Van plant tot macht: integratie en versterking van de stem van de gemeenschap in de waardeketen
Volledige oplossing
Leden van lokale gemeenschappen geïntegreerd in waardeketens van traditionele medicijnen
Kutiwa
In Ivoorkust zijn de meeste lokale gemeenschappen nauwelijks betrokken bij de valorisatie van genetische rijkdommen zoals medicinale planten, behalve dan het leveren van ruwe of minimaal verwerkte materialen. Ze weten niet wat er met deze hulpbronnen gebeurt buiten de lokale markten om.
Dit wordt nog verergerd door diepgeworteld wantrouwen, dat ertoe kan leiden dat vertegenwoordigers van de gemeenschap niet aanwezig zijn op vergaderingen. Hun hulpbronnen worden dus vaak gebruikt zonder dat ze erbij betrokken zijn of ervan profiteren.
Het verbeteren van de betrokkenheid van lokale gemeenschappen bij valorisatie is een belangrijke pijler geweest van het ABS Capaciteitsontwikkelingsinitiatief. Nieuwe benaderingen hebben tot veelbelovende resultaten geleid. In het noordoosten van Ivoorkust heeft het ABS-initiatief een model getest en gemeenschappen met succes geïntegreerd in de waardeketen voor traditionele medicijnen. De aanpak omvatte het betrekken van traditionele en bestuurlijke autoriteiten op elk niveau, het actief betrekken van dorpsbewoners en het gebruik van hulpmiddelen zoals beeldkaarten en rollenspellen, en dit alles met ondersteuning van de organisatie van traditionele genezers.
Laatst bijgewerkt: 04 Sep 2025
64 Weergaven
Foto- en videogalerij
Context
Uitdagingen
Lokale gemeenschappen in Ivoorkust, bijvoorbeeld rond het Comoé Park in het noordoosten, waren niet betrokken bij de valorisatie van traditionele medicijnen of gerelateerde waardeketens - behalve dat ze planten leverden. Ze waren zich niet bewust van wat er met hun hulpbronnen gebeurde en hadden geen toegang tot opleiding, middelen of institutionele ondersteuning om zinvol deel te nemen. In sommige gevallen maakten ze zelfs overmatig gebruik van medicinale planten bij gebrek aan alternatieven of kennis. Diepgeworteld wantrouwen weerhield hen er ook van om traditionele kennis te delen. Velen waren niet op de hoogte van nationale regelgeving, zoals Access and Benefit Sharing (ABS), die ontworpen is om een eerlijke verdeling van voordelen te garanderen.
Het werd duidelijk dat gemeenschappelijke participatiebenaderingen zouden falen, omdat ze zouden leiden tot gewekte verwachtingen zonder rekening te houden met cultuur, communicatiestijlen en herinneringen aan onrechtvaardigheden uit het verleden.
Het ABS-initiatief koos daarom voor een ander, complexer pad: een langetermijnreis gericht op het zinvol integreren van lokale gemeenschappen in de waardeketen van traditionele medicijnen.
Locatie
Bouna, Zanzan, Elfenbeinküste
Dabakala, Vallée du Bandama, Elfenbeinküste
West- en Centraal-Afrika
Proces
Samenvatting van het proces
De vijf bouwstenen vormen een opeenvolgend, elkaar versterkend proces. Beginnend met de betrokkenheid van de nationale en lokale autoriteiten (BB1) werd gezorgd voor culturele legitimiteit en politieke steun, waardoor de gemeenschap direct kon worden bereikt. Dit bereidde de weg voor lokale ambassadeurs (BB2) om een brug te slaan tussen projecten en dorpen, waardoor vertrouwen en eigenaarschap werden opgebouwd. Geïllustreerde kaarten en rollenspellen (BB3) vertaalden complexe ABS-concepten in toegankelijk, interactief leren, waardoor deelnemers in staat werden gesteld om zich op een zinvolle manier in te zetten. Het multistakeholder platform (BB4) bracht vervolgens gemeenschappen, praktijkmensen, onderzoekers en overheden samen om samen actieplannen op te stellen, wat samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid bevorderde. Tot slot gaf het versterken van lokale verenigingen (BB5) gemeenschappen een gestructureerde, collectieve stem in waardeketens, waardoor de duurzaamheid van de resultaten werd gewaarborgd. Elk blok bouwt voort op het vorige: steun van de overheid maakt toenadering mogelijk; toenadering stimuleert geïnformeerde participatie; participatieve instrumenten verdiepen het begrip; samenwerking tussen meerdere belanghebbenden stemt de belangen op elkaar af; en verenigingen verankeren de voordelen in door de gemeenschap geleide structuren voor de lange termijn.
Bouwstenen
Het traject - Alle relevante autoriteiten van nationaal tot lokaal niveau informeren om hun buy-in, toestemming, contacten en aanbevelingen te krijgen
De aanpak begon op nationaal niveau, waarbij de centrale rol van traditioneel leiderschap in de betrokkenheid van gemeenschappen werd erkend. De Nationale Kamer van Koningen en Traditionele Opperhoofden, die 31 regio's en duizenden dorpen vertegenwoordigt, fungeert als een belangrijk communicatiekanaal tussen gemeenschappen en de nationale overheid, zelfs tot aan het presidentschap toe.
Samen met het Ministerie van Milieu (MINEDDTE) werd er een interactieve workshop gehouden met tien koningen om een open analyse te maken van de huidige context en samen activiteiten te ontwerpen om lokale gemeenschappen beter te integreren in de valorisatie van biologische hulpbronnen. Deze sessies waren niet alleen informatief, maar ook essentieel voor het vormgeven van een lokaal gefundeerde en cultureel passende aanpak.
Met officiële steun van de minister werden regionale bestuurlijke vertegenwoordigers bij het project betrokken, gevolgd door bestuurlijke en traditionele autoriteiten in het noordoosten van Ivoorkust, vooral in de buurt van Bouna en Dabakala.
Op elk niveau werden interactieve, participatieve methoden gebruikt die waren afgestemd op de lokale realiteit. De autoriteiten spraken hun steun uit, deelden inzichten en zorgden voor belangrijke contacten. Hun betrokkenheid maakte het mogelijk om de gemeenschappen rechtstreeks te bereiken en legde de basis voor hun deelname aan de waardeketens voor medische planten.
Sleutelfactoren
Een belangrijke factor was de sterke samenwerking met het Ministerie van Milieu (MINEDDTE), inclusief officiële uitnodigingen en input van het ABS-contactpunt. Een andere succesfactor was het gebruik van interactieve methodes, in het bijzonder de CAP-PAC methode die begrip, uitwisseling en reflectie stimuleerde, alsook video's en geïllustreerde kaarten. Deze hulpmiddelen hebben geholpen om ABS en waardeketens duidelijk uit te leggen en hebben actieve deelname aangemoedigd, vooral tijdens workshops met de Nationale Kamer van Koningen en Traditionele Opperhoofden en andere autoriteiten.
Geleerde les
Een belangrijke les uit deze benadering is het cruciale belang van het begrijpen en betrekken van traditionele structuren. Deze lokale autoriteiten staan centraal in de gemeenschapsdynamiek en de besluitvorming. Hun actieve betrokkenheid en instemming zijn essentieel voor het slagen van elk initiatief.
Traditionele leiders brengen waardevolle lokale kennis, contacten en cultureel inzicht met zich mee. Net zo belangrijk is dat hun goedkeuring vertrouwen en legitimiteit binnen de gemeenschappen opbouwt. Zonder hun steun riskeren zelfs goed ontworpen projecten weerstand of een beperkte impact. De CAP-PAC methode bevordert effectief wederzijds begrip, brengt onderliggende belangen aan het licht en helpt bij het vinden van praktische oplossingen.
Inclusieve en respectvolle samenwerking met traditionele autoriteiten vereist speciale ruimte voor dialoog en gedeeld eigenaarschap. Gezamenlijke workshops in verschillende regio's, uitgevoerd in samenwerking met het Ministerie van Milieu van Ivoorkust, bleken essentieel voor het opbouwen van vertrouwen, het op één lijn brengen van instellingen en het waarborgen van de geloofwaardigheid en duurzaamheid van de aanpak.
Lokale ambassadeurs betrekken
De belangrijkste verandering in het proces was de betrokkenheid van jonge gemeenschapsleden, bekend als animateurs, die waren geïdentificeerd door het bilaterale Pro2GRN-project van GIZ, dat actief is in de Comoé-regio. Deze animateurs, die al actief waren op lokaal niveau, ondersteunden de overdracht van projectideeën naar het dorpsniveau. Met hun sterke positie in lokale structuren vergemakkelijken ze de interne discussie over GIZ-ideeën, waardoor lokaal eigenaarschap wordt gestimuleerd zonder de aanwezigheid van GIZ.
In samenwerking met het Ministerie van Milieu voerde het ABS Initiatief een workshop uit met ongeveer 40 animateurs. Met behulp van geïllustreerde kaarten en rollenspellen werden ze op een interactieve, speelse manier getraind in de belangrijkste aspecten van de valorisatie van biologische hulpbronnen en ABS-processen.
De animateurs ontwikkelden ook de eerste criteria om lokale vertegenwoordigers voor de komende workshops te identificeren. In de daaropvolgende drie maanden bereikten ze ongeveer 250 dorpen om het bewustzijn te vergroten en de gemeenschappen te helpen bij het selecteren van ongeveer 100 workshopdeelnemers. Ze boden cruciale hulp bij het vertalen van informatie en acties in lokale talen.
Tijdens de workshops faciliteerden de animateurs groepsactiviteiten, leidden ze rollenspellen, vertaalden ze en maakten ze een open, participatieve dialoog mogelijk over genetische hulpbronnen, traditionele kennis, behoeften van gemeenschappen, effectieve deelname aan de waardeketen en ABS.
Sleutelfactoren
Sleutelfactoren waren onder andere:
- Bestaande banden tussen een GIZ-project en animateurs in het noordoosten van Ivoorkust, wat het bereik en de kennisoverdracht vergemakkelijkte.
- De animateurs zelf, die de eigen inbreng in de valorisatie van biologische hulpbronnen en ABS-kennis stimuleerden, de selectie van deelnemers ondersteunden en de interesse van gemeenschappen om betrokken te raken vergrootten.
- Geïllustreerde kaarten en rollenspellen, die complexe inhoud toegankelijk en boeiend maakten voor lokale gemeenschappen.
Geleerde les
Het inschakelen van jongere inwoners als facilitators was de sleutel tot het bevorderen van eigenaarschap, vertrouwen en duurzame deelname aan waardeketens op het gebied van traditionele medicijnen en ABS-processen. De sensibilisering van deze animateurs over de valorisatie van biologische hulpbronnen en ABS heeft duidelijk geleid tot een grotere interesse van de gemeenschappen en zonder de animateurs zou de inclusie van leden van de gemeenschap - met name houders van traditionele kennis, die hun kennis zelden delen met buitenstaanders - veel moeilijker zijn geweest.
Interactieve trainingsmethoden die gemakkelijk te begrijpen zijn en taalbarrières overwinnen, bleken essentieel voor een effectieve kennisoverdracht en empowerment.
De inspanningen om een genderevenwicht te bereiken onder de animateurs weerspiegelden echter grotendeels de lokale realiteit: slechts 2 van de 36 animateurs waren vrouwelijk, wat de voortdurende uitdagingen voor de deelname van vrouwen benadrukt.
Geïllustreerde kaarten en rollenspellen
Het gebruik van geïllustreerde kaarten
Natural Justice kreeg de opdracht om een set van acht geïllustreerde kaarten en een handleiding te ontwikkelen om lokale gemeenschappen te ondersteunen bij het begrijpen van ABS-processen. Deze kaarten zijn ontworpen voor gebruik in laaggeletterde, meertalige omgevingen en vereenvoudigen complexe onderwerpen zoals de waarde van genetische bronnen, waardeketens en benefit-sharing overeenkomsten. Dit visuele hulpmiddel stimuleert de dialoog en stelt lokale gemeenschappen in staat om op een zinvolle manier deel te nemen aan discussies over ABS. Alleen de afbeeldingen worden aan de deelnemers getoond, terwijl de handleiding de begeleiders helpt om elk concept uit te leggen en de juiste vragen te stellen.
De kaarten stellen de leden van de gemeenschap in staat om de inhoud te koppelen aan hun eigen leven, wat het eigenaarschap versterkt.
Het gebruik van rollenspellen
Rollenspellen helpen gemeenschappen om complexe processen, zoals ABS, te begrijpen door levensechte verzoeken om toegang tot lokale hulpbronnen te simuleren. Deelnemers spelen rollen als leden van de gemeenschap, de overheid en gebruikers (bijv. bedrijven) om onderhandelingen, het delen van voordelen en communicatie te oefenen. De schets, die in de lokale taal wordt uitgevoerd, wordt herhaald totdat de belangrijkste ABS-stappen correct zijn weergegeven, wat helpt om kennis te verankeren door actieve deelname. Er moet worden uitgelegd dat het rollenspel bedoeld is om te illustreren hoe de zojuist uitgelegde procedure in de praktijk werkt. Het script wordt aan alle deelnemers uitgelegd voordat de schets begint.
Sleutelfactoren
Het was van essentieel belang om de geïllustreerde kaarten op voorhand te ontwikkelen en ervoor te zorgen dat elke deelnemer een volledige set ontving. De moderatoren werden op voorhand getraind in de specifieke vragen die ze bij elke kaart moesten stellen en in de relevantie van elke kaart voor ABS. Op dezelfde manier was het belangrijk dat de vertegenwoordigers van de lokale gemeenschappen vertrouwd waren met de technieken van het rollenspel en dat ze die op voorhand geoefend hadden.
Geleerde les
Het gebruik van geïllustreerde kaarten en herhaalde rollenspellen bleek essentieel om een betekenisvolle betrokkenheid van de gemeenschap bij ABS-processen en waardeketenpartnerschappen mogelijk te maken. Deze hulpmiddelen creëerden ruimte voor echte interactie, ondersteund door lokale animatoren die de vertaling en culturele relevantie vergemakkelijkten. De kaarten hielpen om complexe ABS-concepten te demystificeren en toegankelijk te maken voor alle deelnemers.
Een belangrijke succesfactor was het herhaalde rollenspel, vooral het participatieve element waarbij leden van de gemeenschap opzettelijk "verkeerde" uitvoeringen konden corrigeren. Dit zorgde voor een beter begrip van en een grotere betrokkenheid bij het ABS-proces, zoals werd bevestigd door mondelinge feedback en monitoring voor en na de workshops.
Het ontwikkelen van een multistakeholderplatform om voortdurende vooruitgang en duurzame inzet te garanderen
Om de ontwikkeling van een waardeketen te bevorderen, werd een multistakeholderplatform (MSP) opgericht. Op het gebied van traditionele geneeskunde bestond het uit vertegenwoordigers van lokale gemeenschappen, traditionele beoefenaars en/of kleine ondernemingen, onderzoekers en nationale overheidsactoren.
De eerste bijeenkomst introduceerde de deelnemers, verduidelijkte hun rollen en bijdragen en bood ruimte om belangen, verwachtingen, behoeften en uitdagingen te bespreken. Het diende ook om strategische richtingen en een gedeelde visie voor het platform te definiëren.
In een tweede workshop werden belanghebbenden getraind door experts in de valorisatie van traditionele medicijnen - van plant tot product - waarbij duurzaam gebruik, markttoegang, toxiciteitstesten, kwaliteitsnormen en andere belangrijke stappen in het opbouwen van een levensvatbare waardeketen aan bod kwamen.
De derde MSP-bijeenkomst was gericht op het opbouwen van vertrouwen door middel van een intensieve dialoog en de ontwikkeling van een gezamenlijk actieplan en een schriftelijke overeenkomst waarin de rollen en verantwoordelijkheden van elke groep werden beschreven.
Het proces werd ondersteund door een onderzoek naar de beschikbaarheid en het duurzame gebruik van geselecteerde medicinale planten.
De gezamenlijke resultaten werden gepresenteerd aan het Ministerie van Milieu tijdens een publieksevenement met alle belanghebbenden, media, een minitentoonstelling, productdisplays en een korte video met feedback van de gemeenschap.
Sleutelfactoren
Belangrijke succesfactoren waren onder andere: een reeks interactieve workshops met voldoende tijd voor een diepgaande uitwisseling over rollen en verantwoordelijkheden; oogverblindende input van experts uit de lokale en West-Afrikaanse praktijk over alle vereisten om medicinale planten te valoriseren; een open en eerlijke dialoog die het vertrouwen bevordert; een evenement op hoog niveau om de resultaten te presenteren ten overstaan van de minister van Milieu en de TV; en het geduld en de toewijding van de moderatoren die ervoor zorgden dat alle stemmen werden gehoord en gerespecteerd.
Geleerde les
Het opzetten van een multistakeholderproces, vooral een proces waarbij lokale gemeenschappen betrokken zijn, vereist tijd en goed gestructureerde, interactieve sessies. Continuïteit door middel van regelmatige workshops is essentieel. Moderatoren moeten zorgen voor voortdurende betrokkenheid, alle stemmen respecteren en elke bijdrage waarderen. Activiteiten zoals valorisatietrainingen, die nieuwe inzichten bieden, zijn van vitaal belang.
Gezamenlijke plannen en schriftelijke overeenkomsten zijn alleen mogelijk als er vertrouwen is opgebouwd. Dit vertrouwen vereist herhaalde, open en soms intense discussies. Het definiëren van rollen leidde bijvoorbeeld tot diepgaande uitwisselingen tussen gemeenschappen, traditionele genezers en onderzoekers. Toen gemeenschappen zich realiseerden dat ze een bijdrage moesten leveren en zelfs beschermde kennis moesten delen, moesten angsten worden uitgesproken - en sommige discussies duurden tot 22.30 uur.
De rol van de overheid bleef een twistpunt, omdat de nationale autoriteiten zichzelf niet als partners zagen, maar als besluitvormers vanwege hun financiële rol.
Versterking van lokale gemeenschapsstructuren om de effectiviteit en capaciteiten van lokale actoren die deel uitmaken van een waardeketen voor traditionele medicijnen te verbeteren.
Hoewel de oprichting van lokale verenigingen een gebruikelijke aanpak van GIZ is om lokale stemmen te versterken en de handel in grondstoffen en producten te ondersteunen, vereist het zorgvuldige coördinatie met regionale autoriteiten en een duidelijk stapsgewijs proces. In het noordoosten van Ivoorkust werd, voordat lokale gemeenschappen werden betrokken, een bijeenkomst gehouden met prefecten, subprefecten, politieke vertegenwoordigers en leden van een bestaande succesvolle vereniging van beoefenaars van traditionele medicijnen. De vereniging vertelde waarom ze was opgericht en wat ze had bereikt, wat leidde tot acceptatie en steun van de lokale autoriteiten.
In de tweede stap werden beoefenaars van traditionele geneeswijzen uit regionale dorpen bijeengebracht tijdens een workshop. De bestaande vereniging deelde opnieuw haar proces en resultaten en inspireerde andere beoefenaars. Er was echter sprake van spanningen tussen gevestigde beoefenaars en degenen met een andere aanpak die nog niet georganiseerd zijn. Er moest voor gezorgd worden dat het proces van associatievorming inclusief en evenwichtig bleef.
In de derde stap brachten de beoefenaars deze kennis terug naar hun gemeenschappen, waar ze de structuur van de vereniging en hun betrokkenheid met lokale besluitvormers bespraken. Het proces wordt ondersteund door een zusterproject van GIZ dat ter plaatse actief is.
Sleutelfactoren
Sleutelfactoren waren onder andere: het volgen van een duidelijke volgorde door eerst de autoriteiten te informeren om steun te krijgen; het benutten van bestaande contacten via een zusterproject van GIZ; het laten zien van een succesvolle vereniging om stappen en voordelen te demonstreren; het toepassen van een gevoelige, evenwichtige benadering tijdens workshops met verschillende traditionele medicijnbeoefenaars; en ervoor zorgen dat het proces werd teruggebracht naar de lokale gemeenschappen en hun besluitvormingsstructuren voordat verenigingen werden gevormd.
Geleerde les
Een belangrijke les is dat weloverwogen buy-in en steun van lokale autoriteiten en politici essentieel is voordat er rechtstreeks contact wordt gezocht met beoefenaars van traditionele geneeswijzen. Dit wordt het best bereikt door een succesvolle bestaande vereniging en een zusterproject met gevestigde contacten met de autoriteiten erbij te betrekken.
Een andere les is dat niet alle beoefenaars volledig achter het idee van een gezamenlijke vereniging staan. Verschillen in methoden en niveaus van erkenning kunnen spanningen veroorzaken. Deze verschillen met gevoel aanpakken is cruciaal om percepties van uitsluiting te vermijden.
Tenslotte worden beslissingen genomen binnen lokale gemeenschapsstructuren, niet alleen door beoefenaars. De vorming van een bredere vereniging over de dorpen heen wordt zorgvuldig overwogen op gemeenschapsniveau. Een zusterproject van GIZ - of een andere vertrouwde lokale partner - die actief betrokken is op het terrein, is een groot voordeel bij het begeleiden en ondersteunen van dit proces.
Invloeden
Deze participatieve langetermijnaanpak heeft in het noordoosten van Ivoorkust tot verschillende resultaten geleid. Ten eerste zijn lokale gemeenschappen zich bewust geworden van de werkelijke waarde van hun medicinale planten en de bijbehorende traditionele kennis. Ze begrijpen nu hun wettelijke recht om te onderhandelen over zowel monetaire als niet-monetaire voordelen bij het verlenen van toegang tot deze hulpbronnen en kennis.
Ten tweede, door consequent deel te nemen aan workshops over partnerschappen en het opbouwen van verenigingen, kregen de leden van de gemeenschap meer vertrouwen en duidelijkheid over hun rechten, rollen en verantwoordelijkheden. Voortdurende betrokkenheid en een respectvolle dialoog creëerden ruimte voor hen om hun perspectieven te uiten en actief vorm te geven aan de resultaten. Dit leidde tot een groter eigenaarschap van het proces en de erkenning dat het geen top-down interventie is, maar een die gericht is op hun langetermijnbelangen.
Het belangrijkste is dat de gemeenschappen nu formele partners zijn in een gezamenlijke waardeketen voor traditionele medicijnen en kennis. Dit inclusieve samenwerkingsmodel is effectiever dan een gefragmenteerde, geïsoleerde aanpak en biedt toegang tot doelgerichtere markten. Als gevolg hiervan zullen de economische voordelen voor lokale gemeenschappen naar verwachting aanzienlijk toenemen - door een betere valorisatie van producten en een sterkere onderhandelingspositie.
Een recente beoordeling van medicinale planten zal lokale gemeenschappen aanmoedigen om hun hulpbronnen duurzamer te gebruiken.
Begunstigden
De belangrijkste begunstigden zijn vertegenwoordigers van lokale gemeenschappen en beoefenaars van traditionele medicijnen. Ooit waren ze slechts leveranciers van grondstoffen, maar nu hebben ze een stem in partnerschappen. Onderzoekers profiteren ook van de verbeterde toegang tot hulpbronnen en het directe contact met leveranciers.
Wereldwijd biodiversiteitsraamwerk (GBF)
GBF Doel 1 - Alle gebieden plannen en beheren om het verlies aan biodiversiteit te verminderen
GBF Doel 4 - Het uitsterven van soorten een halt toeroepen, de genetische diversiteit beschermen en conflicten tussen mens en wild beheersen
GBF Doel 5 - Duurzame, veilige en legale oogst van en handel in wilde soorten garanderen
GBF Streefdoel 10 - Biodiversiteit en duurzaamheid in landbouw, aquacultuur, visserij en bosbouw verbeteren
GBF Doel 13 - De voordelen van genetische hulpbronnen, digitale sequentie-informatie en traditionele kennis beter delen
GBF Streefdoel 20 - Capaciteitsopbouw, technologieoverdracht en wetenschappelijke en technische samenwerking voor biodiversiteit versterken
GBF Doel 21 - Ervoor zorgen dat kennis beschikbaar en toegankelijk is als leidraad voor biodiversiteitsacties
GBF Doel 22 - Participatie in besluitvorming en toegang tot rechtspraak en informatie over biodiversiteit voor iedereen garanderen
GBF Streefdoel 23 - Gendergelijkheid en een genderbewuste benadering van biodiversiteitsacties garanderen
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 1 - Geen armoede
SDG 8 - Fatsoenlijk werk en economische groei
SDG 9 - Industrie, innovatie en infrastructuur
SDG 17 - Partnerschappen voor de doelen
Verhaal
Inès Sea toont geïllustreerde kaarten
Jana Schindler
Wortels van verandering: Een reis van partnerschap en doelgerichtheid in Comoé
In 2021 begon een stille reis - niet met krantenkoppen, maar met handdrukken en gesprekken. Het doel: de implementatie van Access and Benefit Sharing (ABS), waarbij gemeenschappen op een eerlijke manier worden erkend wanneer hun traditionele kennis en biologische hulpbronnen worden gebruikt. Het principe was duidelijk; de praktijk zou vertrouwen vereisen.
We begonnen met het ontmoeten van traditionele leiders - de Nationale Kamer van Koningen en Opperhoofden - wier vertrouwen essentieel was. Het navigeren door de gelaagde gezagsstructuren van het land vergde tijd, luisteren en nederigheid. Ons aanvankelijke plan omvatte vijf regio's, maar we realiseerden ons al snel dat een groot bereik oppervlakkige resultaten kon betekenen. Dus verlegden we onze focus naar één regio, de Comoé, rijk aan biodiversiteit en traditie.
Daar begon ons echte werk. We ontmoetten lokale stamhoofden, ouderen, burgemeesters en genezers. Velen hadden nog nooit van ABS gehoord. Ze vroegen zich af: Zal onze kennis beschermd worden? Zullen we vergeten worden? We hadden niet alle antwoorden, maar we deden een belofte: samen op weg gaan.
Er werd langzaam maar zeker vooruitgang geboekt. Toen kwam er een vonk: een bilateraal GIZ-project benadrukte het belang van traditionele geneeskunde en versterkte ons geloof in lokale kennis. Samen zagen we de noodzaak van gemeenschapsleiderschap, niet alleen van participatie. We trainden lokale jongeren als "animators", die een brug sloegen tussen traditie en verandering. Met behulp van spelletjes, beelden en workshops stelden we hen in staat om ABS tot leven te brengen in hun dorpen.
Tijdens één workshop selecteerden de gemeenschappen vier belangrijke planten - die worden gebruikt voor genezing, rituelen en voeding - om op te nemen in toekomstige ABS-waardeketens. Deze keuze betekende een keerpunt: ABS werd van hen.
Het momentum groeide. We organiseerden workshops voor verschillende belanghebbenden, waarbij de overheid, onderzoekers, traditionele genezers en dorpelingen samenkwamen. Er volgde een gezamenlijk actieplan en een samenwerkingsovereenkomst die door iedereen werden ondertekend. ABS had nu lokale gezichten en verhalen.
Tot op de dag van vandaag heeft geen enkele gemeenschap afgehaakt. Ze blijven betrokken omdat ze in het proces geloven. Vertrouwen heeft geleid tot eigenaarschap; aarzeling is trots geworden. Leden van de gemeenschap spreken nu, onderhandelen en leiden.
Dit succes is niet te danken aan inspanningen van bovenaf, maar aan luisteren en betrokkenheid.