
Entegre arazi kullanımı ve su yönetimi için dinamik bir araç

"Entegre Nehir Havzası Yönetimi Eylem Planları "nın (İspanyolca kısaltmasıyla PAMIC) tasarımı, geliştirilmesi ve uygulanması için kurumlar arası bir ittifak aracılığıyla entegre, dinamik ve işlevsel bir arazi kullanımı ve su yönetimi planlama aracı oluşturulmuştur. Havzadaki farklı yönetim birimlerine enerji sağlayan iletken bir unsur olarak suyu kullanan yenilikçi bir vizyona sahiptir. Hidrolojik hizmetlerin (yani yüzey suyu ve sedimantasyon tutma potansiyeli) modellenmesi, nehir havzası paydaşlarının işbirliği yoluyla bunları birbirine bağlayan talep ve arz bölgelerinin belirlenmesine izin verir. Buna ek olarak, projenin eylemlerinin sonraki hükümet yönetimleri aracılığıyla devam etmesini sağlamak için kalıcı bir finansman planı oluşturulmuş ve uygulanmıştır.
Bağlam
Ele alınan zorluklar
- Her 6 yıllık başkanlık seçiminden sonra hükümetin politikasında ve yönetiminde kaçınılmaz değişiklikler olduğu göz önüne alındığında, planlama aracı PAMIC'in bu tür döngüleri aşabilmesini ve bir sonraki hükümet tarafından çeşitli düzeylerde uygulanmaya devam etmesini sağlamanın yollarını bulmak esastır.
- PAMIC'in korunmasını ve Meksika'nın daha fazla bölgesinde farklı senaryolar altında karar vermeyi desteklemek için kullanılmasını sağlamak amacıyla Sivil Toplum Kuruluşları ve hükümetin farklı düzeyleri aracılığıyla planlama aracı PAMIC'in desteğini ve işleyişini sürdürebilmek.
- PAMIC'in uygulanmasından faydalanabilecek nehir havzalarının sayısını artırmak için yeterli kaynak bulmak.
Konum
Süreç
Sürecin özeti
PAMIC'in merkezinde su vardır - su, farklı aktörleri bir araya getiren iletken unsurdur. Yapı Taşı II "Su aracılığıyla ortak bir arazi yönetimi vizyonunun oluşturulması", arazi kullanımı yöneticilerinin hidrolojik hizmetlere olan talebi ile nehir havzasından bu tür hizmetlerin arzını eşleştirerek bu bağlantıları kurar. Bu yapı taşı da Yapı Taşı III "Ekosistemlerin korunması için temel unsurlar aynı zamanda antropiktir" için teşvik sağlar. Bu yapı taşı, paydaşlar arasında sürdürülebilir ekosistemlerin, bu ekosistemlerden geçinen ve dolayısıyla bu ekosistemlerle ilgilenecek sürdürülebilir topluluklara ihtiyaç duyduğuna dair bir anlayış yaratmayı amaçlamaktadır. Bu iki yapı taşını da temelden destekleyen Yapı Taşı IV "Yerel kurumların ve taban örgütlerinin desteği", yerel toplulukların uzun vadeli mentorluğunda yerel Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK'lar) ve Sivil Toplum Örgütlerinin (STÖ'ler) hayati desteğini koordine etmektedir. Son olarak, yukarıdan aşağıya destek, tüm çözümün işleyebileceği kurumsal destek çerçevesini sağlayan Yapı Bloğu I "Farklı düzeylerde kurumlar arası yönetişim" tarafından sağlanmaktadır.
Yapı Taşları
Farklı düzeylerde kurumlar arası yönetişim
PAMIC'i oluşturmak ve geliştirmek için çevre sektörüne ait çeşitli devlet kurumları güçlerini birleştirerek son teknoloji ve yenilikçi bir proje tasarladı: Ulusal Ekoloji ve İklim Değişikliği Enstitüsü (INECC) PAMIC planlarının yapımını koordine etti; Doğal Koruma Alanları Ulusal Komisyonu (CONANP) projenin yönetimini ve işleyişini Korunan Doğal Alanlar (ANP) içinde birleştirdi; ve Ulusal Ormancılık Komisyonu (CONAFOR) biyoçeşitlilik fonundan Çevresel Hizmetler için Ödemeler planlarını uyguladı. Meksika Doğa Koruma Fonu (FMSN) finansman programlarının yönetimindeki deneyimiyle katkıda bulunmuştur. Sonuç olarak bu, faaliyetleri ve etkileri teşvik etmek için iki fon daha yarattı. Ayrıca, kurumlar arası koordinasyon i) C6'nın işleyişini denetleyen ve yönlendiren bir Teknik Proje Komitesi; ii) bir Birim Proje Koordinatörü ve iii) teknik ve lojistik konuların günlük koordinasyonundan sorumlu iki Bölgesel Proje Birimi'ni içeriyordu. Böyle bir tasarım, kolektif faydalar için arazi kullanım planlamasında önemli ilerlemeler sağlayan temel bir unsur olmuştur.
Etkinleştirici faktörler
- Farklı mali ve yönetim araçlarının kullanımı konusunda net bir vizyona sahip olan kurumlar arasında çok iyi bir koordinasyon;
- Yeterli finansal ve kurumsal kaynaklar;
- İlgili kurumların deneyimi ve ilgisi;
- Sosyal yardım programları, sübvansiyonlar, Çevre Hizmetleri için Ödemeler vb. gibi mevcut programların uygulanmasında deneyim.
Çıkarılan dersler
- Koordinasyon çabaları, seviyeler ve paydaşlar arasında çok merkezli yönetişim biçimlerinden faydalanır. Bu yönetişim şeması, projeye dahil olan diğer tüm kuruluşlar ve paydaşlar için oyunun kurallarını şeffaf bir şekilde belirleyen kurumlar arasındaki resmi anlaşmalarla desteklenir.
- Resmi kurumsal anlaşmalar dinamik bir planlama aracı oluşturabilir ve karar alma sürecini güçlendirerek her bir paydaşın arazi kullanım yönetimi için farklı planlama unsurlarından en iyi şekilde yararlanmasına yardımcı olabilir.
- Yerel ölçekte arazi kullanımı planlama süreçlerinde kilit kurumların güveninde gözle görülür bir artış olmuştur. Bu, gelişmiş karar alma ve program fonlarının kullanımında görülebilir.
Su aracılığıyla ortak bir arazi yönetimi vizyonu oluşturulması
Hem ekosistemleri hem de üretken faaliyetleri içeren bir nehir havzasının çeşitli yukarı ve aşağı nehir alt havzaları (bölgeleri) arasında operasyonel bir bağlantıyı teşvik etmek için, su iletken unsur olarak seçilmiştir; bölgeleri ve paydaşları bir araya getirecek unsur. Farklı bölgelerdeki yüzey suyu arzının ve tortu tutulumunun modellenmesi, sağlayıcı-alıcı-birikim ilişkilerinin tanımlanmasına izin vermiştir. Bu sayede hidrolojik hizmetlere olan talep (örneğin nüfus, turizm bölgeleri) ile bunları üreten bölgeler (orman örtüsüne sahip dağlık bölgeler) arasındaki dinamikler tanımlanabilmiş ve ilişkilendirilebilmiştir. Buradan hareketle, farklı paydaşlar bir araya getirilerek bölgesel üretim seviyeleri ve mevcut hizmetler hakkında bilgi edinmeleri ve temel bilgileri paylaşmaları sağlanmıştır. Bu da neyin nerede ve kim tarafından yapılması gerektiğinin belirlenmesine yol açmıştır.
Etkinleştirici faktörler
- Üreticilere ve diğer paydaşlara danışmanlık yapacak yeterli deneyime sahip STK'lardan oluşan bir ağ;
- Topluluklar tarafından ve topluluklarla birlikte kullanılabilecek kaliteli öğretim materyallerinin ve yöntemlerinin mevcudiyeti;
- Farklı paydaşların ve devlet kurumlarının projenin tamamına yönelik bağlılığı ve ilgisi
Çıkarılan dersler
PAMIC metodolojisinin içsel bağlanabilirliği, devlet kurumlarının ve arazi kullanımı paydaşlarının ilgisini çeken bir özellik olduğunu kanıtlamıştır. Araç, üretken faaliyetler (örneğin kahve, şeker üretimi) konusunda kimlerle çalışabileceklerini belirlemeye yardımcı olmaktadır. Bu özellik, yerel aktörlerin bir grup olarak mikro havza birimleri arasındaki dinamikleri anlamalarını sağlamıştır.
Ekosistemin korunması için kilit unsurlar aynı zamanda antropik
PAMIC'in bir parçası olarak, peyzaj dönüşümünün dinamikleri üzerine büyük bir değerlendirme yapılmaktadır. İster doğal ister insan kaynaklı olsun, ekosistemin korunması için kilit öneme sahip unsurları belirlemeye ve korumaya yönelik bir girişim söz konusudur. PAMIC'in felsefesinde koruma, bozulmamış ekosistemleri muhafaza etmek anlamına gelmez. Aksine, koruma, yönetilen peyzajların restore edilmesini ve sürdürülebilir uygulamaların kullanılmasını içerir. Bu, hem geçim kaynaklarını hem de ekosistemleri destekleyen gölgede yetiştirilen kahve üretimi, agro-silvo-pastoral ve topluluk orman yönetimi projelerinde gösterildiği gibi, arazinin sürdürülebilir kullanımı yoluyla tüm sosyo-ekolojik sistemin sürdürülmesini sağlar.
Etkinleştirici faktörler
- Sürdürülebilir toplum yönetiminin sosyal ve çevresel faydalarına duyulan güven
- Ekosistemleri korumanın bir aracı olarak "dokunmama" koruma vizyonunun uzun vadeli sınırlamaları hakkında kurumsal öğrenme;
- Arazi kullanımı ve su yönetimi konusunda bilgi sahibi aktörler ağı
- Üreticilere uzun vadeli danışmanlık;
- Mevcut üretken faaliyetlere yeni yaklaşımların getirilmesi, yönlendirilmesi ve yönetilmesi için mevcut yerel kooperatiflerden yararlanılması hayati önem taşımaktadır
Çıkarılan dersler
- Topluluklar, üretken faaliyetlerinin tehdit altında olmadığını hissettiklerinde, ekosistemlerin sürdürülebilir yönetimi için kendi kendilerine organize girişimlerde bulunmaya daha istekli olurlar.
- Aynı şekilde, projeyi üretici faaliyetlerini geliştirmek için destek ve olası finansman elde etmek için bir fırsat penceresi olarak tanımladıklarında, ekosistemi sürdürülebilir bir şekilde yönetme taahhüdü ve ilgisi artar.
Yerel kurumların ve taban örgütlerinin desteği
Proje Birimi Koordinatörü, proje havzalarının her birinde belirli bir varlığı olan yerel yönetimler, araştırma merkezleri ve taban örgütleri ile bir ittifak oluşturmaktadır. Bu şekilde üreticiler ve bölgedeki diğer aktörlerle etkili iletişim sağlanabilmiştir. Yerel STK'lardan oluşan ağ sayesinde, bilgilendirme ve sonuç çalıştayları yüksek düzeyde etki yaratmış ve böylece paydaşların görüşlerinin sahada uygulanabilir çözümlere daha etkin bir şekilde dönüştürülmesine olanak sağlamıştır. Bu desteğin sahadaki örnekleri şunlardır: i) Cofre de Perote NGS'deki aktörler arasındaki farklı çıkarların ve potansiyel çatışmaların yönetimi; ii) hükümetin sosyal yardım programlarının, sübvansiyonların vb, 'nin proje ile çakışan nehir havzası bölgelerine bağlanması ve bu sayede faydalı sinerjiler yaratılması; iii) hükümet seviyesinden korunan doğal alanlara (ANP) ve STK'lara kadar koordineli çalışma hatlarının oluşturulması; iv) STK'lar arasındaki koalisyonun nehir havzası üzerinde ve ilgili aktörlerin farklı kapasitelerini tamamlayıcı bir şekilde kullanarak maliyetlerin azaltılmasında etkisi olmuştur.
Etkinleştirici faktörler
- Üreticilere uygulamalı eğitim verebilecek kadar deneyimli bir STK ağı;
- Ejido meclisleri, balıkçılık kooperatifleri, kırsal üretim birimleri vb. gibi girişimlerin üzerine inşa edilebileceği toplulukların, üreticilerin ve yerel yönetimlerin mevcut örgütlenme düzeyleri;
- Üreticiler, topluluklar ve yerel yönetimler arasında ortak bir kimlik ve aidiyet duygusu.
Çıkarılan dersler
- Projede işbirliği yapan ve nehir havzasında iyi uygulamaların teşvik edilmesine yardımcı olan bir sivil toplum kuruluşları ağına sahip olmak hayati önem taşımaktadır.
- Her havza farklıdır, bu nedenle yerel STK'ların ve STÖ'lerin projenin ortakları olması, proje faaliyetlerinin her bir topluluğun veya bölgenin özelliklerine göre daha iyi uyarlanmasını sağlamıştır.
- Bununla birlikte, ilgili tüm paydaşların birbirlerinin faaliyetlerinden haberdar olmasını sağlamak için STK/STK ağının iyi yönetilmesi ve koordine edilmesi çok önemlidir.
Etkiler
- Çevre sektöründeki kilit kamu kurumları ile ulusal ve uluslararası STK'lar ve toplum grupları arasındaki kurumlar arası koordinasyon, kurumlar arası işbirliği yollarını güçlendirmiştir. Kaynakların sürdürülebilir yönetimi için önemli bir emsal oluşturmuştur.
- PAMIC ile nehir havzası ölçeğinde arazi kullanımı ve su yönetimi planlaması, su tedariki ve tortu tutma kilit bölgeleri ile bu hizmetlere yönelik talebin kilit bölgeleri arasındaki bağlantı vizyonundan faydalanmaktadır.
- Sürdürülebilir üretimin teşvik edilmesinin yanı sıra ekosistemlerin korunması, nehir havzasında sürdürülebilir toplum adaptasyonunun anahtarı olmuştur.
- Çok sayıda Korunan Doğal Alan (İspanyolca kısaltmasıyla ANP) için kalıcı finansman sağlanmıştır.
- Yerel STK'lar arasında bir koalisyon oluşturularak kaynak tasarrufu sağlayan sinerjiler yaratılmıştır.
Yararlanıcılar
- Yetkililer, sürdürülebilir yönetimi ve nehir havzalarındaki üreticilerin örgütlenmesini teşvik eden bir planlama aracına sahiptir;
- Yerel topluluklar, üretim uygulamalarını geliştirmek için teknik, finansal ve organizasyonel destek almıştır.
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
Hikaye
Çevre sektöründeki devlet kurumları arasında kurumlar arası bir ittifakla başlayarak (Instituto Nacional de Ecología y Cambio Climático, INECC; Comisión Nacional Forestal, CONAFOR; Comisión Nacional de Áreas Naturales Protegidas, CONANP), ulusal ve uluslararası fon kuruluşları (GEF, Fondo Mexicano de Conservación de la Naturaleza) ve yirmi üç yerel kuruluş ve üreticiden oluşan geniş bir ağ arasındaki C6 projesi, Meksika arazi kullanım planlamasına "Entegre Nehir Havzası Yönetim Eylem Planları" (İspanyolca kısaltmasıyla PAMIC) şeklinde yeni bir entegrasyon ve operasyonel yönetim düzeyi getirmiştir. Bu tür planlar, hidrolojik hizmetler sağlayan kilit peyzaj unsurlarının bakımına ve korunmasına izin veren eylemlere odaklanarak arazi ve insanlar arasındaki bağlantıyı teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu şekilde, iklim değişikliğine uyum süreçlerini teşvik edebilirler. Bu amaca ulaşmak için planlar proje kapsamında tartışılmış ve su, nehir havzasındaki farklı paydaşları birleştirmek için iletken bir unsur olarak kullanılmıştır. Sonuç olarak, arazi kullanım dinamiklerinin modellenmesi için kriterler ve sağlam bilimsel temeller oluşturmak mümkün olmuştur. Buna dayanarak, PAMIC aşağıdaki özelliklere sahiptir: i) alt havza birimleri arasındaki dinamikleri ve dışsallıkları tanımlamak için ilişkisel bir odak; ii) neyin nerede yapılacağını belirlemek için açıkça mekansal bir yaklaşım; ve iii) alt havza birimleri (bölgeler) arasındaki hidrolojik hizmetlerin arzı ve talebi arasındaki ilişkinin tanımlanması.
Hidrolojik hizmetlerin (yani yüzey suyu temini ve tortu tutma) modellenmesi, her bir havzada iki hizmet türü için önemli olan bölgelerin belirlenmesine izin vermiştir. Daha sonra bu bölgeler, havza paydaşlarının bölgelerdeki üretim seviyeleri, kurumsal normları ve sosyo-ekonomik süreçler hakkındaki bilgi ve algılarıyla birleştirilmiştir. Böylece havzaya dair ortak bir vizyon oluşturuldu ve buradan hareketle neyin, nasıl ve kim tarafından yapılması gerektiğine dair kolektif bir düşünce geliştirildi. Bu sorular, hidrolojik hizmetleri, ormanları ve üretim bölgelerini korumak için öncelikli faaliyetlere yönelik öneriler oluşturma sürecinin başlangıcı olmuştur.
Yenilikçi bir unsur da projelere orta ve uzun vadede kalıcı bir ekonomik kaynak sağlayabilecek finansman mekanizmalarının araştırılması olmuştur. Şu anda PAMIC'e sahip sekiz nehir havzası bulunmaktadır ve beş tanesi de PAMIC geliştirme sürecindedir.