
Het opzetten van een mangroveherstelstrategie in Guinee-Bissau

In Guinee-Bissau heeft The Restoration Initiative (TRI) gewerkt aan het opstellen van beleid dat het herstel van de drie mangrove-ecosystemen van het land bevordert. Het project heeft gebruik gemaakt van participatieve territoriale diagnoses om restauratiemogelijkheden in elk van de drie regio's te identificeren en heeft gewerkt aan het verbeteren van het regelgevend kader van Guinee-Bissau voor mangroveherstel. Terwijl de diagnoses werken aan het opbouwen van lokale capaciteit en het definiëren van prioriteiten voor de ontwikkeling van wetten op het gebied van natuurlijke hulpbronnen, heeft TRI zich ook gericht op het ontwikkelen van voorstellen voor een nationale mangrovewet en een nationale strategie voor het herstel van mangroves, die lacunes zullen opvullen en instellingen zullen versterken in het wettelijke, regelgevende en wetgevende landschap van het land. Tot op heden heeft het werk van TRI geresulteerd in een tweede, en waarschijnlijk definitief, ontwerp van de Nationale Mangrove Wet, die het duurzame beheer van de mangrove ecosystemen van het land regelt, evenals een nieuw opgestelde Nationale Mangrove Strategie, die schetst hoe de wet zal worden geïmplementeerd.
TRI is een door het GEF gefinancierd project
Context
Uitdagingen
De grootste uitdaging voor belanghebbenden die duurzame herstelpraktijken bevorderen en voor het herstelinitiatief is consensus over de interpretatie van de wet. Als de relevante nationale instellingen en bestuursstructuren geen consistente visie op het beleid hebben, zal het moeilijk worden om vooruitgang te boeken. Aangezien elke overheidsinstantie haar eigen kwesties het belangrijkst vindt, moet er tussen hen consistentie zijn over de manier waarop herstel prioriteit krijgt ten opzichte van hun grootste zorgen.
Daarnaast kan de politieke wil onder de leden van de gemeenschap voor herstelbeleid een uitdaging vormen. Aangezien veel mensen in mangrove-ecosystemen rijst verbouwen, kunnen herstelmaatregelen gezien worden als nadelig voor hun inkomstenbron. Om het beleid met succes te implementeren is het nodig de wil en het begrip te kweken voor de voordelen van herstel voor lokale gemeenschappen.
Locatie
Proces
Samenvatting van het proces
Samen leiden de identificatie van herstelgebieden via participatieve ROAM-processen en de ontwikkeling van nationaal mangroveherstelbeleid tot een versterkt strategisch en regelgevend landschap in Guinee-Bissau dat uiteindelijk voorziet in duurzaam beheer van mangrove-ecosystemen. De ROAM-processen leverden informatie op over dorpsprioriteiten en bufferzones met betrekking tot rijstproductie die diepgaand in overweging werd genomen bij het opstellen van de nationale mangrovewet en -strategie en die een beter begrip mogelijk maakte van hoe individuele locatieprocessen zullen werken in het kader van een grotere nationale strategie. De formulering van de mangrovewet en -strategie, met inbegrip van de lessen die zijn geleerd door de ROAM-processen, stelde de verschillende nationale en internationale belanghebbenden in mangrove-ecosystemen in staat om technische informatie en hulp te bieden. Met een beleidsontwikkelingsproces dat lessen van zowel lokale gemeenschappen als organisatorische partners omvat, zorgt TRI ervoor dat het strategische mangroveherstellandschap duurzaam kan zijn en ten goede kan komen aan alle drie de beoogde mangrove-ecosystemen. Het ontwikkelde beleid zal het landgebruikbeleid in Guinee-Bissau versterken en uiteindelijk resulteren in meer mangroveherstel.
Bouwstenen
Mangroveherstelmogelijkheden identificeren in drie interventieregio's
Door middel van participatieve beoordelingen van de mogelijkheden voor herstel (Restoration Opportunities Assessment Methodology, ROAM) in de drie geografische zones van Guinee Bissau, Cacheu, Quinara en Tombali, heeft TRI de mogelijkheden voor mangroveherstel in tien gebieden kunnen identificeren (vijf in Cacheu, twee in Quinara en drie in Tombali) en de 1200 ha mangrovelandschap kunnen bevestigen die tijdens de uitvoering van het project hersteld moeten worden. Tijdens de ROAM-processen, die plaatsvonden tussen 2020 en 2021, bespraken alle delen van de gemeenschap wat de dorpsprioriteiten zijn, vooral met betrekking tot rijstteelt, een van de belangrijkste concurrerende prioriteiten voor mangroveherstel. Daarnaast vergemakkelijkten de processen ook de ontwikkeling van de definitie van interventiezones en de start van mangrove- en rijstveldherstel. De uitvoering van de ROAM-evaluaties heeft uiteindelijk bijgedragen aan de ontwikkeling van de beleidsinstrumenten van het project, zoals de Nationale Mangrove Wet en de Nationale Mangrove Strategie, door de actoren en belanghebbenden die betrokken zijn bij mangrove-landschappen in staat te stellen om af te stappen van enkelvoudige locaties en de landschappen als geheel te beschouwen. Door de inbreng van de gemeenschap in dorpsprioriteiten en hoe een bufferzone in de wet eruit zou moeten zien, kon gelokaliseerde informatie helpen bij de ontwikkeling van het nationale beleid.
Sleutelfactoren
Om de ROAM-beoordelingen uit te voeren, heeft TRI in november 2019 opleidingen gegeven, waarbij technici een theoretische opleiding kregen in participatieve instrumenten voor territoriale diagnose. TRI heeft ervoor gezorgd dat de uitvoerders van de evaluaties goed op de hoogte waren van de processen en dat de restauratiemogelijkheden en dorpsprioriteiten goed werden geïdentificeerd.
Geleerde les
De ROAM-evaluaties leverden waardevolle lessen op, zoals welke herstelmogelijkheden er in de drie landschappen bestonden en wat de verschillende dorpsprioriteiten waren. De participatieve diagnoses leverden ook informatie op over welke bufferzones in de Nationale Mangrove Wet en de Nationale Mangrove Strategie ontworpen zouden moeten worden. Aangezien rijstproductie gepaard gaat met het gebruik van mangroven, is een bufferzone en een proces voor onderhandeling over rijstproductie en -herstel noodzakelijk voor de duurzame uitvoering van mangrovebeleid. De ROAM-processen maakten het verder mogelijk om de landschapsbenadering toe te passen op mangroveherstel en herstel van rijstvelden en om de algemene herstelstrategie op nationaal niveau te bepalen. Uiteindelijk heeft de toepassing van de ROAM-tools de actoren en belanghebbenden in het mangroveherstel in staat gesteld om af te stappen van afzonderlijke locaties en de landschappen als geheel te beschouwen.
Verbetering van strategische en regelgevende kaders voor mangroveherstel
Om een herstelstrategie verder te ontwikkelen heeft TRI gewerkt aan het verbeteren van de regelgevende kaders in Guinee-Bissau. Dit omvat onder andere het ondersteunen van de uitwerking van de nationale mangrovewet en de nationale mangrovestrategie. Hoewel een eerste ontwerp van de wet, dat in 2016 werd opgesteld, uiteindelijk geen resultaat opleverde omdat er te weinig middelen beschikbaar waren, heeft TRI juristen en sociaal-antropologen ingeschakeld om een nieuw ontwerp te ontwikkelen waarin alle parameters van mangroveherstel zijn geïntegreerd die uit de participatieve evaluatiefase zijn geleerd. Na de formulering werd de wet voorgelegd aan de leden van PLANTA (Nationaal Platform voor Mangroveherstel) om feedback te geven. Het platform, dat in 2021 door TRI is opgericht, omvat nationale en internationale partners die zich bezighouden met mangrovelandschappen, zoals het Instituut voor Biodiversiteit en Beschermde Gebieden, het Directoraat-Generaal voor Bossen en Fauna en het Ministerie van Landbouw. Na ontvangst van de feedback heeft TRI in juli 2023 geholpen bij het opstellen van een tweede ontwerp, dat nu het goedkeuringsproces moet doorlopen. Op dezelfde manier is het eerste ontwerp van de nationale strategie ontwikkeld door het TRI-team en voor feedback voorgelegd aan nationale belanghebbenden in het PLANTA-netwerk. Zodra het beleid is afgerond, moet het worden goedgekeurd of overgenomen door overheidsinstanties om ervoor te zorgen dat er een herstelstrategie is.
Sleutelfactoren
De concepten van het mangrovebeleid zijn mogelijk gemaakt door de deelname en technische input van de PLANTA-leden. Zonder de deelname van nationale belanghebbenden zou het beleid niet solide of volledig zijn en zou het zeer moeilijk door het goedkeuringsproces komen. Terwijl de meeste leden technische hulp en feedback gaven, zorgden de internationale NGO's Bosque Communidad en Wetlands International ook voor de financiële hulp die nodig was om adviseurs in te huren en het ontwerpbeleid uit te werken.
Geleerde les
Door mangroveherstelbeleid te ontwikkelen, te herzien en erover te onderhandelen, heeft TRI waardevolle informatie kunnen verzamelen over welke hiaten er bestaan in mangrovebeheer en ervoor kunnen zorgen dat verschillende belanghebbenden betrokken worden bij het opstellen van een robuust en duurzaam beleidskader. Met elke ronde van inbreng zorgen de PLANTA-leden ervoor dat de uiteindelijke Nationale Mangrove Wet en Strategie elk aspect van mangroveherstel zal behandelen. Door samen te werken met een sociaal-antropoloog wiens taak het was om kennis van de gemeenschap in de wet te integreren, kon het proces voorkomen dat essentiële inbreng van de gemeenschap en traditionele kennis werden uitgesloten.
Invloeden
In het algemeen heeft het TRI project in Guinee-Bissau geresulteerd in een verbeterd beleids- en regelgevend kader voor het herstel van mangrove-ecosystemen dat zal bijdragen aan de versterking van het landgebruik en aan de uiteindelijke doelstellingen van duurzame herstelpraktijken. Met een huidig gebrek aan beleid dat mangrove-ecosystemen reguleert, is een van de belangrijkste belemmeringen voor herstel in deze gebieden ongereguleerde landbouwpraktijken, vooral rijstteelt. De Nationale Mangrove Wet zal zorgen voor regulering en nuttige en duurzame productiepraktijken normaliseren. Op dezelfde manier zal de Nationale Mangrove Strategie beschrijven hoe duurzame mangrovepraktijken gefinancierd kunnen worden en ervoor zorgen dat de wet succesvol wordt geïmplementeerd. Samen zullen de wet en de strategie het herstel van mangrove-ecosystemen en productieve landschappen bevorderen door het gebruik van mangrovegrond te reguleren en te zorgen voor het onderhoud van het herstel nadat het project is afgerond. Door een evenwicht te vinden tussen de ontwikkelingsbehoeften van de drie regio's en de hersteldoelstellingen van het land, zal het versterkte regelgevende kader in Guinee-Bissau het herstel van duizenden hectaren mangrove-ecosystemen vergemakkelijken.
Begunstigden
De begunstigden van de beleidsoplossingen zijn de lokale gemeenschappen die in de drie mangrove-ecosystemen van het land leven. Het reguleren van het gebruik van mangrovegebieden kan zorgen voor de duurzame ontwikkeling en het herstel van deze gebieden en kan bestaansmiddelen beschermen.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Verhaal

Vrouwen op het eiland Elia in Guinee-Bissau, gelegen op de rechteroever van de rivier de Cacheu vlakbij de monding in de Atlantische Oceaan, zijn door The Restoration Initiative getraind in het kweken van oesters en met deze training zijn ze de afgelopen twee jaar oesters gaan kweken.
Het projectteam bezocht vrouwen in het dorp om de groei van de oesters te controleren. Een van de vrouwelijke begunstigden op het eiland legde een techniek uit die door The Restoration Initiative was geïntroduceerd om aan hun kweekbehoeften te voldoen.
Awa Sanha, een vrouwelijke begunstigde, zei: "We hoeven niet langer een pirogue te nemen om wilde wateroesters te verzamelen; de oesters die we kweken liggen aan de rand van het dorp. De wilde oesters zijn niet meer zo talrijk als vroeger, dus we moeten ze meer tijd geven om te herstellen".
Het project werkt samen met vrouwen in Elia om de werkdruk van vrouwen te verlichten door hun vaardigheden te verbeteren zodat ze efficiënter kunnen werken en tegelijkertijd de druk op de natuurlijke hulpbronnen van het eiland kunnen verminderen.
Tijdens het eerste jaar van het project hebben de vrouwen in overleg met hen hun prioriteiten voor inkomensgenererende activiteiten bepaald:
- er werden rijstpellers ingezet om het handmatig fijnstampen te verminderen;
- omheinde tuintjes werden voorzien van waterputten,
- vrouwen werden getraind in de productie van zout op zonne-energie, een minder uitputtende methode waarbij geen mangrovehout hoeft te worden gekapt - in tegenstelling tot de traditionele productie waarbij pekel wordt gekookt,
- vrouwen werden ook getraind in het kweken van oesters aan lijnen;
- vrouwen kregen steun voor de bouw van verbeterde fornuizen die het hout dat nodig is om te koken halveren, en kregen ook steun om ecotoerisme in het dorp te promoten.
Sommige van deze activiteiten dragen bij aan huishoudelijke behoeften en het overschot wordt verkocht om inkomen te genereren voor de vrouwen, meestal op wekelijkse markten op enige afstand van de dorpen.
In deze meestal economisch onafhankelijke gemeenschappen is de verkoop van groenten, zout of oesters de enige mogelijkheid voor vrouwen om een extra inkomen te verwerven, zodat ze in hun basisbehoeften kunnen voorzien en het schoolgeld van hun kinderen kunnen betalen.