16e Oogstfeest van Agroecologische Rijst in maart.
Leandro Molina
Braziliaans nationaal beleid voor agroecologie en biologische productie (PNAPO)
Volledige oplossing
Braziliaanse boer in een zonnebloemveld
SEAD
PNAPO is ontwikkeld als resultaat van intensieve betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld en gestructureerd rond zeven uitgebreide richtlijnen die de meest relevante aspecten van duurzame voedselketens en -systemen omvatten, en is een uniek federaal kaderbeleid voor de bevordering van agro-ecologie en biologische productie in Brazilië. In zijn eerste activiteitencyclus leidde het tot indrukwekkende kwantitatieve resultaten in termen van het bevorderen van de agro-ecologische agenda in het land (budgettair en qua initiatieven), waarbij meer dan 364 miljoen euro werd geïnvesteerd, wat resulteerde in zichtbare grootschalige verbeteringen voor kleine boeren en kwetsbare groepen. Het heeft onder andere meer dan 140.000 waterreservoirs aangelegd en 5.300 gemeenten geholpen om 30% of meer van hun budget voor schoolvoeding te investeren in biologische en agro-ecologische producten die zijn gekocht van familieboeren. Voor haar prestaties werd PNAPO uit Brazilië onderscheiden met de Future Policy Silver Award 2018, uitgereikt door de World Future Council in samenwerking met FAO en IFOAM - Organics International.
Laatst bijgewerkt: 02 Oct 2020
4512 Weergaven
Foto- en videogalerij
Context
Uitdagingen
Het is vermeldenswaard dat de Braziliaanse agro-ecologische bewegingen actoren uit verschillende maatschappelijke geledingen omvatten, bv. boerenjongeren en -vrouwen, landloze arbeiders, traditionele gemeenschappen. Ze gaan terug tot de sociale beweging voor een alternatieve landbouw uit de jaren 1970, die als een van de eersten in het land formeel de problemen aanpakte met betrekking tot de aantasting van het milieu veroorzaakt door de Groene Revolutie en de impact ervan op de voedselproductie. Deze beweging werd vervolgens versterkt door de komst in Brazilië van specifieke wetenschappelijke literatuur over agro-ecologie en door de oprichting van bepaalde organisaties, zoals de AS-PTA, ANA en ABA. In het midden van de jaren '90 maakte "de Braziliaanse agro-ecologische beweging belangrijke vorderingen, en won terrein onder sociale bewegingen, NGO's, instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek, evenals in technische ondersteuning en programma's voor plattelandsontwikkeling". Agro-ecologische eisen hebben de afgelopen vijftien jaar dus een impuls gekregen in het land.
Locatie
Brazilië
Zuid-Amerika
Proces
Samenvatting van het proces
De ontwikkeling van een baanbrekend kaderbeleid voor agroecologie (BB1) vormde de basis voor het opzetten van instellingen voor de coördinatie van maatregelen (BB2) en de uitvoering van het beleid (BB3). Samen bouwden deze bouwstenen aan het potentieel van PNAPO als overdraagbaar model (BB4).
Bouwstenen
Een baanbrekend kaderbeleid voor agro-ecologie ontwikkelen
Het Nationaal Beleid voor Agroecologie en Biologische Productie (PNAPO) is een baanbrekend Braziliaans overheidsbeleid op het gebied van agroecologie. Het is tot stand gekomen via een participatief proces, waarin het maatschappelijk middenveld een centrale en leidende rol heeft gespeeld door de agenda naar voren te schuiven en door ervoor te zorgen dat enkele relevante eisen daadwerkelijk in de definitieve tekst van het beleid werden opgenomen.
Op 20 augustus 2012 werd het PNAPO goedgekeurd door president Dilma Rousseff, door middel van het federale decreet nr. 7.794. Het is relevant om op te merken dat er begin 2010 binnen de Technische Raad voor Organische Landbouw (CT-ORG) een voorstel was om een nationaal beleid voor biologische landbouw op te stellen. Met het besluit van de president om een beleid voor agroecologie op te stellen, werden beide kwesties echter in dezelfde agenda opgenomen.
Tijdens het invoeringsproces van het beleid waren de vijf regionale seminars (van februari tot april 2012) en het nationale seminar (mei 2012) getiteld "For a National Policy on Agroecology and Organic Production", gezamenlijk georganiseerd door ANA en ABA met steun van het ministerie van Milieu (MMA), de meest relevante ruimten voor dialoog tussen de regering en het maatschappelijk middenveld.
Sleutelfactoren
Als gevolg hiervan was het maatschappelijk middenveld (boeren, maatschappelijke organisaties, etc.) in de loop der jaren steeds meer gearticuleerd, dankzij de Nationale Ontmoetingen en het Braziliaanse Congres voor AgroEcologie, en uiteindelijk formuleerde ANA het document "Voorstellen van de Nationale Articulatie van AgroEcologie voor het Nationaal Beleid inzake AgroEcologie en Biologische Productie".
Geleerde les
In 2012 stuurde de Nationale Raad voor Voedsel- en Voedingszekerheid (CONSEA)* het voorzitterschap de toelichting nr. 005-2012 ter ondersteuning van de goedkeuring en doeltreffende uitvoering van het PNAPO. Daarom organiseerde de federale regering in mei 2012 de bijeenkomst "Dialoog tussen regering en maatschappelijk middenveld" om het maatschappelijk middenveld te betrekken bij het ontwerp van de laatste versie van de tekst van het PNAPO. Het is relevant om te benadrukken dat niet alle prioriteiten en eisen van het maatschappelijk middenveld daadwerkelijk zijn opgenomen in de definitieve tekst van Decreet nr. 7.794. Desalniettemin is het PNAPO nog steeds een belangrijk instrument voor het maatschappelijk middenveld. Desalniettemin vertegenwoordigde PNAPO een mijlpaal in het Braziliaanse beleid voor plattelandsontwikkeling en een verwezenlijking van de Braziliaanse agro-ecologische sociale bewegingen. Al met al heeft PNAPO op nationaal niveau een reeks bepalingen en richtlijnen vastgesteld met betrekking tot de bevordering van agro-ecologie, waarmee een juridisch en politiek pad werd uitgestippeld voor de bevordering van duurzamere, sociaal inclusieve, milieuvriendelijke voedselproductiesystemen in het land.
* Helaas heeft de nieuwe regering het CONSEA begin 2019 afgeschaft.
Instellingen oprichten voor de coördinatie van de uitvoering
Verantwoordelijk voor de uitvoering van PNAPO zijn de Interministeriële Kamer voor Agroecologie en Biologische Productie (CIAPO) en de Nationale Commissie voor Agroecologie en Biologische Productie (CNAPO):
De CIAPO is het overheidsorgaan dat bestaat uit negen ministeries en zes uitgenodigde onafhankelijke staatsagentschappen. Het wordt gecoördineerd door het Special Secretariat for Family Farming and Agrarian Development (SEAD), dat ook technische en administratieve ondersteuning biedt. CIAPO heeft de volgende taken: het opstellen en uitvoeren van het Nationaal Plan voor AgroEcologie en Biologische Productie (PLANAPO), het coördineren van de overheidsorganen en -entiteiten die zich inzetten voor de uitvoering van PNAPO, het bevorderen van contacten tussen en met staats-, districts- en gemeentelijke organen en het rapporteren aan het CNAPO over het toezicht op PLANAPO.
Het CNAPO vormt de verbinding tussen de regering en de burgermaatschappij. Het bestaat uit veertien vertegenwoordigers van de overheid en veertien vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, elk met een aangewezen plaatsvervanger. Het wordt gecoördineerd door het secretariaat van de regering van het presidentschap van de Republiek (Segov), via het Nationaal Bureau voor Sociale Articulatie (SNAS), dat ook technische en administratieve ondersteuning biedt.
Sleutelfactoren
Aangezien het algemene doel van PNAPO is om beleid, programma's en acties voor de bevordering van agro-ecologische overgang te integreren en te articuleren, is het een belangrijke succesfactor dat het wordt bestuurd door de Interministeriële Kamer voor Agroecologie en Biologische Productie (CIAPO) en de Nationale Commissie voor Agroecologie en Biologische Productie (CNAPO). In deze laatste zitten voor 50 procent vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties.
Geleerde les
Brazilië wordt momenteel geconfronteerd met een nogal ingewikkelde politieke en economische situatie. De tweede cyclus van PNAPO, PLANAPO 2016-2019, loopt nog steeds, maar door de politieke onrust in het land en een ernstige economische crisis (2014-2016) wordt het programma geconfronteerd met drastische bezuinigingen die de uitvoering ervan belemmeren. Desondanks is er veel bereikt en zijn de organen van PNAPO doorgegaan met hun werk en hebben ze enige financiering veiliggesteld.
Naast de eerder genoemde problemen hebben de huidige president Bolsonaro en zijn regering controversiële beslissingen genomen met betrekking tot het milieu/de voedselsector en hebben ze verschillende zeer giftige pesticiden goedgekeurd. Beslissingen die niet in lijn zijn met de doelstellingen van PNAPO.
Implementatie van PNAPO
Het nationale beleid (PNAPO) wordt sinds 2012 geïmplementeerd in Brazilië en is gericht op het stimuleren van duurzame landbouwpraktijken en gezonde gewoonten met betrekking tot voedselconsumptie; het versterken van de positie van familieboeren, traditionele gemeenschappen, vrouwen en jongeren; en het bevorderen van duurzame plattelandsontwikkeling door middel van specifieke programma's en financiering voor kleinschalige landbouw. Het is een multisectoraal interdisciplinair beleid met meerdere belanghebbenden op federaal niveau, waarvan de initiatieven zijn geïmplementeerd in de vijf Braziliaanse regio's, met verifieerbare resultaten.
Sommige programma's en initiatieven die momenteel deel uitmaken van het vlaggenschip van PNAPO bestonden al voor de oprichting ervan. Met de vaststelling van het beleid en de oprichting van de CNAPO zijn deze programma's echter strategisch geformuleerd en geïntegreerd in de algemene doelstellingen en het werkplan van PNAPO, waardoor meer participatieve plannings-, uitvoerings- en monitoringprocessen worden gegarandeerd.
Een van de belangrijkste instrumenten van het PNAPO is het nationaal plan voor agroecologie en biologische productie (PLANAPO), dat altijd ten minste de volgende elementen moet bevatten: overzicht/diagnose, strategieën en doelen, programma's, projecten, acties, indicatoren, termijnen en een beheersstructuur (artikel 5 van federaal besluit 7.794).
Sleutelfactoren
De belangrijkste doelen en initiatieven van PLANAPO zijn het versterken van agro-ecologische en biologische productienetwerken, het vergroten van het aanbod van Technische Bijstand en Plattelandsuitbreiding (ATER), met de nadruk op agro-ecologische praktijken; het vergroten van de toegang tot water en zaden, het versterken van overheidsopdrachten voor producten, het vergroten van de toegang van consumenten tot gezond voedsel, zonder het gebruik van landbouwchemicaliën of transgenetica in de landbouwproductie, waardoor de economische waarde van de boerenfamilies wordt versterkt. PLANAPO probeert ook de toegang tot land uit te breiden.
Geleerde les
Ondanks het feit dat "voorstellen van maatschappelijke organisaties niet volledig zijn opgenomen in de definitieve versie van PLANAPO, is er algemene consensus over het feit dat het plan een historisch moment markeert, een belangrijke stap voorwaarts in de richting van een meer duurzame boerenlandbouw, vooral in een land als Brazilië waar het agro-industriële model nog steeds een grote invloed heeft op het overheidsbeleid, vanwege het economische belang".
Volgens ANA zijn er verschillende goede punten die benadrukt moeten worden in de eerste PLANAPO (2013-2015). Onder de positieve aspecten zijn de acties die een budget hadden voor de uitvoering en die een belangrijke bijdrage leverden aan de vooruitgang van agro-ecologie. Een van de negatieve aspecten van het eerste PLANAPO is het zeer kleine budget voor beleidslijnen zoals het Ecoforte-programma en Technische Bijstand en Plattelandsuitbreiding.
Potentieel als overdraagbaar model
Volgens Costa et al. "was Brazilië het eerste land ter wereld dat een nationaal beleid voor agroecologie en biologische productie implementeerde". Het is daarom vermeldenswaard dat het beleid op grote schaal is geïmplementeerd in het land en een goed voorbeeld is van een multisectoraal overheidsbeleid, ondanks de uitdagingen waarmee het nog steeds wordt geconfronteerd. Bovendien heeft PNAPO als inspiratie gediend voor Braziliaanse staten (zoals Minas Gerais, Rio Grande do Sul, Goiás, São Paulo en Amazonas), het federale district en gemeenten om hun eigen staats- en gemeentebeleid uit te werken, waarbij ze de richtlijnen van het nationale beleid volgen en aanpassen aan hun eigen realiteit en behoeften. Daarom is PNAPO waarschijnlijk geschikt om naar andere situaties te worden overgedragen.
Sleutelfactoren
Er waren veel uitwisselingen met andere Latijns-Amerikaanse landen dankzij (en binnen) REAF - Rede Especializada da Agricultura Familiar. Binnen deze context zijn een aantal van de strategieën, initiatieven en programma's die zijn opgezet door en ontwikkeld onder de paraplu van de PNAPO, zoals het Segunda Água-programma en de openbare oproepen voor ATER, in hoge mate overdraagbaar naar andere landen met gemeenschappelijke kenmerken en problemen, met de nadruk op landen in het zuiden van de wereld met grote landbouwgebieden.
Geleerde les
Met name het nationale schoolvoedingsprogramma van Brazilië is erkend door verschillende actoren (UNDP, WFP, FAO) en heeft de belangstelling gewekt van regeringen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika.
Invloeden
PLANAPO leidde tot indrukwekkende kwantitatieve resultaten wat betreft het bevorderen van de agro-ecologische agenda in Brazilië. Onder de vele belangrijke resultaten van PLANAPO 2013-2015 en PNAPO kunnen we de volgende noemen: de bouw van 143.000 waterreservoirs (het oorspronkelijke doel was 60.000); hulp aan 5.300 gemeenten om 30 procent of meer van hun budget voor schoolmaaltijden te besteden aan de aankoop van biologische en agro-ecologische producten van gezinsboeren (sommige gemeenten bereiken zelfs 100 procent); hulp aan 393 agrarische gezinsorganisaties op het platteland; diverse openbare oproepen waardoor agro-ecologische organisaties hun personeelsbestand op ongekende schaal konden uitbreiden, wat ten goede kwam aan ongeveer 132.744 boerenfamilies; 7.722 technici opgeleid (oorspronkelijk doel was 2.000) en 52.779 boeren (een derde van het oorspronkelijke doel van 182.000); 24 netwerken voor agro-ecologie gepromoot; 960 professionals en politieke leiders opgeleid over de financiering van vrouwen in biologische en agro-ecologische landbouw, waarvan 5.200 plattelandsvrouwen in 20 verschillende Braziliaanse staten hebben geprofiteerd; 556 vrouwennetwerken ondersteund, waarvan 5.566 plattelandsvrouwen hebben geprofiteerd; 600 inheemse zaadbanken aangepast aan semi-aride omstandigheden en meer dan 12.000 boerenfamilies hierin getraind; en negen projecten voor zaden voor agro-ecologie gefinancierd.
Begunstigden
PLANAPO leidde tot indrukwekkende kwantitatieve resultaten in termen van het bevorderen van de agro-ecologische agenda en heeft waarschijnlijk het leven van miljoenen mensen verbeterd. Zo werden er 143.000 waterreservoirs aangelegd, 5.300 gemeenten geholpen en 200.000 boeren opgeleid.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 1 - Geen armoede
SDG 2 - Honger nul
SDG 3 - Goede gezondheid en welzijn
SDG 5 - Gendergelijkheid
SDG 6 - Schoon water en sanitaire voorzieningen
SDG 8 - Fatsoenlijk werk en economische groei
SDG 9 - Industrie, innovatie en infrastructuur
SDG 10 - Ongelijkheid verminderen
SDG 11 - Duurzame steden en gemeenschappen
SDG 12 - Verantwoord consumeren en produceren
SDG 13 - Klimaatactie
SDG 15 - Leven op het land
SDG 16 - Vrede, rechtvaardigheid en sterke instellingen
Verhaal
Ik ben Emerson Giacomelli. Ik ben een van de boeren die door het Braziliaanse Agrarische Hervormingsbeleid in de Chapel Settlement in Nova Santa Rita is gevestigd. De gemeente maakt deel uit van de Metropolitan regio Porto Alegre, in Rio Grande do Sul.
Ik ben de zoon van kleine boeren uit Ronda Alta, in de noordelijke regio van Rio Grande do Sul. Ik leerde de Landloze Arbeidersbeweging (MST) kennen in 1985, toen ze de oude Fazenda Annoni bezetten, die symbool staat voor de strijd voor land in mijn land. Omdat ik in deze strijd geloofde, heb ik in 1989 mijn kamp opgeslagen en vijf jaar later heb ik me gevestigd.
Vandaag ben ik voorzitter van de coöperatie van gevestigde arbeiders uit Porto Alegre (COOTAP) en coördineer ik de Agroecologische Rijst Beheer Groep, die 363 families van de MST samenbrengt. We schatten dat we in 2019 ongeveer 16 duizend ton biologische rijst zullen oogsten, in een gebied van 3.433 hectare, in 13 nederzettingen en 15 gemeenten. Met deze gegevens is het MST de grootste producent van biologische rijst in Latijns-Amerika.
De productieve, industriële en commerciële processen worden gecoördineerd door COOTAP. We werken samen met verschillende coöperaties, zoals de Cooperativa de Produção Agropecuária Nova Santa Rita (COOPAN), Cooperativa de Agropecuária de Assentados de Tapes (COOPAT), en anderen.
Het Nationaal Beleid voor Agroecologie en Biologische Productie (PNAPO) was van fundamenteel belang voor de ontwikkeling van ons project, omdat we toegang kregen tot het Voedselverwervingsprogramma (PAA), het Nationaal Schoolvoedingsprogramma (PNAE) en Technische Bijstand en Plattelandsuitbreiding (ATER), en andere agro-industrieën. We waren in staat om de productie te plannen, om gezinnen in staat te stellen om op het land te blijven met werk en inkomen, om de marketing van producten te garanderen en om kennis op te doen om de relatie tussen producent en consument te verbeteren.
We verkopen rijst in verschillende staten van Brazilië en exporteren sinds 2008 naar verschillende landen. We zijn nu op zoek naar nieuwe markten in onder andere Griekenland, Portugal, Spanje, Nederland, de Verenigde Arabische Emiraten, China, Haïti, Jamaica en Costa Rica. Met de huidige federale regering maken we ons echter zorgen over de mogelijkheid dat deze programma's, die ons hebben geholpen om een nieuw soort landbouw te ontwikkelen die de bodem, het water, de lucht en alle vormen van leven respecteert, worden vernietigd. De PAA is verzwakt en we vrezen dat de PNAE hetzelfde lot beschoren zal zijn. Het einde van deze programma's betekent minder inkomen, werk, ontwikkeling en levenskwaliteit en zal natuurlijk leiden tot meer migratie naar de grote steden.
