
Jongeren betrekken via erfgoedonderwijs bij het behoud van de rijstterrassen van de Filippijnse Cordilleras, Filippijnen

De Rijstterrassen van de Filippijnse Cordilleras, gelegen in de berggebieden van Noord-Luzon, werden in 1995 opgenomen in de Werelderfgoedlijst (WH) onder criteria (iii), (iv) en (v), als een organisch geëvolueerd, levend cultureel landschap van uitzonderlijke universele waarde. Geproduceerd door de Ifugao etnische groep, zijn de terrassen tastbare getuigenissen van de intergenerationele overdracht van hun inheemse wereldbeeld dat harmonie tussen mens en milieu vertegenwoordigt. In 2001 werd het landgoed op de WH List in Danger geplaatst vanwege de achteruitgang veroorzaakt door extreme weersomstandigheden en sociaal-culturele veranderingen, met name uitmigratie, verlies van inheemse kennis en erosie van gebruikelijke sociale instellingen. De Save the Ifugao Terraces Movement (SITMo), een grassroots non-profitorganisatie, werkt samen met lokale en nationale overheden en wetenschappelijke instellingen om jongeren bewust te maken van de onderlinge culturele en natuurlijke waarden van de rijstterrassen door erfgoededucatie die het behoud ervan mogelijk maakt.
Context
Uitdagingen
De belangrijkste uitdaging is de slechte staat van instandhouding van de Ifugao rijstterrassen, die in verband wordt gebracht met cultureel ongevoelig overheidsbeleid en inadequate planning, waarbij geen rekening wordt gehouden met de natuurlijke en menselijke dimensies voor het behoud ervan. De achteruitgang van de terrassen is te wijten aan verschillende factoren, waaronder milieufactoren (extreme weersomstandigheden), sociale factoren (uitmigratie, verlies van traditionele kennis, erosie van gebruikelijke sociale instellingen) en economische factoren (zelfvoorzienende landbouw, gebrek aan alternatieve inkomsten). De overtuiging van SITMo is dat het behoud van de Ifugao Rijstterrassen grotendeels afhankelijk is van de continuïteit van het inheemse Ifugao kennissysteem, dat de natuurlijke omgeving beheerste en zo een uniek landschap en een aparte manier van leven creëerde. Daarom richt het werk zich op onderwijs voor de jeugd, om de traditionele kennis door te geven die gebaseerd is op onderling verbonden natuurlijke en culturele waarden en die de duurzame ontwikkeling van de inheemse bevolking van het Ifugao mogelijk maakt.
Locatie
Proces
Samenvatting van het proces
Om een duurzame strategie te ontwikkelen voor het behoud van de rijstterrassen van Ifugao, was het nodig om de waarde van de inheemse Ifugaocultuur te erkennen. De rijstterrassen als erfgoed zijn het product van honderden jaren traditionele kennis en intergenerationele overdracht van een bepaald wereldbeeld. Het ontwikkelen van samenwerkingsverbanden tussen lokale activistische groepen zoals SITMo en de overheid (BB1), en wetenschappelijke instellingen die onderzoek kunnen voortzetten en lokale traditionele kennis kunnen gebruiken als een bron voor het behoud van biodiversiteit (BB2) is van groot belang voor het ontwikkelen van een curriculum dat de Ifugaocultuur in het onderwijssysteem integreert (BB4). De oprichting van een multifunctioneel gemeenschapscentrum zoals het Indigenous Peoples Education Centre (BB3) creëert de ruimte en het platform voor een duurzame samenwerking tussen partners, lokale gemeenschappen en voortdurende belangenbehartiging voor het behoud van de terrassen en de Ifugaocultuur.
Bouwstenen
Het ontwikkelen van een netwerk met meerdere belanghebbenden (boeren, leden van de gemeenschap, overheidsinstanties en de academische wereld)
Het betrekken van alle belanghebbenden bij het behoud van het cultuurlandschap van de Rijstterrassen vereiste de versterking van bestaande netwerken, waarbij de traditionele kennis achter de bouw en het onderhoud van de terrassen, overgedragen door het Ifugao volk, een centrale rol speelde voor hun herstel en duurzame behoud. Als een gemeenschapsorganisatie waarvan 99% van de leden zelf Ifugaos zijn en gebaseerd op de Filippijnse Beweging voor Plattelandsherstel (PRRM), een nationale NGO die werkt aan gemeenschapsontwikkelingsprojecten, had SITMo een sterke basis voor de ontwikkeling van allianties. Het ontwikkelde samenwerkingsverbanden met de nationale overheid en de lokale overheden om de lokale gemeenschappen te betrekken bij het herstelproces van de terrassen en duurzame strategieën te ontwikkelen voor het behoud op lange termijn. SITMo richtte zich op het organiseren van boeren in de verschillende werelderfgoedclusters om in focusgroepen met de gemeenschappen de problemen van de terrassen te bespreken. Al die tijd is er voortdurend archeologisch en etnografisch onderzoek uitgevoerd door SITMo in samenwerking met academische instellingen zoals UCLA, de Universiteit van de Filippijnen en de Ifugao State University.
Sleutelfactoren
- SITMo werd in 1999 opgericht als een grass-roots initiatief om de terrassen te beschermen en de traditionele kennis en het erfgoed van de inheemse bevolking van Ifugao te herstellen.
- De opname van de Rijstterrassen van de Filippijnse Cordillera op de Werelderfgoedlijst in Gevaar door een verzoek van de Filippijnse regering in 2001, maakte de mobilisatie van internationale samenwerking mogelijk om de inspanningen voor het behoud van de terrassen te ondersteunen.
- Erkenning van de noodzaak om lokale gemeenschappen te betrekken bij het behoud van de terrassen.
Geleerde les
- Het belang van het vaststellen van langetermijndoelstellingen op basis van een langetermijnstrategie die gericht is op onderwijs.
- Noodzaak om samen te werken met het Ministerie van Onderwijs en andere politieke actoren.
Creëren van gezamenlijke onderzoeksprojecten over inheemse en lokale kennis
SITMo heeft samenwerkingsverbanden ontwikkeld met lokale wetenschappelijke instellingen zoals de Ifugao State University, die werkt met het FAO Globally Important Agricultural Heritage System (GIAHS) predicaat en het Ifugao Rice Terraces GIAHS Research and Development Center heeft opgericht. Verder werkt SITMo samen met de Ifugao State University en het Taiwanese Ministerie van Wetenschap en Technologie en de National Chengchi University van Taiwan in het project "Center for Taiwan-Philippines Indigenous Knowledge, Local Knowledge and Sustainable Development", waarbij partnerinstellingen samen de duurzame bescherming en overdracht van hun inheemse kennis onderzoeken door middel van uitwisseling en gezamenlijk onderzoek, waardoor lokale gemeenschappen zich duurzaam kunnen ontwikkelen. In 2012 werd een partnerschap op lange termijn aangegaan met het Departement Antropologie van de Universiteit van Californië, Los Angeles (UCLA) om archeologisch onderzoek uit te voeren op de terrassen, wat leidde tot de oprichting van erfgoedgalerijen voor de gemeenschap en de publicatie van wetenschappelijke artikels.
Sleutelfactoren
- GIAHS aanwijzing van de rijstterrassen (2004)
- De lokale Ifugao State University is betrokken bij onderzoek en samenwerking gericht op de rijstterrassen, agroforestry en behoud van biodiversiteit.
- Het ministerie van Onderwijs is begonnen met een grondige herziening van het leerplan waarbij inheemse kennis en de lokale Ifugaocultuur geïntegreerd worden in alle niveaus van K tot 12. Onderzoek naar traditionele kennis was noodzakelijk. Er was onderzoek nodig naar traditionele kennis.
- Gemeenschappelijke uitdagingen met buurlanden en andere inheemse gemeenschappen
Geleerde les
- Het betrekken van onderzoek bij het behoud van de rijstterrassen en het betrekken van de jeugd en de gemeenschap in het algemeen bij de inspanningen zijn voor beide partijen voordelig (voor de onderzoeksinstituten en de lokale gemeenschappen).
- Het raakvlak tussen het leren van traditionele kennis door ouderen uit de gemeenschap en de formele scholen door formeel opgeleide leraren kan soms conflicterend zijn, dus moeten er langetermijnstrategieën worden ontwikkeld.
- Administratieve bureaucratie kan moeilijk zijn voor niet-gouvernementele organisaties om samen te werken met overheidsinstellingen en universiteiten, maar geduld is de sleutel tot succes.
Bronnen
Herwaardering van de inheemse cultuur door integratie in het onderwijssysteem
De Ifugao rijstterrassen worden onderhouden door families, niet alleen als productiegebied voor een basisgewas maar ook om de sentimentele reden dat deze eigendommen zijn doorgegeven van hun voorouders. Het onderhoud van de rijstterrassen weerspiegelt in de eerste plaats een coöperatieve aanpak van de hele gemeenschap die gebaseerd is op gedetailleerde kennis van de rijke biodiversiteit die in het agro-ecosysteem van Ifugao bestaat, een fijn afgestemd jaarsysteem dat de maancyclus respecteert, zonering en planning, uitgebreide bodem- en waterconservering, beheersing van het complexe bestrijdingsregime dat gebaseerd is op de verwerking van een verscheidenheid aan kruiden, vergezeld van religieuze rituelen. Toch wordt deze kennis bedreigd door sociaal-culturele veranderingen en het gebrek aan betrokkenheid van de jeugd, die wordt aangetrokken door de geglobaliseerde manier van leven in de stad. Om de terrassen te behouden, moet de Ifugaocultuur erkend worden en moet de inheemse kennis van de Ifugao doorgegeven worden aan de volgende generatie. De duurzame strategie die SITMo voorstelt is om cultuur en erfgoed te integreren in het officiële curriculum, zodat de Ifugaocultuur kan worden beschermd.
Sleutelfactoren
In 2013 nam de Filippijnen wetgeving aan voor de implementatie van Indigenous Peoples Education (IPED.) Lang daarvoor had SITMo al in de voorhoede gestaan om traditionele kennis te integreren in het curriculum van de formele scholen om de achteruitgang van de rijstterrassen en alles waar het voor stond aan te pakken. Het pleidooi gaat door nu IPED is geïnstitutionaliseerd en traditionele kennis, moedertaal en lokale geschiedenis zijn geïntegreerd in de verschillende niveaus van het onderwijssysteem.
Geleerde les
Overleg met de gemeenschap is een noodzakelijk instrument in dit proces. Ouderen uit de gemeenschap, cultuurdragers en zelfs politieke leiders worden betrokken vanaf het eerste overleg tot aan de validatie van het geproduceerde lesmateriaal voor gebruik op scholen. De Filippijnse overheid voorziet in een Free and Prior Informed Consent Process (FPIC) dat gevolgd moet worden.
Het onderwijssysteem in de Filippijnen is een overblijfsel van een koloniale strategie om de inheemse bevolking te veroveren. De Amerikanen voerden een onderwijssysteem in dat meer dan honderd jaar duurde, lang genoeg om iemands gehechtheid aan zijn etnische identiteit uit te wissen en een homogeen gevoel van nationalisme te omarmen. Onderwijs werd gestandaardiseerd, waarden werden genationaliseerd. Leerboeken predikten dat boer zijn het gevolg is van niet naar school gaan en dat niet-christelijke overtuigingen de gewoonten van wilden zijn. Inheemse culturen werden gedemoniseerd tot het punt dat jonge mensen het idee verafschuwen om ermee geïdentificeerd te worden. Een herziening van het onderwijssysteem kan dit veranderen. Dekolonisatie van het onderwijs is de weg vooruit.
Oprichting van een multifunctioneel gemeenschapskenniscentrum
SITMo heeft het Indigenous Peoples Education (IPED) Centre opgericht om de inheemse kennis te integreren in het formele onderwijssysteem en om als centrum te dienen voor het behoud van het Ifugao erfgoed. Het centrum is een werk in uitvoering omdat SITMo momenteel samenwerkt met het Ministerie van Onderwijs bij de ontwikkeling van lesmateriaal dat traditionele kennis, lokale geschiedenis en taal omvat. Het centrum is samengesteld uit SITMo's organisatie van mensen waaronder boeren, traditionele wevers, vrijwilligers uit de gemeenschap, cultuurdragers en erfgoedwerkers. IPED functioneert nu als een Community Heritage Centre, Resources Centre, Community Museum en inspireert andere provincies om hun eigen centrum op te zetten.
Sleutelfactoren
- Samenwerkingsverbanden met lokale overheden, andere overheidsinstanties en belanghebbenden uit de gemeenschap.
- SITMo leden maken ook deel uit van de gemeenschappen en zijn betrokken bij diverse gemeentelijke taken.
Geleerde les
Het centrum begon als een enkele showroom voor de artefacten die tijdens de archeologische opgravingen waren verzameld. Het oorspronkelijke doel was om leden van de gemeenschap de bevindingen van het archeologische project te laten zien. Omdat we de educatieve implicaties van het project wilden verbreden, moesten we er verwante literatuur en andere artefacten in opnemen, wat resulteerde in een minibibliotheek over de Ifugaocultuur, een galerij over textiel en een fotogalerij van de clusters van het Werelderfgoed en de GIAHS-sites. Het centrum werd ook een plaats voor gemeenschaps- en leerkrachtentrainingen over erfgoedonderwijs en een bestemming voor educatieve rondleidingen voor Ifugao-studenten. Het centrum werd multifunctioneel als erfgoedcentrum van de gemeenschap, centrum voor hulpbronnen, museum van de gemeenschap dat een verscheidenheid aan activiteiten organiseerde en in verschillende behoeften van de lokale gemeenschappen voorzag. Flexibel zijn en aanpassen aan de behoeften van de gemeenschap is belangrijk.
Docenten van middelbare scholen trainen in traditionele kennis en lokale cultuur
Om de Ifugaocultuur te integreren in het formele onderwijscurriculum, moeten de leerkrachten leren omgaan met de Ifugaocultuur. Leraren, de meesten van Ifugao afkomst, zijn door het moderne onderwijssysteem het waardesysteem van hun voorouders vergeten. Sommigen zijn buiten de Ifugao regio opgeleid. Het doel is om leerkrachten te trainen in het integreren van cultuur in wiskunde, sociale wetenschappen en alle vakken, en om lesmateriaal en modules te ontwerpen waarin de Ifugaocultuur een transversaal thema is. Trainingen voor leerkrachten over lokale leerplanontwikkeling en het bedenken van leermodules zijn aan de gang.
Sleutelfactoren
De nationale overheid had een verandering in het onderwijssysteem doorgevoerd om lokaal gebaseerde leerplannen (IPED) mogelijk te maken.
Geleerde les
De Ifugao-cultuur hoeft niet als een apart thema te worden onderwezen, maar kan een transversaal thema zijn voor het hele leerplan.
Invloeden
Gecoördineerde inspanningen van nationale, provinciale en gemeentelijke overheden, internationale fondsen en participatie van lokale gemeenschappen zijn erin geslaagd om de rijstterrassen in 2012 van de WH Lijst in Gevaar te halen. Toch bevinden de terrassen zich nog steeds in een kwetsbare situatie. SITMo promoot het investeren in onderwijs om het bewustzijn van erfgoedwaarden te vergroten en zo duurzaamheid te bereiken. Tot nu toe zijn de concrete sociale en economische gevolgen:
- Verandering onderwijssysteem: Cultuur is verplicht voor de onderwijsafdeling. Traditionele kennis wordt opgenomen in het behoud van het WGO en de Ifugao-cultuur, -geschiedenis en -taal worden geïntegreerd in het officiële curriculum.
- Verhoogd bewustzijn: de erfgoedwaarde van de terrassen wordt een dagelijks gespreksonderwerp voor de Ifugao bevolking.
- Verwerven van bijkomende fondsen voor belangenbehartiging, bewustmaking en behoudsactiviteiten.
Begunstigden
Lokale gemeenschappen in Ifugao, Ifugaojeugd en de Ifugaogemeenschap in het algemeen
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Verhaal

Het algemene doel van SITMo is om de economische status van rijstterrasboeren te helpen verbeteren als een manier om continuïteit en behoud van het terrassenlandschap te bewerkstelligen. SITMo heeft altijd geloofd dat het behoud van de terrassen in de eerste plaats verankerd is in de economische relaties tussen mensen en het culturele landschap. Hoewel de terrassen werden aangelegd in een tijd van relatieve isolatie van de Ifugaos, bleef de economische functie constant door de generaties heen en door alle sociaal-politieke omwentelingen die de geschiedenis heeft doorgemaakt. Rijst werd het centrum van de culturele ontwikkeling van de Ifugao. Nu zijn de terrassen overgelaten aan een ouder wordende boerenbevolking wiens traditionele kennis aan niemand kan worden doorgegeven. Een ouder wordende boer zei: "De overgebleven terrassen die je ziet zijn slechts schaduwen van wat we in onze kindertijd hadden. In onze tijd kwamen mensen samen om de velden te bewerken. Van iedereen werd verwacht dat ze hielpen bij het metselen, planten en oogsten. Onze oude priesters baden de rituelen en brachten offers aan de goden, dezelfde goden waartoe onze voorouders baden. De gemeenschap kwam samen om te werken, te vieren en elkaar te helpen. De seizoenen kunnen een terrasmuur neerhalen, te veel regen, te veel zon, dat hadden we in onze tijd - maar we blijven ze terugzetten, steen voor steen, rijstveld na rijstveld. We moesten de terrassen in leven houden, we moesten de vijvervelden onder water zetten voor het volgende plantseizoen. Dat is wat we deden, precies zoals de Ouden het ons leerden".
Tijdens onze jeugdbijeenkomsten vatte een tiener al hun zorgen samen: "Als jonge Ifugaos hebben we de verantwoordelijkheid om voor ons erfgoed te zorgen. Onze rijstterrassen, onze bossen, de waarden en de inheemse kennis die bij al deze dingen horen. Toch zijn we ook kinderen van de moderne tijd. Terwijl onze ouderen ons vertellen dat we voor ons land moeten zorgen, is dat niet langer genoeg om ons te onderhouden. Onze bevolking wordt groter, maar het land wordt niet breder. Hoewel we onze cultuur als Ifugaos willen behouden, moeten we ons ook aanpassen aan de realiteit van de moderne tijd".
Door te vergelijken en te beoordelen waar de jongeren en ouderen vandaan komen, realiseerden we ons dat het geen keuze hoeft te zijn tussen bij de pakken neerzitten en vooruitgaan. Cultuur moet veranderen om te overleven, maar het betekent niet dat we de traditie helemaal achter ons moeten laten. Compromissen zijn nodig om cultuurverandering en behoud te laten werken. De Ifugaocultuur is wat we nu hebben. Het kan veranderen in een totale vergetelheid van het verleden of het verleden dat zich aanpast aan het heden. (Marlon Martin, SITMo)