Capaciteitsopbouw voor veerkrachtig en inclusief behoud van cultuurlandschappen
Volledige oplossing
Mozaïeklandschap van Västra Hargs lövskogar naturreservat
Jan Kuiper
In gemengde landschappen, gedefinieerd door naast elkaar bestaand landgebruik, is landschapskwaliteit het resultaat van een samenloop van acties door lokale actoren met uiteenlopende, steeds veranderende en mogelijk conflicterende behoeften, belangen en wensen. We presenteren een aanpak voor het opbouwen van capaciteit bij lokale actoren om collectieve strategieën te ontwikkelen voor het navigeren van het systeem naar een brede collectief gedefinieerde visie. De gepresenteerde aanpak is afgeleid van een participatieve beoordeling van de veerkracht en omvat een reeks workshops en bijeenkomsten. Het proces begint met een basisinventarisatie om de waarden, kennis, problemen en voorkeuren van mensen aan het licht te brengen, samen met de identificatie van alternatieve beheerstrategieën en hun acties. Op basis van deze inventarisatie wordt nagedacht over hoe meerdere parallelle strategieën naast elkaar kunnen bestaan, elkaar kunnen aanvullen of vervangen en gecoördineerd kunnen worden om de algehele landschapskwaliteit te behouden. We hebben de aanpak getest in het natuurreservaat Västra Hargs Lövskogar in Zweden.
Laatst bijgewerkt: 14 Apr 2021
3160 Weergaven
Foto- en videogalerij
Context
Uitdagingen
Het natuurreservaat Västra Hargs Lövskogar en het omringende mozaïeklandschap worden gedefinieerd door min of meer opvallende randen en grenzen die verschillende delen van het landschap tegelijkertijd scheiden en verbinden. Deze diversiteit is zowel een bron van grote rijkdom als van spanningen en conflicten tussen naast elkaar bestaande belangen en waarden. Het inherent gedeelde beheer van het landschap wordt geconfronteerd met een aantal uitdagingen: de eikenbossen degraderen langzaam, terwijl de oude weilanden te maken krijgen met bebossing en klimaatverandering de risico's op droogte en bosbranden vergroot. Bovendien zorgen overlastgevende soorten zoals de sparrenbastkever en wilde zwijnen voor conflicten over landbeheer, terwijl economische belangen in bosbouw en landbouw afwijken van recreatieve belangen en langetermijndoelen voor het behoud van biodiversiteit. Deze op elkaar inwerkende uitdagingen vragen om een inclusieve benadering van landschapsbeheer die de collectieve capaciteit versterkt om met conflicten, onzekerheden en toekomstige behoeften om te gaan.
Locatie
Västra Hargs Kyrka, 595 91 Mjölby, Zweden
Noord-Europa
Proces
Samenvatting van het proces
De bouwstenen vormen samen het proces voor het opbouwen van collectieve capaciteit voor het beheer van cultuurlandschappen in de loop van de tijd.
Bouwstenen
Raamwerk en leerproces: bouwstenen verbinden en strategieën koppelen
Weten wat je moet weten over je systeem is het startpunt en het constante kader voor een doelgericht leerproces. De casus van Västra Harg is gebaseerd op recente ontwikkelingen in het denken over veerkracht en paddiversiteit om een aanpak te introduceren voor het opbouwen van capaciteit bij systeemactoren om veranderingen in goede banen te leiden en het systeem in de richting van een gemeenschappelijke visie te bewegen.
Sleutelfactoren
- Theorie, ervaring in systeemanalyse, rijke casusbeschrijvingen en achtergrondmateriaal.
- Samen ondersteunen bouwstenen 2-5 een gezamenlijk kennisproces dat individuele en collectieve capaciteit opbouwt, en daarmee agency.
- Iteratieve manieren van betrokkenheid met actieve facilitering.
- Meerdere bronnen van bewijs en kennis.
Geleerde les
- Het conceptuele kader waarmee je begint moet flexibel genoeg zijn om veranderingen en aanpassingen aan de lokale context mogelijk te maken. Een verkennend, deliberatief leerproces betekent dat je van tevoren niet precies weet wat de aandachtspunten zullen zijn - het kader en de discussiepunten ontwikkelen zich in de loop van het project.
- Meer iteraties zorgen voor een betere validatie, meer mogelijkheden om te trianguleren en dieper in te gaan op kwesties. De combinatie van bouwstenen biedt mogelijkheden voor meerdere iteraties, afhankelijk van de tijd en de belangen van de belanghebbenden. Op deze manier ondersteunde het Västra Harg proces een multi-fora dialoog tussen onderzoek en praktijk.
- Voor een vruchtbare samenwerking is het belangrijk om in een vroeg stadium de verwachtingen over rollen en resultaten te verduidelijken en een duidelijke intentie met het proces te formuleren die zowel aan je eigen belangen als aan die van de partner tegemoet komt. De hier beschreven aanpak heeft een specifiek doel - het identificeren, beschrijven en verbinden van verschillende strategieën die kunnen bijdragen aan natuurbehoud voor iedereen - en dit moet duidelijk worden gemaakt.
Creëren van een ruimtelijk basisbegrip van kennis en mogelijk uiteenlopende waarden van belanghebbenden en lokale bewoners
We verzamelden basisinformatie door middel van een grote enquête onder bewoners in het gebied.
Sleutelfactoren
Een publiek participatie GIS (PPGIS) onderzoek onderzocht de relatie tussen waargenomen bedreigingen en voorkeuren voor landschapsbeheer, zelfgerapporteerde kennis over milieukwesties en landschapswaarden. Respondenten werd gevraagd om locaties in het landschap aan te wijzen die zij waardevol vinden om instrumentele, intrinsieke en relationele redenen. Deze puntlocaties werden verzameld om hotspots van waarden te visualiseren.
Geleerde les
- Er is een brede geografische spreiding van instrumentele waarden, terwijl er een hoge mate van overlap is tussen relationele en intrinsieke waarden in steden en Natura 2000-gebieden.
- Een hoog kennisniveau over landschapsbeheerkwesties kan worden gekoppeld aan waarden die aan het lokale landschap worden toegekend. Zo zullen mensen met meer kennis over het beheer van wilde zwijnen eerder een persoonlijke identiteit toekennen aan het landschap.
- Meerdere waarden kunnen elkaar versterken en tegelijkertijd leiden tot op waarden gebaseerde conflicten die beheerd moeten worden.
- Het samen uitpakken van de kennis en waarden en hun complexe verbanden rond landschappelijke uitdagingen en oplossingen staat daarom centraal in onze inclusieve natuurbeschermingsaanpak.
Voorkeuren, prioriteiten, probleemidentificatie en voorlopige oplossingen - in kaart brengen van systeemkennis, doelkennis en transformatieve kennis
Op een systematische manier perspectieven en systeeminzichten ontlokken aan een grotere groep mensen om een beter inzicht te krijgen in de belangrijkste kwesties waar het proces om draait. Sleutelkwesties zijn nuttige aanknopingspunten om de systeemdynamiek in gang te zetten - Wat zijn nuttige aanknopingspunten in uw geval en voor wie? In deze fase wordt ook de vraag gesteld wat de belanghebbenden al weten over het systeem en wat volgens hen onzekerheden zijn.
Sleutelfactoren
- De iteratieve online enquête biedt een manier om bestaande kennis te synthetiseren zonder daadwerkelijk bijeen te komen, online of persoonlijk.
- Het ontwerp van de Delphi-enquête helpt om de uitdagingen te omzeilen van de verschillende voorkeuren van actoren voor de manier van samenwerken, het belang dat ze hechten aan verschillende kwesties en de praktische omstandigheden van hun betrokkenheid (bv. professioneel of privé). Deze verschillen kunnen het moeilijk (of onmogelijk) maken om een format, tijdstip, onderwerp en taal te vinden die voor iedereen geschikt is.
Geleerde les
- Aanvullende activiteiten, zoals open interviews of discussies met een referentiegroep die niet betrokken was bij het onderzoek, kunnen helpen verduidelijken welke informatie je hebt en wat er ontbreekt.
- Het is moeilijk om een verenigende en specifieke visie te vinden voor een complex landschap. Het identificeren van meerdere punten van gemeenschappelijk belang en een breed doel als 'leefbaar platteland' kan dienen als een realistischer uitgangspuntom verder te gaan.
Bronnen
Ruimte voor reflexiviteit
Een diagnostische en reflexieve benadering van waarden, kennis en verwachtingen op individueel niveau is een nuttige basis om de groepsinteracties voor te bereiden en een evenwicht te vinden tussen representativiteit en synergie in pluralistische omgevingen.
Sleutelfactoren
- Individuen ontmoeten "waar ze zijn" en hen aanmoedigen om na te denken over wat ze zouden meebrengen (in termen van verdedigde waarden en kennis) in een groepsoverleg, kan hun betrokkenheid op lange termijn vergroten en bijdragen aan het opbouwen van collectieve capaciteit voor mozaïeklandschapsbeheer;
- Op dezelfde manier kan het vooraf vragen aan deelnemers die betrokken zijn bij kennisco-creatie wat hun verwachtingen zijn van het proces, d.w.z. verwachtingenmanagement, de participatie verhogen.
Geleerde les
- In situaties van pluraliteit van waarden en participatieve besluitvorming is het beter om een adaptieve en reflexieve benadering te hanteren die erkent dat kennis verweven is met waarden en dat ze elkaar wederzijds co-creëren;
- Om te navigeren tussen consensus, dissensus en inclusiviteit in multifunctionele landschappen is het nuttig om een samenwerkingsproces te plannen waarin consensusvorming en pluraliteitserkenning elkaar afwisselen; met andere woorden, het bereiken van consensus mag niet ten koste gaan van het uitsluiten van bepaalde gezichtspunten. Dit moet op een transparante manier worden vermeld, omdat overeenstemming niet de voorkeur mag krijgen boven de uitdrukking van pluraliteit van waarden;
- Een op het individu gebaseerd reflectief onderzoek van waarden en kennis kan een relevant onderdeel zijn van het plannen van een samenwerkingsproces in meerdere fasen naar duurzaamheidsresultaten.
- Meer reflexieve benaderingen van het beheer van beschermde gebieden kunnen inclusieve processen verbeteren door verschillende waarde- en kennissystemen naast elkaar te laten bestaan.
Bouwen aan agency door gefaciliteerde co-creatie van kennis
Na de nulmeting moet het overleg- en leerproces verschuiven naar een continu langetermijnproces met terugkerende bijeenkomsten. Dit kan inhouden dat de rollen worden omgedraaid en dat belanghebbenden worden aangemoedigd om eigenaarschap op te eisen en de leiding te nemen. Om deze overgang soepel te laten verlopen, moet er al bij de start van het proces aandacht aan worden besteed.
Sleutelfactoren
- Meer vertrouwd raken met online platforms en tools.
- Creatie en gebruik van grensobjecten (mindmaps, systeemdiagrammen, billboards).
- Er zijn duidelijke protocollen voor gegevensbeheer en -deling nodig en er moet worden omgegaan met groepsdynamiek en mogelijke meningsverschillen. Daarom is het essentieel voor een succesvol proces dat het kernteam competentie en ervaring heeft in procesontwerp, faciliteren en communicatie, en dat deze verschillende rollen verdeeld zijn onder de leden van het kernteam.
Geleerde les
- Vooral als je een 'externe' actor bent, is het van onschatbare waarde om lokale medewerkers te vinden met een gedeeld belang en die bereid zijn om wat tijd te investeren.
- Begin met al bestaande strategieën of acties waar deelnemers zichzelf bij betrokken zien. Beginnen met iets 'concreters' helpt mensen om na te denken en verder te kijken dan hun huidige realiteit.
- Het ontwerpen en plannen van oefeningen samen met belangrijke belanghebbenden en lokale partners kan het proces vergemakkelijken.
- Actorenverschillen maken het moeilijk (of onmogelijk) om een format, tijdstip, onderwerp en taal te vinden die voor iedereen geschikt is. Een aanbeveling is om ten minste een deel van het proces in parallelle focusgroepen uit te voeren om dieper in te kunnen gaan op bepaalde onderwerpen die misschien niet relevant zijn voor de hele groep.
- Kleine dingen zijn belangrijk, zoals het sturen van individuele e-mails naar mensen die op hen en hun werk zijn afgestemd, het vinden van mogelijkheden om elkaar persoonlijk te ontmoeten of deel te nemen aan externe evenementen die door de deelnemers aan je proces worden georganiseerd.
Bronnen
Invloeden
Tientallen lokale actoren en belanghebbenden hebben actief deelgenomen aan ons proces en daardoor een beter begrip gekregen van de huidige en toekomstige uitdagingen en hoe ze allemaal deel uitmaken van de oplossing. Geïnspireerd door deze betrokkenheid is er een nieuwe beheerraad voor het beschermde gebied opgericht waar verschillende actoren regelmatig bijeenkomen om te coördineren en vooruit te plannen.
Begunstigden
Het reservaat ligt midden in een overgangsgradiënt van intensieve landbouw naar dichte bossen. Begunstigden zijn landeigenaren en kleinschalige bedrijven (land- en bosbouw), bewoners, bezoekers enz.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 8 - Fatsoenlijk werk en economische groei
SDG 15 - Leven op het land
SDG 17 - Partnerschappen voor de doelen
Verhaal
Thomas Johansson trotseert de regen
Jan Kuiper
Thomas Johansson, manager van het natuurreservaat Västra Hargs Lövskogar, had al lang het idee om een lokale beheerraad op te richten in Västra Harg. Landeigenaren, lokale organisaties en boeren zijn allemaal betrokken bij het gebruik en beheer van het gebied en moeten hun activiteiten coördineren. In oktober 2020 bracht een ENVISION-workshop lokale en regionale actoren bijeen om te bespreken hoe de waarden van het mozaïeklandschap dat het dorp Västra Harg en het beschermde gebied omsluit, behouden en ontwikkeld kunnen worden. Tijdens de workshop werd de samenwerkingsgeest van de lokale gemeenschap duidelijk en het diende om extra momentum te verzamelen. In maart 2021 organiseerden Thomas en zijn collega's een eerste bijeenkomst waar werd besloten om een nieuwe beheerraad voor het beschermde gebied te vormen waar de verschillende actoren regelmatig bijeen kunnen komen om te coördineren en vooruit te plannen. (Het Envision-team van onderzoekers hoopt deze spannende nieuwe ontwikkeling te kunnen blijven volgen).
In contact komen met medewerkers
Andere medewerkers
Erik Andersson
Centrum voor veerkracht in Stockholm
Mijn Sellberg
Centrum voor veerkracht in Stockholm
Andra Milcu
Universiteit van Helsinki
Sara Zaman
Universiteit van Helsinki
Anneli Lundgren
Het provinciebestuur van Östergötland
Sofie Hellman
Het provinciebestuur van Östergötland
Nicklas Jansson
Het provinciebestuur van Östergötland
Thomas Johansson
Het provinciebestuur van Östergötland