Op stimulansen gebaseerd beheer van de hilsavisserij in Bangladesh
Volledige oplossing
Geregistreerde vissers gebruiken hun ID-kaarten om voedselcompensatie te innen
Michael Akester
De hilsa shad (Tenualosa ilisha) is de nationale vis van Bangladesh en voorziet in het levensonderhoud van meer dan 500.000 mensen, vooral in kustgemeenschappen. Het ministerie van Visserij van Bangladesh gebruikt op stimulering gebaseerd beheer om de hilsabestanden te beschermen. In het kader van het Hilsa Fisheries Management Action Plan is vissen in een aantal beschermde kustgebieden een aantal maanden per jaar verboden en tijdens deze perioden krijgen de getroffen vissershuishoudens een vergoeding in de vorm van rijst om de voedselzekerheid te verbeteren en het inkomensverlies te compenseren. Andere getroffen huishoudens krijgen training en ondersteuning aangeboden om hun inkomstenbronnen te diversifiëren. In combinatie met adaptief medebeheer en activiteiten om het bewustzijn rond duurzame vispraktijken te vergroten, is deze verdeling van voordelen bedoeld om naleving van de visregels te stimuleren en de sociaaleconomische situatie van visserijhuishoudens te verbeteren.
Laatst bijgewerkt: 30 Sep 2025
4168 Weergaven
Foto- en videogalerij
Context
Uitdagingen
De hils is van enorme economische, sociale en culturele waarde voor Bangladesh. In de jaren 1970 begon de hilsaproductie geleidelijk af te nemen, voornamelijk door overbevissing en de achteruitgang van de habitat. Om deze achteruitgang een halt toe te roepen, voerde de overheid verschillende visregels in, waaronder een seizoensgebonden visverbod - zowel in het hele land als in specifieke reservaten voor de hilsa - met als doel de jonge en paairijpe hilsa te beschermen. Artisanale hilsa-vissers zijn over het algemeen erg arm en kwetsbaar en deze visverordeningen brengen daarom sociaaleconomische kosten met zich mee, vooral voor degenen die in de buurt van beschermde gebieden wonen. De capaciteit voor het monitoren en handhaven van de regelgeving is ook beperkt.
Locatie
Bangladesh
Zuid-Azië
Proces
Samenvatting van het proces
De voedselcompensatie en de steun voor het genereren van alternatieve inkomsten vormen samen een stimulans voor het naleven van de regelgeving voor de hilsavisserij, doordat de gederfde inkomsten worden gecompenseerd. Uiteindelijk zal deze aanpak naar verwachting leiden tot een sociaaleconomische verbetering van de huishoudens die op hilsa vissen en een toename van de hilsabundantie.
Bouwstenen
Voedselvergoeding
Tijdens seizoensgebonden visverboden deelt de overheid zakken rijst uit aan een deel (ongeveer 248.674) van de getroffen huishoudens in 15 districten. De regeling is in 2004 ingevoerd en heeft als hoofddoel de voedselonzekerheid en kwetsbaarheid te verminderen, maar het is ook een stimulans om de visregels na te leven door het inkomensverlies tijdens de visverboden te compenseren. Op basis van onderzoek onder leiding van het International Institute for Environment and Development in samenwerking met het ministerie van Visserij van de regering van Bangladesh, het Bangladesh Centre for Advanced Studies, het Bangladesh Fisheries Research Institute en de Bangladesh Agricultural University, is de regeling uitgebreid en opnieuw ontworpen om de effectiviteit ervan als economische stimulans te vergroten. De dekking van de getroffen gezinnen is sinds het begin van het programma meer dan verzevenvoudigd en gezinnen ontvangen nu 40 kg rijst per maand gedurende vier maanden, in plaats van de oorspronkelijke 10 kg voor één tot drie maanden. Het aantal gevallen van verkeerde toewijzing van rijst is ook afgenomen door de invoering van ID-kaarten voor vissers.
Sleutelfactoren
Om naleving te stimuleren, moet de compensatie als passend en toereikend worden beschouwd om de gederfde inkomsten door het naleven van seizoensgebonden visbeperkingen te compenseren of te verminderen. De compensatie moet daarom worden onderbouwd met streng sociaaleconomisch onderzoek.
Het succes van de stimuleringsmaatregelen hangt ook af van de sociale aanvaardbaarheid, en daarom zijn activiteiten om het bewustzijn en het begrip van de noodzaak van duurzame visserijpraktijken en het belang van de naleving van de visbeperkingen te vergroten, essentieel.
Geleerde les
De voedselcompensatie kan een aantal onbedoelde negatieve gevolgen hebben gehad, waaronder gevolgen voor de lokale rijstprijzen, arbeidsmarkten en microfinancieringsmarkten. Stimuleringsregelingen moeten deze onbedoelde gevolgen altijd onderzoeken en proberen te beperken.
Er zijn ook aanwijzingen dat de voordelen onevenredig ten goede zijn gekomen aan landeigenaren en niet aan de meest kwetsbare, landloze vissersgezinnen met de laagste inkomens. Deze kwestie maakt duidelijk dat inclusieve stimuleringsregelingen een systematische en positieve bias moeten gebruiken ten gunste van de meest behoeftigen.
Op dezelfde manier hebben lokale machtsstructuren het effect van voedselcompensatie voor vissersgezinnen beperkt. Vissers die afhankelijk zijn van tussenhandelaren voor kredieten beperken hun mogelijkheden om te stoppen met vissen tijdens de sluiting van het seizoen, omdat ze nog steeds hun schulden moeten terugbetalen.
Alternatieve inkomensgenererende ondersteuning
Sinds 2009 biedt de overheid ondersteuning (bijv. training, opfriscursussen en microkredieten) om vissers te helpen inkomsten te genereren uit alternatieve middelen van bestaan, zoals veeteelt en kleine bedrijfjes. Sinds 2015 werkt WorldFish samen met de overheid om deze aanpak in geselecteerde gemeenschappen te verbeteren via een project genaamd 'Enhanced Coastal Fisheries in Bangladesh' (ECOFISH-BD). Het project heeft bijvoorbeeld Community Savings Groups (CSG's) opgericht voor vrouwen in deze gemeenschappen om het spaargedrag van visserijhuishoudens te verbeteren. De leden krijgen training in financiële kennis en het belang van duurzaam beheer van de hilsavisserij voor hun levensonderhoud en welzijn. Ze worden aangemoedigd om elke maand BDT 100 (iets meer dan US$ 1) te sparen en wanneer een CSG een spaardoel van BDT 25.000 bereikt, verdubbelt ECOFISH het spaargeld. Verwacht wordt dat dit verder sparen stimuleert en de sociaaleconomische positie van visserijhuishoudens verbetert, zodat ze beter in staat zijn om aan de visbeperkingen te voldoen en hun levensonderhoud te diversifiëren.
Sleutelfactoren
Het succes van stimuleringsmaatregelen in de vorm van steun voor de diversificatie van bestaansmiddelen hangt af van het bepalen van geschikte en sociaal aanvaardbare vormen van steun. Dit vereist op zijn beurt rigoureuze en participatieve evaluaties van de behoeften en voorkeuren van de gemeenschap.
Geleerde les
De door de overheid verleende steun voor het genereren van alternatieve inkomsten werd slechts in beperkte mate gebruikt en had slechts een beperkte impact vanwege een aanvankelijk gebrek aan betrokkenheid van de belanghebbenden en een beoordeling van de behoeften. ECOFISH-BD heeft hier iets aan gedaan door meer geschikte vormen van steun te identificeren en de lokale instellingen en adaptieve co-managementsystemen op te zetten die nodig zijn om diversificatie in levensonderhoud te ondersteunen, maar het valt nog te bezien of dit beleid en deze instellingen ook na de looptijd van het project zullen overleven.
Er zijn ook aanwijzingen dat de voordelen onevenredig ten goede zijn gekomen aan landeigenaren en niet aan de meest kwetsbare, landloze vissersgezinnen met de laagste inkomens. Deze kwestie benadrukt de noodzaak voor inclusieve stimuleringsprogramma's om systematische en positieve vooroordelen toe te passen ten gunste van de meest behoeftigen.
Regelgevende maatregelen
De regering van Bangladesh beheert de ambachtelijke hilsa-visserij door middel van een aantal verschillende regelgevende maatregelen, waarvan de meeste gericht zijn op het beschermen van jonge vis:
- Het vissen op hilsa is in het hele land verboden tijdens het waargenomen piekbroedseizoen (22 dagen in oktober), met als doel de verstoring van het paaien en de rekrutering tot een minimum te beperken. De handhaving is gericht op gebieden die bekend staan als belangrijke paaigebieden.
- Er geldt een landelijk verbod van acht maanden op het vangen, in bezit hebben, verkopen en vervoeren van jonge hilsa (pootvis van minder dan 25 cm lang) tussen november en juli om de aanwas van jonge vis voor de visserij te maximaliseren. De handhaving is gericht op 7.000 vierkante kilometer kust-, estuarium- en riviergebieden.
- Er is het hele jaar door een verbod op het gebruik en de productie van monofilament kieuwnetten, ook weer ter bescherming van jonge hilsa.
- Er zijn zes hilsareservaten aangewezen om de belangrijkste kinderkamergebieden van de hilsa te beschermen. Deze reservaten variëren van 20-100 km doorsnede van de rivier. In deze gebieden geldt een visverbod van minstens 2 maanden tijdens de piekperioden van jonge vis.
Een 'mobiele rechtbank'-team werkt op subdistrictniveau om deze regels te handhaven, met ondersteuning van de politie en andere instanties.
Sleutelfactoren
Effectief toezicht op en handhaving van de visserijregelgeving is afhankelijk van menselijke, fysieke en financiële middelen, maar die zijn beperkt in Bangladesh. In plaats van goede controle en handhaving kunnen vissers door middel van compensatie worden gestimuleerd om de regels na te leven, doordat de sociaaleconomische kosten worden gecompenseerd of verminderd.
Geleerde les
De verordeningen moeten gebaseerd zijn op degelijk ecologisch en biologisch onderzoek als ze een positief effect willen hebben op de hilsabestanden. De geografische plaatsing en de seizoensgebonden tijdstippen van de verordeningen die zijn ontworpen om de hilsa te beschermen, zijn in de loop der tijd aangepast als reactie op nieuw wetenschappelijk bewijs.
Invloeden
De op stimuleringsmaatregelen gebaseerde beheersaanpak heeft een direct sociaaleconomisch effect gehad op hilsavissersgemeenschappen in Bangladesh. Ten minste 248.674 visserijhuishoudens hebben nu 20-40 kg rijst per maand ontvangen tijdens visverboden. Een kleiner aantal huishoudens heeft steun ontvangen voor alternatieve middelen van bestaan, wat aantoonbaar heeft geleid tot een aanzienlijke toename van inkomen en vermogen.
Onderzoek suggereert dat deze beheersaanpak heeft bijgedragen aan een toename van de hilsaproductie met meer dan 100% in de afgelopen 15 jaar, wat duidt op een toename van de hilsabundantie. Deze productiviteitsstijging is ook ten goede gekomen aan de hilsavissers door een stijging van het visinkomen. Hoewel het moeilijk is om de extra impact te evalueren van het geven van stimulansen voor het naleven van de visregels, in tegenstelling tot het gebruik van alleen regels, lijkt het waarschijnlijk dat de stimulansen hebben bijgedragen aan een vermindering van het vissen in reservaten tijdens verbodsperioden. Bewustmakingsactiviteiten hebben dit effect waarschijnlijk versterkt.
Het bewijs van de toegenomen productiviteit is echter ruimtelijk variabel, wat suggereert dat ongunstige milieuveranderingen de voordelen van het beheer in sommige gebieden kunnen maskeren of tenietdoen. Er zijn ook aanwijzingen dat de voedsel- en inkomenssteun niet altijd de meest kwetsbare vissers bereikt, of degenen die vastzitten in een schuldencyclus niet voldoende helpt.
Begunstigden
De directe begunstigden van deze beheersaanpak zijn huishoudens in ambachtelijke hilsa vissersgemeenschappen in 15 districten van Bangladesh. Indirect profiteren alle hilsvissers van dit beheer, inclusief de industriële bedrijven.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 1 - Geen armoede
SDG 2 - Honger nul
SDG 14 - Leven onder water
Verhaal
Hilsa haring
Annabelle Bladon
Toen de regering van Bangladesh in 2004 begon met het uitdelen van compensatie aan hilsavissers, was er weinig inbreng van de gemeenschap en daardoor was de impact beperkt. In april 2013 begon het International Institute for Environment and Development (IIED) met een vierjarig project om de aanpak te herzien door middel van rigoureus sociaaleconomisch en ecologisch onderzoek en samenwerking met het ministerie van Visserij van de regering van Bangladesh. IIED werkte samen met het Bangladesh Centre for Advanced Studies en de Bangladesh Agricultural University en het project werd gefinancierd door het Darwin Initiative van de Britse overheid.
Door in een vroeg stadium vertrouwen te wekken bij hooggeplaatste overheidsfunctionarissen en samen te werken met een diverse groep belanghebbenden, lieten de onderzoekers de regering zien hoe zij haar aanpak kon verbeteren en efficiënter, effectiever, rechtvaardiger en duurzamer kon maken. Ze lieten ook zien hoe het aanpassen van de aanpak economische, sociale en ecologische voordelen zou kunnen hebben. Als gevolg daarvan verbond de regering zich ertoe om het bereik van de stimuleringsmaatregelen te vergroten, de verbintenisperiode te verlengen en het bedrag van de steun voor vissersmannen en -vrouwen te verhogen.
Het succes van dit project was van invloed op de gezamenlijke uitvoering door het ministerie van Visserij en WorldFish van een vijfjarig initiatief (2014-2019), gefinancierd door USAID, genaamd "Enhanced Coastal Fisheries in Bangladesh (ECOFISH-BD)". Het algemene doel van het initiatief is het verbeteren van de veerkracht van het ecosysteem van de rivier de Meghna en gemeenschappen die afhankelijk zijn van de kustvisserij in Bangladesh. Een belangrijk onderdeel van deze inspanningen was het ondersteunen van de toegang van vrouwen tot middelen en technologieën voor diversificatie in hun levensonderhoud en voor het verbeteren van de veerkracht van de gemeenschappen tijdens de periodes waarin een visverbod van kracht is.
Samen hebben deze initiatieven de op stimulansen gebaseerde aanpak in Bangladesh versterkt door de ontberingen voor kwetsbare vissersgemeenschappen te verminderen en hebben ze bijgedragen aan een aanzienlijke toename van de productiviteit van de hilsa in het hele land.
