
Collectief effect: Visserij en intersectorale samenwerking

Quintana Roo (Mexico) heeft een hoge mariene productiviteit, maar overbevissing en kustontwikkeling leiden tot een achteruitgang van belangrijke ecosystemen als gevolg van vervuiling en habitatverlies. Klimaatverandering is een extra stressfactor voor dit reeds aangetaste milieu. Het gebrek aan participatie van ambachtelijke vissers in het visserijbeheer heeft geleid tot niet-duurzame extractie van soorten. Om verandering mogelijk te maken en samenwerking voor natuurbehoud te vergemakkelijken, is de Kanan Kay Alliance opgericht als een intersectoriële coalitie die gedeelde verantwoordelijkheid bevordert door middel van collectieve actie. Het doel is om 20% van de territoriale zee te beschermen door middel van een netwerk van visreservaten, waarbij de participatie van vissers in het visserijbeheer wordt gestimuleerd.
Context
Uitdagingen
Milieu:
- Overexploitatie van beviste bestanden.
- Gebrek aan doeltreffende instrumenten voor aanpassingsbeheer, vooral met het oog op de klimaatverandering.
- No-take visserijzones zijn nog steeds dun gezaaid.
- Behoefte aan langdurige bescherming in de tijd, en grotere oppervlakken, om alle ecologische gevolgen te begrijpen en te evalueren.
- Gebrek aan effectieve connectiviteit tussen no-take zones.
Sociaal:
- Slechte handhaving vormt de grootste bedreiging, niet alleen voor het herstel van de biodiversiteit, maar ook voor de sociale acceptatie en steun voor dit instrument voor visserijbeheer.
- Visvluchthavens zijn een vrij nieuwe strategie in Mexico, aangezien de eerste no-take gebieden net voor het eerst zijn vernieuwd op nationaal niveau en niet meer dan 5 jaar oud zijn. Dit zorgt voor onzekerheid over de mechanismen voor deelname van de visserijsector aan het vaststellen van overheidsbeleid.
Economisch:
- Noodzaak om ecosysteemdiensten te evalueren en de waarde van het milieu te beoordelen.
- Noodzaak om de instrumenten voor het begrijpen en implementeren van oplossingen voor de blauwe economie te verbeteren.
Locatie
Proces
Samenvatting van het proces
Theorie van verandering gebaseerd op de stappen die nodig zijn om collectieve impact te bevorderen:
- Empowerment van vissers. Er moet een uitgebreide diagnose van de sociaaleconomische situatie van de visserijorganisaties worden uitgevoerd voordat er met kustgemeenschappen kan worden gewerkt. Dit omvat een analyse van de hiaten en ten slotte wordt er voorzien in capaciteitsopbouw.
- Zodra de sociaaleconomische situatie duidelijk is, wordt de intersectorale samenwerking gestimuleerd door de basisorganisatie (Kanan Kay Alliance) en wordt de follow-up uitgevoerd.
- Het is tijd voor werk in het veld. Het is cruciaal om in een vroeg stadium specifieke en tastbare resultaten te behalen, zodat het momentum en de motivatie voor verandering behouden blijft. In de Alliantie kiezen we ervoor om dat te doen door een specifiek instrument voor visserijbeheer te implementeren (visreservaten).
- Financiële compensatie moet worden aangepakt om te bewijzen dat de inspanningen voor behoud niet ten koste gaan van duurzame economische groei. Vissers nemen deel aan de wetenschappelijke monitoring tijdens het gesloten visseizoen en ontvangen daarvoor een vergoeding.
- Het is cruciaal om een sterk wettelijk en institutioneel kader te hebben zodat een gebrek aan handhaving de algehele prestaties van het initiatief niet belemmert.
Bouwstenen
Empowerment van vissers
Om een strategie voor capaciteitsopbouw te starten, wordt eerst een diagnose gesteld van de visserijorganisatie. Vissers worden getraind in verschillende onderwerpen zoals leiderschapsvaardigheden, wetenschappelijke monitoring, toezicht op de gemeenschap, administratie van visserijorganisaties, menselijke ontwikkeling. De training wordt gegeven door leden van de Alliantie, zoals maatschappelijke organisaties, andere vissers, de academische wereld en overheidsinstanties.
Sleutelfactoren
- Eigenaarschap en verantwoordelijkheid voor het initiatief bij de vissers
- Actieve deelname door vissers
- Sterk leiderschap
- Instellingen met capaciteit en wil om vissers te ondersteunen
Geleerde les
Door sociale, milieu- en economische onderwerpen samen te brengen in de trainingen en ons niet alleen te richten op workshops over grondstoffenbeheer, zijn we in staat geweest om de collectieve impact te vergroten en in de loop van de tijd te behouden. Het versterken van de drie belangrijkste aspecten van duurzaamheid is van fundamenteel belang geweest. We hebben geleerd dat onze beste strategie die is waarbij we leiderschapsvaardigheden, menselijke ontwikkeling, persoonlijke en organisatorische administratie, ondernemingsplannen voor viscoöperaties of eerlijke handel aanbieden. Vissers moeten gevraagd en gecoacht worden om hun eigen zwakke en sterke punten te ontdekken. Er moeten tijd en middelen worden geïnvesteerd om klanten bij de projecten van de vissers te betrekken.
Ontwerp en implementatie van visreservaten
Op basis van een participatief bottom-up proces wordt een effectief, wettelijk erkend en lokaal gerespecteerd netwerk van visreservaten opgezet. Sinds 2012 zijn er zestien visreservaten gecreëerd, die meer dan 18.000 hectare beslaan.
Sleutelfactoren
- Bereidheid van visserijorganisaties om duurzame praktijken te verbeteren en de visserij voor toekomstige generaties veilig te stellen.
- Duidelijk gemeenschappelijk doel.
- Participatieve processen voor het ontwerpen van visreservaten.
- Combinatie van wetenschappelijke en lokaal-ecologische kennis.
- Tijdelijke omvang van de visreservaten vergroot het vertrouwen van de vissers in het proces en maakt adaptief beheer mogelijk.
- De uiteindelijke beslissing om visreservaten te creëren ligt alleen bij de visserijorganisaties.
- Steun van samenwerkingsnetwerk.
Geleerde les
De lokale-ecologische kennis die vissers verschaffen over natuurlijke hulpbronnen, visgronden en klimaatomstandigheden, zijn fundamentele elementen waarmee rekening moet worden gehouden bij het ontwerp van een visreservaat. Bij het combineren van lokale-ecologische kennis met wetenschappelijke kennis is het belangrijk dat er een transparante onderhandeling begint die de beste op wetenschap gebaseerde voorwaarden met sociale acceptatie mogelijk maakt.
Vervolgens wordt een monitoringprogramma voor de gemeenschap geleid door organisaties die lid zijn van de Kanan Kay Alliance. Vissers en vrouwen worden getraind en nemen actief deel aan het verzamelen van gegevens. Zo zien ze de resultaten met eigen ogen en kunnen ze de informatie delen met andere leden van de gemeenschap. Zodra de resultaten van de monitoring bekend zijn, worden tijdens het vernieuwingsproces de doelen van de visreservaten opnieuw bekeken om te begrijpen of ze voldoen aan de biofysische criteria voor no-take zones en of er dus veranderingen nodig zijn.
Deze "bottom-up" benadering moet worden aangevuld met "top-down" elementen om ervoor te zorgen dat de besluitvorming de complexiteit van dit proces weerspiegelt.
Sectoroverschrijdende samenwerking
De Alliantie verenigt een diverse groep belanghebbenden en fungeert als een forum voor dialoog en vergemakkelijkt de uitwisseling van ideeën, capaciteiten en ervaringen, waardoor synergieën en wederzijds voordelige oplossingen worden gegenereerd.
Sleutelfactoren
- Gemeenschappelijke agenda. Maakt het mogelijk om duidelijk en transparant te zijn over het hoofddoel van het initiatief.
- Gezamenlijke meting. Er moet een reeks indicatoren worden opgesteld om de vooruitgang te meten.
- Bevorderen van wederzijds versterkende activiteiten. Door sterke coördinatie.
- Continue communicatie. Vertrouwen is de sleutel; we bouwen eerlijke relaties op tussen leden.
- Ruggengraat organisatie. De Kanan Kay Alliance heeft een coördinatiecommissie, vertegenwoordigd door leden en toegewijd aan het implementeren, coördineren en opvolgen van de activiteiten die worden toegevoegd voor een collectieve impact.
Geleerde les
Samenwerken als een collectief impactplatform betekent niet dat we altijd alles samen doen. Het gaat erom hoe we het beste van elke organisatie kunnen stimuleren, terwijl we de sterke punten en de gebieden met kansen respecteren en begrijpen. Gemeenschappen moeten een duidelijke rol hebben in de besluitvorming, wat ons terugbrengt bij bouwsteen #1 over het empoweren van vissers en het opbouwen van capaciteiten.
Financiële compensatie
Een combinatie van publieke en private fondsen helpt om vissers gedeeltelijk te compenseren voor hun deelname aan bijvoorbeeld biologische monitoringactiviteiten of algemene vergaderingen.
Sleutelfactoren
- Het budget dekt de essentiële uitgaven zodat de vissers aan verschillende activiteiten kunnen deelnemen.
- Visreservaten lijken op een bankspaarmechanisme dat de visserijactiviteit zelf veilig stelt voor toekomstige generaties.
- Vangstreservaten zijn ook gunstig voor de visserij op de middellange termijn door het overloopeffect van biomassa.
- Bereidheid van vissers om deel te nemen en inspanningen te leiden.
- Organisaties hebben de wil en capaciteit om trainingen te geven aan de leden van de alliantie.
- Communicatie: geschikte taal om een gemeenschappelijk begrip te creëren.
Geleerde les
Het leiderschap en eigenaarschap van de vissers in de alliantie versterkt en helpt het initiatief. De institutionele actoren, academici en maatschappelijke organisaties steunen collectieve actie gebaseerd op empowerment van de gemeenschap op een manier die ze voorheen niet deden, omdat ze één basisprincipe respecteren: als de vissers niet instemmen met de acties en ze niet steunen, zou de implementatie ervan niet mogelijk zijn. Deze aanpak zorgt bovendien voor een directere communicatie, de toepassing van basisprincipes van samenwerking en een groeiend vertrouwen tussen de deelnemers.
Wettelijk en institutioneel kader
Het bestaande wettelijke kader voor de vorming van visreservaten wordt geanalyseerd en herzien. Instrumenten voor participatief beheerde visreservaten en voor inspectie- en bewakingsactiviteiten worden geïdentificeerd.
Sleutelfactoren
- Duidelijke identificatie van beschikbare wettelijke instrumenten, vereisten en procedures voor implementatie.
- Volharding in de bestuurlijke en politieke processen.
- Socialisatie van het wettelijke kader met vissers (workshops, bijeenkomsten en informele discussie).
- Workshops gemeenschapstoezicht voor visserijorganisaties zijn gelegenheden om vertrouwensrelaties op te bouwen.
- Analyse van hiaten in het rechtssysteem.
- Coördinatie met de verschillende instellingen.
- Ontwikkeling van aanvullende normen om het wettelijk kader te versterken.
- Budget voor implementatie.
Geleerde les
Het gebruik van visgereedschap in beschermde gebieden was een belangrijke uitdaging in de Mexicaanse Caraïben en werd niet altijd goed ontvangen door de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de beschermde gebieden. Toch werden dankzij de technische en juridische argumenten in 2012 de eerste toevluchtsoorden voor vissen wettelijk vastgelegd in twee biosfeerreservaten. Dit werd ondersteund door het intensieve werk samen met de vissers, enkele jaren voordat de Alliantie bestond. Maar als we het hebben over een wettelijk en institutioneel kader, is een participatieve bottom-up benadering niet voldoende. Sommige wetswijzigingen vereisen werk op hoog niveau binnen de overheid. Er moeten inspanningen worden geleverd om beide benaderingen met elkaar in evenwicht te brengen. De Kanan Kay Alliantie maakte het mogelijk om de bottom-up stijl te combineren met de meer top-down benadering van de openbare instellingen, door de arena voor de discussie te bieden en te bouwen aan een gemeenschappelijk doel.
Invloeden
- Sinds 2012 is er een netwerk van 16 visreservaten opgericht dat meer dan 18.000 hectare koraalriffen, zeegrasvelden en kustwetlands beschermt.
- De eerste generatie visreservaten (no-take fishing areas) is op initiatief van de vissers met nog eens vijf jaar verlengd.
- Vissers voeren wetenschappelijke controles uit, houden toezicht op de gemeenschap, nemen deel aan workshops voor capaciteitsopbouw en zijn belangrijke belanghebbenden bij de besluitvorming.
- De Kanan Kay Alliance is al meer dan vijf jaar actief als een samenwerkingsnetwerk dat de overeenstemming over een gemeenschappelijke agenda bevordert, gezamenlijke metingen vaststelt, de onderlinge samenwerking stimuleert en de samenwerking tussen de verschillende partijen bevordert.
De Kanan Kay Alliance is een vrijwillig, op leden gebaseerd initiatief dat als ruggengraatorganisatie wil fungeren om een collectieve impact te bereiken. Er zijn ongeveer 40 leden bij betrokken uit de overheid, visserijcoöperaties, maatschappelijke organisaties, academische onderzoekers en particuliere donoren. Er wordt gewerkt aan het verbeteren van het bestuur en het versterken van de rol van de visserijorganisaties in dit netwerk.
Begunstigden
- Visserijorganisaties
- Maatschappelijke organisaties
- Lokale, regionale en nationale overheid
- Academische wereld (onderzoekers)
- Particulier initiatief: Toeristische sector (duiken, recreatief vissen) en lokale bedrijven (vis- en zeevruchtenwinkels)
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Verhaal

Tijdens een Algemene Vergadering discussieerden de leden van de Kanan Kay Alliance over de te gebruiken terminologie bij het verwijzen naar "visreservaten" in tegenstelling tot "no-take zones". Voor sommige regeringsvertegenwoordigers was het logisch om een andere term te gebruiken die zowel technisch correct als begrijpelijk was. Voor de vissers zou het veranderen van de term echter synoniem zijn met het verraden van het algemene doel van de alliantie. De discussie bereikte een punt waarop de vissers bereid waren hun vetorecht uit te oefenen en de vergadering te verlaten als de term gewijzigd zou worden. Uiteindelijk besloot de Alliantie om de term te behouden, omdat deze van groot belang was voor de vissers. Dit incident hielp het vertrouwen van de vissers in een gezamenlijk beheer en de succesvolle implementatie ervan te vergroten. De vissers realiseerden zich dat de leden gelijkwaardige partners waren, die zich allemaal inzetten voor dezelfde missie: het ontwikkelen van een verantwoorde visserij.