
Op ecosystemen gebaseerd overstromings- en droogtebeheer in rivierbekkens

Technische en capaciteitsontwikkelingsmaatregelen worden toegepast in stroomgebieden die bedreigd worden door klimaatverandering. Relevante professionals worden ondersteund bij kwetsbaarheidsbeoordelingen. De betrokkenheid van de bevolking wordt verzekerd door de deelname aan platforms van belanghebbenden. Innovatieve EbA-benaderingen zoals de "levende stuw" benadering zijn gebaseerd op lokale kennis en initiatieven en worden geïmplementeerd voor demonstratiedoeleinden. Innovatieve technische methoden, zoals drones, zijn gebruikt om het projectgebied voor, tijdens en na de activiteiten te evalueren en te monitoren. Deze aanpak heeft onlangs de International Drone Pioneer Award 2017 ontvangen voor visionaire dronetoepassingen met wereldwijde impact. Op basis van de ervaringen worden EbA-benaderingen op nationaal niveau en in het onderwijs ingevoerd.
Context
Uitdagingen
- Toenemende overstromingen en droogtes veroorzaken schade en waterschaarste.
- Landgebruikactiviteiten in rivierbekkens (rijst, rubber, suikerriet) ondersteunen landdegradatie, wat leidt tot bodemerosie en erosie van rivieroevers, sedimentatie van grijze infrastructuur, verhoogd risico op aardverschuivingen, verlies van biodiversiteit en waterretentiecapaciteit.
- Lokale instellingen voor waterbeheer hebben onvoldoende technische capaciteit en concepten om dergelijke extreme gebeurtenissen aan te pakken.
- De bevolking lijdt economische verliezen door mislukte oogsten en productieverlies in de visserijsector. In het droge seizoen is er te weinig water beschikbaar en in het regenseizoen hebben ze te maken met schade aan hun huizen en akkers.
- Beleidsconflicten tussen verschillende sectoren en het ontbreken van formele regels voor stadsplanning verergeren de uitdagingen.
Locatie
Proces
Samenvatting van het proces
Het beoordelen van kwetsbaarheden en het identificeren van verschillende EbA maatregelen om de kwetsbaarheden aan te pakken (bouwsteen 1) is een voorwaarde voor het implementeren van de meest haalbare EbA maatregel, bijvoorbeeld levende stuwen (bouwsteen 2). Deze maatregel maakt gebruik van lokale kennis (bouwsteen 3) in combinatie met geavanceerde aanpassingsmethoden. Kennisuitwisseling tussen beleidsmakers en uitvoerders (bouwsteen 4) samen met capaciteitsopbouw in watermonitoring, modellering en economische waarderingsmethoden (bouwsteen 5) maakt verdere opschaling van de aanpak mogelijk.
Bouwstenen
Kwetsbaarheidsanalyse en identificatie van EbA-maatregelen
De aanpak van de kwetsbaarheidsbeoordeling maakt het mogelijk om de grootste problemen in stroomgebieden te vinden. Voor deze beoordeling is de aanpak gebaseerd op GIWA (Global International Water Assessment Methodology) & HSAP (Hydropower Sustainability Assessment Protocol) en volgt een 6-stappenaanpak die het volgende omvat: 1) geografische schaal (in kaart brengen van hotspots) definieert de geografische grenzen van de te analyseren proefgebieden; binnen elk projectgebied worden subregio's geïdentificeerd en worden de belangrijkste kenmerken van het hydrosysteem en de economische activiteiten in kaart gebracht; 2) scoping door het beoordelen van de milieu- en sociaaleconomische effecten en het vaststellen van prioriteiten tussen de belangrijkste problemen en kwesties, evenals het traceren van de achterliggende oorzakelijke factoren achter de geselecteerde problemen en kwesties; 3) gegevensverzameling; 4) modellering voor verificatie en kwantificering van onderliggende oorzakelijke verbanden met behulp van fysisch deterministische of conceptuele modellen, waaronder a) hydrologische modellering met TalsimNG-software, b) modellering van erosie en sedimentatie met de Modified Uniform Soil Loss Equation (MUSLE), c) modellering van de waterkwaliteit met GISMO-software; 5) beoordeling om risico's en onzekerheden te identificeren en kwetsbaarheden te prioriteren; 6) identificatie en rangschikking van potentiële EbA-maatregelen.
Sleutelfactoren
Beschikbare datasets (bijv. GIS) over digitale hoogtemodellen en tijdreeksen voor waterafvoer, neerslag, temperatuur, vochtigheid, evapotranspiratie. Samenwerking van lokale belanghebbenden om ervoor te zorgen dat ze deel uitmaken van de besluitvormingsprocessen en dat de door hen geprioriteerde problemen worden aangepakt.
Geleerde les
- Verschillende gegevens, zoals afvoer, verdamping, vochtigheid, temperatuur, enz. zijn eigendom van verschillende instellingen. Sommige van hen delen hun gegevens niet omdat ze dit als machtsverlies beschouwen. Dit moet zo vroeg mogelijk worden overwogen. Het project gebruikte drones voor het verzamelen van aanvullende gegevens over de rivierafvoer. - De datasets waren gedeeltelijk onvolledig. De ontbrekende informatie maakt het niet mogelijk om bepaalde effecten te analyseren en te kwantificeren, waardoor de resultaten van de beoordelingen nog steeds onzekerheden bevatten.
EbA-maatregel: Levende stuwen als overstromingsbuffers
Het levende stuwconcept is een EbA-maatregel die gebaseerd is op de kennis van de lokale gemeenschappen in het stroomgebied en in lijn is met de Sufficiency Economy-filosofie van de koning van Thailand om technologieën toe te passen die gebaseerd zijn op lokale hulpbronnen en knowhow. In een eerste fase wordt een bamboe roosterconstructie in de rivier gebouwd die structuur biedt voor afbreekbare zandzakken die een mengsel van zand, kokosnoot kokos en mest bevatten. Langs de rivieroevers wordt een combinatie van banyanbomen (Ficus bengalensis) en andere vlinderbloemigen geplant om de bodem te stabiliseren. De wortels die ze vormen worden gevoed door de mest en zullen in de komende decennia in de bamboeconstructie doordringen en zo een "levende stuw" vormen. Deze technologie brengt verschillende voordelen met zich mee, zoals het verbeteren van de aanvulling van het grondwater, wat de opbrengst van gewassen kan verhogen, het vergroten van de biodiversiteit, zoals een toename van de habitat voor vissen, een grotere variëteit aan planten etc. en het versterken van de eenheid tussen de belanghebbenden. Terrassen zorgen er ook voor dat vissen zich stroomopwaarts kunnen verplaatsen. De onderhoudskosten en -inspanningen voor deze methode zijn laag en kunnen gemakkelijk worden uitgevoerd door de lokale gemeenschappen.
Sleutelfactoren
- Lokale acceptatie en eigenaarschap - duidelijkheid over grondbezit op de bouwplaats - betrokkenheid van belanghebbenden, zoals de lokale bevolking, (idealiter met steun van de overheid en de particuliere sector) - natuurlijke materialen die in het gebied beschikbaar zijn, zoals bamboe, zandzakken, zaailingen van bomen, enz. - werken op vrijwillige basis, budget en materiële steun van de gemeenschap in de eerste fase, steun van de overheid en/of particuliere sector in een latere fase
Geleerde les
- Deze maatregelen worden gezien als lokale wijsheid, hebben de volledige steun van de lokale gemeenschap en worden gefinancierd en uitgevoerd door lokale belanghebbenden. Hierdoor hebben ze veel aandacht en belangstelling gekregen van Thaise overheidsinstellingen. - Er is echter een gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing. Dit leidt tot de bouw zonder goede planning en zonder coördinatie met de lokale waterbeheerinstanties. In het verleden werden nieuw gebouwde stuwen op het verkeerde moment op de verkeerde plaats gebouwd, waardoor de rivierstroom tijdens een vroeg overstromingsseizoen werd onderschat, wat leidde tot schade aan of zelfs vernietiging van de incomplete constructies - Bewustmaking van de fysieke en sociaaleconomische gevolgen van klimaatverandering heeft de acceptatie van EbA-maatregelen door lokale belanghebbenden vergroot. Er is echter meer kennis nodig om het geloof in verkeerde effecten van EbA-maatregelen weg te nemen en om belanghebbenden duidelijk te maken op welke locaties EbA-maatregelen haalbaar zijn.
Gebruik van lokale kennis en eigenaarschap via stroomgebiedcomités
De oprichting van stroomgebiedcomités, waarin de bevolking binnen een stroomgebied, de academische wereld, de overheid en anderen zijn vertegenwoordigd, is cruciaal voor het succes van rivierbeheer. De band tussen de lokale bevolking en de waterbronnen, vooral in het stroomgebied van de Tha Di, is erg sterk. Binnen de lokale gemeenschappen wordt kennis over klimaatveranderingen en natuurrampen (overstromingen en droogte) van generatie op generatie doorgegeven zonder veel schriftelijke documentatie. Het concept van overstromingsbescherming via levende stuwen is afkomstig van de lokale oevergemeenschappen en sterke leiders met innovatieve ideeën en de bereidheid om te experimenteren met verschillende benaderingen voor overstromings- en droogtebescherming. Door dit sterke eigenaarschap te combineren met hydrologische gegevens van lokale universiteiten en de administratieve capaciteit van de regionale bestuursinstellingen is een holistische aanpak van het waterbeheer mogelijk. Al deze actoren zijn vertegenwoordigd in de stroomgebiedcomités.
Sleutelfactoren
- sterk partnerschap en eigen inbreng van de gemeenschap - innovatieve ideeën en bereidheid om te experimenteren - bereidheid om bij te dragen met middelen (tijd, mankracht, plaatselijk materiaal) - stroomgebiedcomités vormen de brug tussen plaatselijke belanghebbenden en waterbeheerinstanties van de overheid
Geleerde les
De stroomgebiedcomités (RBC's) in de verschillende stroomgebieden bevonden zich aan het begin van het project in zeer verschillende stadia. Sommige waren al volledig opgericht, wat de communicatie met de lokale bevolking en de samenwerking tussen lokale belanghebbenden, de publieke sector en de academische wereld vergemakkelijkte. Andere RBC's hadden hun eerste vergadering nog niet gehouden toen het project van start ging. Hier namen lokale belanghebbenden een sterk eigenaarschap over hun waterbronnen, waardoor het project voortgang kon vinden terwijl de RBC nog in oprichting was.
Bezoeken voor kennisuitwisseling op lokaal en nationaal niveau
De opzet van bezoeken ter plaatse en de uitwisseling van belanghebbenden en besluitvormers tussen de drie verschillende proefstroomgebieden was een geweldige methode om uitwisseling en wederzijds leren over potentiële EbA-maatregelen tussen stroomgebieden en tussen instellingen te bevorderen. Deze uitwisseling leidde tot een belangrijke uitwisseling over de haalbaarheid van maatregelen, de toepassing ervan op verschillende locaties en de mogelijkheden voor opschaling. Verder kon aan de ene kant een vriendelijke competitiegeest worden bespeurd met betrekking tot welk stroomgebied het beste ecosysteemgebaseerde waterbeheer eerder zou hebben. Aan de andere kant kwamen instellingen die met elkaar concurreren bij elkaar en begonnen samen te werken.
Sleutelfactoren
- Uitwisseling van lokale ervaringen - Samenwerking tussen stroomgebieden - GIZ-project als neutraal kader waardoor niet-coöperatieve instellingen samen konden komen
Geleerde les
- Tastbare voorbeelden en goede praktijken van EbA-maatregelen helpen relevante belanghebbenden om een beter inzicht te krijgen in de concepten en voordelen van EbA. - Tegelijkertijd kunnen EbA-maatregelen niet zomaar naar andere stroomgebieden worden gekopieerd en moeten de betrokkenen bewust worden gemaakt van de noodzaak van stroomgebiedspecifieke kwetsbaarheidsbeoordelingen.
Het opbouwen van technische capaciteit op het gebied van watermonitoring, modellering en economische waarderingsmethoden
Op lokaal en nationaal niveau werden belangrijke capaciteiten opgebouwd voor het opzetten van duurzaam rivierbeheer, namelijk hydrologische modellering, kwetsbaarheidsbeoordelingen voor toekomstige overstromingen en droogtes en economische waarderingsmethoden voor het identificeren van geschikte, op ecosystemen gebaseerde aanpassingsmaatregelen. Het project introduceerde dronetechnologie voor het monitoren van het stroomgebied en om de modellering van toekomstige overstromingsrisico's te verbeteren. Samen met Duitse onderzoeksinstituten en praktijkmensen werd een reeks trainingen gegeven, met zowel theoretische achtergrond als praktische toepassing in de stroomgebieden.
Sleutelfactoren
- voldoende technische en financiële capaciteit van lokale onderzoeksinstellingen - motivatie van individuele personen die optreden als motor van verandering binnen hun eigen instelling en de trainingen opvolgen/ de nieuw verworven kennis implementeren in hun dagelijkse werk.
Geleerde les
Internationale instellingen/experts moeten zich bewust zijn van de kennismanagement- en leerstructuren van de lokale instellingen en bereid zijn om hun eigen aanpak daaraan aan te passen.
Invloeden
1) Milieu
- Schade van overstromingen en droogte aan lokale gemeenschappen, economie en ecologie wordt verminderd.
- Sedimenten en voedingsstoffen worden in landbouwgebieden gehouden.
- De waterkwaliteit wordt verbeterd.
- Decentrale en nieuwe habitats fungeren als waardevolle gebieden voor het behoud van biodiversiteit, vooral tijdens het droge seizoen.
2) Sociaal
- Gemeenschappen zijn beter bestand tegen overstromingen tijdens het regenseizoen.
- Het water van overstromingen, dat wordt vastgehouden in het landschap, vergroot de wateropslag voor consumptie en irrigatie tijdens het droge seizoen.
- Er kan meer water worden geleverd aan meer mensen en/of voor meer geïrrigeerd land.
- tussen 780 meer mensen in jaar en tot 15.000 meer mensen in jaar 25.
- 1.500 mensen zijn direct bereikt en 4.500 indirect door bewustmaking en training, 530 functionarissen zijn getraind in economische evaluatie van EbA-opties.
3) Beleid
- DWR en RID als de belangrijkste oorlogvoerende organisaties geven prioriteit aan EbA-oplossingen in hun beleid en plannen met een investering van 535.000 EUR door DWR en 20 miljoen EUR door RID.
- De huidige regering, de Nationale Raad voor Vrede en Orde, kondigde stroomopwaartse projecten aan voor bosherstel (ongeveer 7.520 ha) en preventie van bodemerosie (op 1.080 km2 zal vetivergras worden geplant).
- Bosherstel en de aanplant van vetivergras zal tot 84.000 ton CO2 per jaar absorberen.
Begunstigden
De plattelandsbevolking in de stroomgebieden profiteert van de uitvoering van maatregelen voor overstromings- en droogtebeheer doordat ze minder kwetsbaar is voor de gevolgen van overstromingen en droogte.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Verhaal

Boer Wanchart Samdang uit Nakhon Si Thammarat verbouwt net als de meeste boeren in Zuid-Thailand weinig rijst maar is gespecialiseerd in het verbouwen van groenten en fruit, vooral Durian en Mangosteenvruchten. Beide verkopen goed op lokale markten. Irrigatie is echter een probleem en aan het eind van het droge seizoen is water schaars. Zijn reservoir vult zich tijdens het regenseizoen en het water bevloeit de fruitbomen. Tijdens het droge seizoen moet hij rivierwater aftappen en dit naar de fruitboomgaarden pompen. Omdat de beschikbaarheid van water een algemene uitdaging is in dit gebied, hebben de boeren van de aangrenzende dorpen hun krachten gebundeld. Met hulp van de overheid en gesteund door lokale universiteiten en GIZ bouwen ze een levende stuw, die de rivier vertraagt. Eerder probeerden ze te bouwen met cement, maar dit is "dood" materiaal dat wordt vernietigd door het water en duur is om te bouwen en te onderhouden. Daarom hebben de boeren bamboe en andere natuurlijke materialen gebruikt, in combinatie met riviervegetatie zoals bomen en struiken, om de rivieroever te stabiliseren. Ze hebben een "levende stuw" gemaakt die overstromingen kan weerstaan en de rivier vertraagt, zodat er meer water in de omringende natuur sijpelt. De lokale gemeenschap is sterker geworden door het gezamenlijke werk. Iedereen doet mee en watertekort is zelden een probleem. Bovendien is de opbrengst van de fruitbomen toegenomen, waardoor meneer Samdang meer geld kan verdienen met een duurzame irrigatiemethode.