Yasadışı, bildirilmemiş ve düzenlenmemiş balıkçılık uygulamalarıyla mücadele

Küresel bir sorun olan yasadışı, bildirilmemiş ve düzenlenmemiş (IUU) balıkçılık hem deniz hem de tatlı su ekosistemlerini etkilemektedir. IUU balıkçılığı, lisanssız balıkçılık veya yasaklanmış teçhizat kullanımı gibi yasadışı faaliyetleri, resmi kayıtları atlayan bildirilmemiş avları ve maksimum sürdürülebilir verimin ötesinde avlanma veya balıkçılık mevsimlerinin ihmal edilmesi gibi yönetim stratejileri olmaksızın yapılan düzensiz balıkçılığı içerir. Aşırı avlanmanın başlıca nedenlerinden biri olan IUU faaliyetleri, sürdürülebilir balıkçılık sektörünün ekonomik omurgasını tehlikeye atmaktadır. Küresel olarak, IUU balıkçılık uygulamaları, esas olarak endüstriyel filoların neden olduğu, yıllık 23,5 milyar ABD doları olarak tahmin edilen önemli ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Bununla birlikte, veri toplama, raporlama ve gözetim için yetkili makamların veya kaynakların bulunmaması nedeniyle genellikle yönetilemeyen zanaatkâr balıkçılığın kıyı bölgelerindeki veya iç su kütlelerindeki balık stokları üzerindeki etkisi hakkında çok az şey bilinmektedir. Aynı durum küçük ölçekli balıkçılar için de geçerlidir; bu balıkçılar, onaylı av araçlarını kullanmak gibi yasal gerekliliklere, bu araçların bulunmaması ve fiyatları nedeniyle uymakta zorlanabilirler. Ayrıca IUU balıkçılık operasyonları, maliyetleri düşürmek ve kârı maksimize etmek için güvenlik düzenlemelerinin eksikliği, adil çalışma koşulları ve hatta zorla çalıştırma gibi diğer ilişkili suçlarla da bağlantılıdır.

IUU balıkçılıkla mücadelenin önemi nedeniyle FAO, Sorumlu Balıkçılık için Davranış Kuralları , IUU Balıkçılığı Önlemek, Caydırmak ve Ortadan Kaldırmak için Uluslararası Eylem Planı ve Sürdürülebilir Küçük Ölçekli Balıkçılığı Güvence Altına Almak için Gönüllü Kılavuz İlkeler dahil olmak üzere birçok belge yayınlamıştır. Yaklaşımımız, insan haklarını ve kaynaklara adil erişimi teşvik eden bu kılavuz ilkeleri takip etmektedir. IUU balıkçılığını ele alarak Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDG) 1 ve 2 (yoksulluk yok, açlık yok) ve SDG 14'e (su altında yaşam) de katkıda bulunuyoruz. Taraflar Konferansı (COPs), Gıda Güvenliği için Küresel İttifak ve Mavi Gıda İttifakı gibi diğer küresel çabalar, entegre ve standartlaştırılmış operasyonlara duyulan acil ihtiyacı vurgulamaktadır. Bu bilgi ürünü ile, zanaatkâr balıkçı topluluklarında sürdürülebilir balıkçılık uygulamalarını desteklemek ve gelecek nesiller için su kaynaklarını korumak için başkalarına yardımcı olmak istiyoruz.

Çok paydaşlı platformların (MSP) kurulması

Artisanal balıkçılıkta IUU uygulamalarının ele alınması, balıkçılık sektöründe yer alan farklı paydaşlar arasında koordineli bir yaklaşım gerektirir ve çeşitli strateji ve eylemleri içerir. Bu yaklaşımın temeli, sürdürülebilir balıkçılık yönetimi için işbirliği yapmak ve yasal bir çerçeve geliştirmek üzere devlet kurumlarını, özel sektörü ve sivil toplumu bir araya getiren çok paydaşlı platformların (MSP) kurulmasıdır. Buna balıkçılar ve topluluk üyeleri, özellikle de kadınlar da dahildir. Deniz balıkçılığı söz konusu olduğunda, deniz çevresinin birbiriyle bağlantılı doğası nedeniyle bölgeler arası diyalog ve anlaşmaların önemi dikkate alınmalıdır. MSP'ler, her türlü bakış açısının dikkate alınmasını ve yönetim stratejilerinin etkili ve ilgili herkes için faydalı olmasını sağladıkları için yönetişime entegre bir yaklaşımı teşvik etmektedir. MSP'lerin düzenli toplantıları, çeşitli aktörler arasındaki alışverişi güçlendirir.

Temel veriler

Bir sonraki adım, sorunun boyutunu anlamak ve ilerlemeyi izlemek için çok önemli olan doğru temel verilerin toplanması ve yönetilmesidir. Yerel araştırma enstitüleri halihazırda avlanma ve stok tahminlerine ilişkin verileri değerlendirebildiğinden, balık kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için bu enstitülerin rolü hayati önem taşımaktadır. Ancak bu kurumlar genellikle yetersiz donanıma ve personele sahiptir ve başlangıçta kapasite geliştirme ve yatırıma ihtiyaç duyarlar. Bu kurumların teknik ekipman ve metodolojik eğitim ile desteklenmesi, proje uygulamaları sırasında ve sonrasında daha iyi ve daha şeffaf avlanma değerlendirmeleri yapılmasını sağlayacaktır. Bu ilk aşamada, geleneksel bilginin tanınması yerel balıkçılık tarihinin anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır.

Balık stoklarının ve yönetmeliklerin başlangıçtaki durumunun ölçülmesi, muhtemelen balık mevcudiyeti ile ruhsatlandırma ortamı arasındaki dengesizlikleri vurgulayacaktır. Yasal olarak faaliyet gösteren balıkçıların oranının düşük olması , yasal balıkçılık uygulamalarını teşvik etmek için eğitim ihtiyacını vurgulamaktadır. Eğitim içeriği, ince gözenekli sinek ağları veya zehir kullanımı gibi zararlı balıkçılık uygulamaları hakkında bilgi içermektedir. Ayrıca, sürdürülebilir balıkçılık yöntemleriyle balık popülasyonlarının uzun vadeli istikrarını destekleyen balıkçılık yönetiminin faydaları anlatılmaktadır. IUU balıkçılığının nedenlerini ele almak için eğitim, balıkçıların bakış açılarını ve perspektiflerini dikkate almalıdır, çünkü zanaatkar balıkçılıktaki IUU uygulamaları genellikle uygun araçlara erişim eksikliğinden kaynaklanmaktadır: yasal balıkçılığa başvurmak için ne gereklidir? Bu, uyarlanmış düzenlemeleri veya uygun balıkçılık araçlarının mevcudiyetini içerebilir.

Teknik önlemlere paralel olarak, kooperatif ve topluluk temelli yönetim yapıları oluşturmanın çok başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Bu tür topluluklar, kabul edilen balıkçılık yöntemleri için kurallar ve düzenlemeler oluşturmakta, aynı zamanda yerel balıkçıları ve dernekleri balıkçılık yönetimine aktif olarak katılmaya teşvik etmek için paydaş katılımını kolaylaştırmaktadır. Organizasyonel ve teknik yeteneklere odaklanan yönetim yapılarına yönelik eğitim programları, yararlanıcıları su kütlelerini sürdürülebilir bir şekilde yönetmek için gerekli becerilerle donatmak açısından önemlidir. Bazı bölgelerde bu yaklaşım, yerel yönetim sistemlerinin kooperatifler şeklinde yeniden yapılandırılmasını da içermektedir. Bu, yasal statüye ve iyi tanımlanmış bir yönetim planına sahip olmalarını ve böylece faaliyetlerini geçerli kılmalarını sağlar. Ayrıca kaynakları yönetme becerilerini geliştirir ve çeşitli finansman fırsatları yoluyla mali desteğe erişimlerini artırır.

Paydaşların ve kamuoyununduyarlılaştırılması, IUU balıkçılıkla mücadele bağlamında bir diğer önemli faaliyettir. Karaya çıkışlarda veri toplanmasını ve denetçilerin rolünü açıklayan videolar gibi bilgilendirme kampanyaları, sürdürülebilir balıkçılık uygulamalarının önemi ve IUU balıkçılığının tehlikeleri hakkında farkındalık yaratılmasına katkıda bulunur. Bu kampanyalar ulusal televizyon, sosyal medya platformları veya radyo programları aracılığıyla yaygınlaştırılarak geniş bir kitleye ulaşabilir ve uyum ve hesap verebilirliği teşvik edebilir. İstişare çalıştayları gibi kamu katılımı girişimleri, ruhsatlandırma, mevzuat ve uyumsuzluğun sonuçları hakkında bilgi yaymak için çok önemlidir. Özellikle odak grup tartışmaları balıkçılar arasında sorumluluk duygusunu daha da güçlendirir. Başarı için kilit faktörler arasında yerel bilginin entegre edilmesi, açık ve uygulanabilir düzenlemelerin oluşturulması ve uyumun (sürdürülebilir balık stokları) ve uyumsuzluğun (cezalar) sonuçları hakkında farkındalığın artırılması yer almaktadır.

Değişime direnç, yetersiz finansman ve geniş ve uzak balıkçılık alanlarının izlenmesinin karmaşıklığı gibi potansiyel riskler, uyarlanabilir yönetim ve paydaş işbirliği yoluyla sürekli olarak ele alınmalıdır.

Küçük ölçekli ve zanaatkâr balıkçılıkta şeffaflığın artırılması için kilit bir önlem olarak, sağlam bir kayıt ve ruhsatlandırma sisteminin uygulamaya konulması gerekmektedir. Kayıtlı vergi numaraları ile ruhsatlandırma için anında destek sağlayan mobil ve mümkünse topluluk tarafından yönetilen, yerinde ruhsatlandırma girişimlerinin başlatılması tavsiye edilmektedir. Bu, ruhsatlandırma sürecinin erişilebilirliğini ve toplum tarafından sahiplenilme duygusu nedeniyle balıkçılar arasında uyumu artırır. Balıkçılık Bakanlığı ve yerel araştırma enstitüsü gibi özel bir devlet kurumu ile işbirliği içinde dijital bir yönetim sistemi geliştirilmelidir. Bu merkezi veri tabanı, ruhsatların ve kayıtların birden fazla yerden izlenmesine yardımcı olur ve böylece balık popülasyonlarının durumu hakkında sonuçlar çıkarılmasını sağlar.

Kontroller ve denetimler, IUU balıkçılığını engellemenin temel ilkeleridir. Müfettişlere özel eğitim verilerek devriyelerin kalitesinin artırılması, balıkçılık faaliyetlerinin doğrudan gemide veya karaya çıktıktan sonra izlenmesi için gereklidir. Buna ek olarak, işleyicilerin cılız balıkların işlenmesini önlemek ve işletmelerinde düzenlemeleri uygulamak için kendi kendilerini denetlemeleri ve böylece sektördeki itibar risklerini azaltmaları teşvik edilmektedir. Bu kontroller için standart işletim prosedürlerinin geliştirilmesi ve/veya revize edilmesi, değişen IUU balıkçılık uygulamaları karşısında bunların güncel ve etkili kalmasını sağlar.

Zambiya'nın Doğu Eyaleti'nde, Gıda Güvenliği için Balık (F4F) projesi kapsamında küçük su kütlelerindeki balıkçılık uygulamalarında önemli bir dönüşüm sağlandı. Bu değişim, yerel balıkçılar arasında yasadışı av araçlarının kullanımının azaltılmasını ve faaliyetlerinin FAO'nun Sürdürülebilir Küçük Ölçekli Balıkçılık Kılavuz İlkeleri ile uyumlu hale getirilmesini içeriyordu.

Başlangıçta, bu balıkçılık uygulamalarının yönetimi, balık stoklarına ilişkin temel verilerin eksikliği ve zararlı küçük ağların (sivrisinek ağları) veya zehirin kullanılması gibi zorluklarla karşılaştı. Bu zorlukların üstesinden gelmek için F4F projesi çok paydaşlı bir yaklaşım benimsemiş ve balık stoku değerlendirmeleri için Sucul Ekosistem Hizmetleri Danışmanlığı gibi kuruluşlarla ortaklık kurmuştur. Aynı şekilde, Dünya Çapında Doğa Fonu (WWF) ve Zambiya Yönetişim Vakfı (ZGF) ile işbirliği içinde Baraj Yönetim Komitelerinin (DMC'ler) yeniden yapılandırılması üzerinde çalışarak balıkçı temsilcilerinin dahil edilmesini sağladılar.

F4F ayrıca küçük su kütlelerinin sürdürülebilir balıkçılık yönetimine ilişkin bir eğitim kılavuzu geliştirmiş ve Balıkçılık Departmanının (DoF) desteğiyle DMC'lere, balıkçılara ve geleneksel liderlere eğitimler vermiştir. 'Liderlik' ve 'Mali Yönetim'den 'Balıkçılık Uygulamaları'na kadar uzanan konular özellikle balıkçıların büyük ilgisini çekmiştir.

Daha sonra, topluluk ve DoF yasadışı av araçlarının kullanımının kısıtlanmasına ilişkin düzenlemeler oluşturmuş ve geniş gözlü pamuk ağların kullanımını teşvik etmiştir. Balıkçıların katılımı, balık stokları, çevre ve işlerinin sürdürülebilirliği üzerindeki olumsuz etkilerini anladıkları için yasadışı ve düzensiz balıkçılığın engellenmesine yardımcı olmuştur.