeproductiegebieden. Daarnaast werd er toezicht gehouden op ziekten bij in het wild levende dieren in afgelegen beschermde gebieden voor vergelijkingsdoeleinden en tijdens uitbraken van zoönosen bij mensen. Door ons te richten op gezonde in het wild levende dieren en op gestreste of zieke in het wild levende dieren, wilden we de mogelijkheden vergroten om bekende en nieuwe virussen op te sporen die de menselijke gezondheid kunnen beïnvloeden en het behoud van in het wild levende dieren kunnen beïnvloeden.

Sleutelfactoren

Om de verschillende interfasen tussen in het wild levende dieren en mensen te kunnen bestrijken, was samenwerking tussen getrainde belanghebbenden op het gebied van surveillance van ziekten bij in het wild levende dieren van fundamenteel belang. In sommige inheemse gebieden, reservaten en reddingscentra voor in het wild levende dieren verzamelden stagiairs monsters van in het wild levende dieren en surveillancegegevens als onderdeel van hun routinematige activiteiten. Het was getraind personeel van een wildreservaat dat een sterfgeval bij een brulaap ontdekte en onmiddellijk meldde, wat resulteerde in een snelle en efficiënte reactie toen het sterfgeval zich voordeed, waardoor een overloop naar de menselijke bevolking werd voorkomen.

Geleerde les

Door bij het uitvoeren van ziektesurveillance prioriteit te geven aan belangrijke raakvlakken waar spillover zou kunnen optreden, creëer je het hoogste rendement op het verlaagde risico. Hoewel surveillance niet in elke hoek van een bosecosysteem kan plaatsvinden, hebben de gebieden waar mensen kunnen interageren met in het wild levende dieren inherent het hoogste risico. Door gericht te surveilleren kunnen risicobeheerders de meest relevante informatie verzamelen en de meest effectieve systemen voor vroegtijdige waarschuwing creëren. Met de juiste bewakingssystemen was de doodsoorzaak van de brulaap snel geïdentificeerd en werd het juiste meldingssysteem in werking gesteld.

Invloeden

De werkstrategieën die werden aangenomen door het PREDICT-project van het USAID Emerging Pandemic Threats Program in Bolivia waren gebaseerd op het genereren van lokale capaciteiten in surveillancemethoden voor in het wild levende dieren voor een breed scala aan deelnemers, het faciliteren van intersectorale samenwerking en het vergroten van de lokale diagnostische laboratoriumcapaciteiten. Als gevolg hiervan werd de ontdekking van de eerste epizoötie van gele koorts bij niet-menselijke primaten in Bolivia geïdentificeerd door het snelle onderzoek (er verstreken slechts acht dagen tussen de melding van de uitbraak en de laboratoriumbevestiging van het virus). Effectieve intersectorale communicatiekanalen maakten een vroegtijdige melding en implementatie van een effectieve respons door lokale gezondheidswerkers mogelijk, bestaande uit vaccinatiecampagnes, voorlichting over volksgezondheid en muggenbestrijding in de omliggende gebieden, waardoor er geen gevallen bij mensen werden gemeld. Gecoördineerde inspanningen om het gedetecteerde YFV te identificeren en erop te reageren toonden het belang aan van het monitoren op zoönotische virussen bij wilde dieren als een waardevol instrument voor vroegtijdige detectie om ziekte-uitbraken te voorkomen, vooral in landschappen die aanzienlijke veranderingen ondergaan, zoals ontbossing, waar het afbreken van natuurlijke barrières leidt tot meer contact tussen wilde dieren en mensen.