Sociale participatiebijdragen als motor voor innovatie in het beheer van het Cordillera Azul National Park, Peru
Volledige oplossing
Rivierwatervallen in Chambira
Álvaro del Campo
Het wettelijke kader in Peru stimuleert het gezamenlijk beheer van beschermde gebieden en de toepassing van publiek-private samenwerkingsmodellen, waardoor de NGO Center for Conservation, Research and Management of Natural Areas (CIMA) het beheer van het Cordillera Azul National Park (PNCAZ) kon overnemen in samenwerking met de overheid. Deze vereniging creëerde een innovatief beheermechanisme dat externe financieringsbronnen kanaliseerde voor natuurbehoud en implementeerde een participatief interventiemodel door samen te werken met lokale gemeenschappen in de bufferzone van het park.
Laatst bijgewerkt: 30 Sep 2025
13613 Weergaven
Foto- en videogalerij
Context
Uitdagingen
Er loopt een belangrijke nationale weg langs de westkant van het beschermde gebied. Door het algemene gebrek aan ruimtelijke ordening in Peru is deze weg een migratieroute geworden die de constante opmars van nieuwe menselijke nederzettingen in de bufferzone van het gebied mogelijk maakt.
Een van de belangrijkste uitdagingen waar het Nationaal Park mee te maken heeft, is de constante dreiging die uitgaat van de bufferzone van het park door de uitbreiding van de landbouwgrens en menselijke migratie met ongeplande nederzettingen en landhandel; overlap van eigendom, gebrek aan territoriale organisatie en de bevordering van monoculturen. Een andere uitdaging is het werken met meer dan 350.000 inwoners van gemeenschappen die grenzen aan het park, bij het opstellen van lokale overeenkomsten die het beheer van het park ondersteunen. Om deze uitdagingen het hoofd te kunnen bieden, moeten er voortdurend technische en financiële middelen beschikbaar zijn die een gebiedsbeheersmodel ondersteunen dat levensvatbaar is en deel uitmaakt van een strategische langetermijnvisie.
Locatie
Nationaal park Cordillera Azul, Peru
Zuid-Amerika
Proces
Samenvatting van het proces
Het opzetten van een publiek-privaat bestuursmodel voor het beheer van de PNCAZ tussen de Nationale Dienst voor door de Staat Beschermde Natuurgebieden (SERNANP) en de NGO CIMA heeft CIMA in staat gesteld om de afgelopen 15 jaar duurzame financieringsbronnen aan te boren. Deze middelen hebben gediend om aanzienlijke steun te bieden aan het beheer van het beschermde gebied en zijn bufferzone, door de toepassing van een participatief instandhoudingsmodel.
Door volgens dit model te werken en innovatieve strategieën en instrumenten te ontwikkelen, heeft CIMA het mogelijk gemaakt om samen met de lokale gemeenschappen in de bufferzone te werken aan een gezamenlijke visie op natuurbehoud en lokale ontwikkeling. Daarnaast is de bundeling van beheersinspanningen op verschillende overheids- en bestuursniveaus bevorderd om microzonering en ruimtelijke ordening te ondersteunen; het opstellen en verbeteren van richtlijnen en gemeentelijke strategische planning is vergemakkelijkt; en de implementatie van duurzame productie-initiatieven en lokale beschermingsinitiatieven is gerealiseerd.
Bouwstenen
Publiek-private alliantie voor effectief beheer van het beschermde gebied
Het wettelijke kader voor beschermde gebieden in Peru is voorstander van een co-management en participatieve aanpak en maakt het mogelijk om beheercontracten op te stellen tussen de Peruaanse overheid en particuliere non-profitorganisaties, als een effectief mechanisme om het beheer te ondersteunen. In deze context heeft het Cordillera Azul National Park (PNCA) sinds zijn oprichting technische ondersteuning gekregen van de NGO Center for Conservation, Research and Management of Natural Areas - Cordillera Azul (CIMA - Cordillera Azul). Jaren later, in 2008, tekende de staat een overeenkomst met CIMA voor het volledige beheer van de activiteiten van het park voor een periode van 20 jaar. In dit kader werd een Global Development Agreement (GDA) ondertekend met het United States Agency for International Development (USAID), de Moore Foundation, de MacArthur Foundation, het Field Museum of Chicago en CIMA, om de inspanningen voor het behoud van het PNCAZ te bundelen en financiële steun te krijgen in de periode 2008-2013. Dit maakte het mogelijk om een langetermijnvisie voor het adaptieve beheer van het park vast te stellen, een participatief beheermodel te implementeren en een grotere financiële duurzaamheid te bereiken door het hefboomeffect van fondsen voor de PNCAZ.
Sleutelfactoren
- Het wettelijke kader voor beschermde gebieden in Peru bevordert co-management en de oprichting van publiek-private partnerschappen.
- Lange termijn commitment (20 jaar) van een NGO als uitvoerende organisatie voor het PNCAZ Total Administration Contract.
- Gecoördineerd werk tussen de NGO die het park beheert en de publieke beheerorganisatie, de lokale en regionale overheid en de gemeenschappen in de bufferzone.
Geleerde les
Het mechanisme van gezamenlijk beheer dat via het PNCA Total Administration Contract van CIMA is geïmplementeerd, was de sleutel tot de effectiviteit van het parkbeheer. De reden hiervoor is dat CIMA niet alleen over de noodzakelijke vaardigheden beschikt om beschermde gebieden te beheren, maar ook fundamentele en innovatieve elementen heeft geïmplementeerd om dit beheer te realiseren. Een van deze elementen is dat het een articulerende agent is geworden die het mogelijk maakt om de betrokkenheid van de ongeveer 120 dorpen en inheemse gemeenschappen die in de bufferzone leven te bevorderen en te bereiken, evenals van de regionale en lokale autoriteiten van de vier departementen waar het park zich bevindt (San Martin, Loreto, Ucayali en Huánuco). Dit model streeft naar de empowerment van gemeenschappen in de buurt van het gebied voor natuurbehoud en lokale ontwikkeling. Hun werkbenadering komt overeen met het Masterplan van PNCAZ, ontwikkeld door het Management Comité van het beschermde gebied, CIMA en SERNANP.
Een co-managementmodel voor een betere financiële duurzaamheid van het beschermde gebied
Hoewel het PNCA in de periode 2008-2013 financiële steun kreeg, worden deze bronnen op lange termijn niet als duurzaam beschouwd. Daarom zocht CIMA naar mechanismen om de financiële duurzaamheid van het park te verbeteren. Eén daarvan was het ontwerpen van het Cordillera Azul REDD+ project. Als onderdeel van dat project ontwikkelden CIMA en The Field Museum of Chicago, als strategische partner, een technisch document om te verifiëren hoe het PNCAZ de uitstoot van meer dan 1,6 miljoen ton CO2 per jaar door ontbossing heeft voorkomen, en bijna 13 miljoen ton CO2 in de periode 2008-2015. Hierdoor werd het beschouwd als een REDD+ megaproject, gevalideerd door internationale standaarden zoals de Voluntary Carbon Standard (VCS) en de Climate, Community, and Biodiversity Standards (CCB). Deze standaarden gaven legitimiteit en geloofwaardigheid aan vrijwillige markten door certificaten van broeikasgasemissiereductie die niet werden uitgegeven. Dankzij deze certificaten kon het project zich laten registreren bij Markit, een instrument voor het internationale beheer van wereldwijde koolstofkredieten, wat er op zijn beurt toe leidde dat CIMA zich ging bezighouden met onderhandelingsprocessen over koolstofkredieten in de internationale arena.
Sleutelfactoren
- De 20-jarige verbintenis van een NGO als uitvoerende organisatie van het Totale Administratieve Contract van PNCAZ, die mechanismen zoekt om financiële duurzaamheid te garanderen.
- Wereldwijde erkenning van de bijdrage van ecosysteemdiensten aan lokale gemeenschappen en op nationaal niveau, en de bevordering van hun economische waardering, wat leidde tot de oprichting van het PNCAZ REDD + project.
- Afstemming van de medebeheerstructuur met een financiële partner die meer duurzaamheid mogelijk maakt.
Geleerde les
Als gevolg van de internationale onderhandelingsprocessen over koolstofkredieten heeft CIMA eind 2014 een belangrijke financiële partner binnengehaald: Althelia Climate Fund, waarmee het een contract heeft tot ten minste 2021. Dit contract stelt de PNCAZ in staat om het hele jaar door financiering te ontvangen voor de activiteiten van het park in ruil voor een vooraf bepaald aantal koolstofkredieten die worden gegenereerd door het Cordillera Azul REDD+ project. Dit maakte de ontwikkeling mogelijk van een financieel duurzaamheidsmechanisme dat investeringen mogelijk maakte in de versterking van de beheerscapaciteiten van het beschermde gebied, de implementatie van lokale beschermingsinitiatieven en milieueducatie, en investeringen in duurzame productieve activiteiten die worden uitgevoerd door lokale gemeenschappen en sociale organisaties. Dit alles heeft het behoud en de bescherming van het park mogelijk gemaakt.
Innovatieve hulpmiddelen voor een participatief natuurbehoudbeheersmodel
Het beheer van een beschermd gebied van meer dan 1,35 miljoen hectare met een hoge mate van menselijke activiteit in de bufferzone (2,3 miljoen hectare) vereiste de ontwikkeling van innovatieve beheerinstrumenten, gericht op sociale participatie. CIMA implementeert een interventiemodel dat bekend staat als FOCAL en dat momenteel wordt toegepast in andere beschermde gebieden in het land. FOCAL omvat instrumenten zoals:
- Sterke punten en Gebruiken in kaart brengen (MUF): Het verzamelt sociaaleconomische informatie van de gemeenschappen en bevolkingscentra, hun behoeften en percepties over het gebied en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, om lokale organisaties te identificeren waarmee allianties moeten worden gecreëerd om beschermingsacties uit te voeren.
- Participatieve gemeentelijke zonering (ZPC): Dit begeleidt het ontwikkelingsproces van ecologisch-economische zonering op gemeenschapsniveau om consensus te bereiken onder de bevolking over het duurzame gebruik van het gebied en de natuurlijke hulpbronnen.
- Coëxistentieregels: Deze maken het mogelijk om overeenkomsten te bereiken op het niveau van het bevolkte centrum of de gemeenschap, definiëren gedragscodes en bieden stabiliteit aan het planningsproces en de plannen voor levenskwaliteit die als gevolg daarvan worden gemaakt.
Sleutelfactoren
- Innovatieve managementtools gericht op sociale participatie.
- Empowerment van lokale gemeenschappen.
- Technische ondersteuning en begeleiding voor de ontwikkeling van productieve processen.
- Lokale overeenkomsten ter ondersteuning van het gebiedsbeheer.
- Het bevorderen van verbeteringen in de levenskwaliteit van de lokale bevolking.
Geleerde les
De plannen voor levenskwaliteit die door de gemeenschappen worden opgesteld, hebben een looptijd van 10 jaar en zijn gebaseerd op het feit dat de gemeenschappen hun eigen concept van levenskwaliteit definiëren binnen het kader van de coëxistentieregels. De technische ondersteuning van CIMA is essentieel voor de planning en uitvoering van deze plannen, evenals de financiële middelen van Althelia. De uitvoering van deze plannen heeft geleid tot een institutionele versterking van de gemeenschapsorganisaties en lokale capaciteiten om productieve initiatieven uit te voeren en gemeenschappelijke onderhandelingen met de autoriteiten te voeren. Daarnaast, en met het doel om de leefbaarheidsplannen te consolideren, ondertekent CIMA zogenaamde Blue Agreements of Conservation Agreements met de gemeenschappen en bevolkte centra, als bewijs van duurzame betrokkenheid. Als gevolg hiervan verbinden beide actoren zich aan concrete verantwoordelijkheden voor de lange termijn en het hoofd van PNCAZ en de lokale autoriteiten van elk bevolkt centrum nemen een toezichthoudende rol op zich om ervoor te zorgen dat aan deze verplichtingen wordt voldaan.
Community park rangers in participatief beheer
Participatief behoud is een principe waarmee de beschermings- en behoudsstrategie die wordt toegepast in de PNCAZ begint. Dit is nodig omdat een van de uitdagingen is om een effectieve controle en bewaking van het beschermde gebied te garanderen met slechts 45 parkwachters die 1,35 miljoen hectare en een omtrek van bijna 1000 km bestrijken. Deze omstandigheden vereisten een participatieve strategie met de integratie van gemeentelijke parkwachters. Hierdoor konden de fronten van de verdediging van de bevolking, boerenrondes en zelfs de lokale autoriteiten zelf worden betrokken bij de controle- en bewakingsstrategieën in het kader van het Masterplan van het park. Ze hebben allemaal de verplichting op zich genomen om te helpen bij het behoud en de bescherming van het park, of om de nederzettingen van de bevolking te definiëren en te plannen om te voorkomen dat ze oprukken en het landgebruik verandert.
Sleutelfactoren
- Controle- en bewakingsstrategie met ondersteuning van Rangers van het Gemeentepark.
- Hoge mate van betrokkenheid van lokale autoriteiten en lokale gemeenschappen bij het participatieve beheer van het gebied.
- Zichtbaarheid van het belang van bosbehoud, de biologische diversiteit en de ecosysteemdiensten voor lokale ontwikkeling.
Geleerde les
Als onderdeel van de strategieën om de effectiviteit van het beheer van het PNCAZ te verbeteren, werd het beschermingsfront van het park versterkt. Als gevolg hiervan zijn er, naast de 45 officiële parkwachters die door CIMA zijn ingehuurd en officieel door SERNANP zijn erkend, gemeentelijke parkwachters die in de algemene vergaderingen van elke gemeenschap worden gekozen. De gemeentelijke parkwachters rouleren elke twee maanden tussen de controleposten van het beschermde gebied. Ze ondersteunen rechtstreeks de inspanningen om het park te beschermen, maar ze blijven geïntegreerd in hun lokale gemeenschappen. Deze strategie is gericht op het creëren van een gunstige omgeving voor samenwerking met de lokale gemeenschappen bij de uitvoering van de beschermingsacties van het park, waardoor co-management en gecoördineerd werk in het gebied mogelijk blijft.
Invloeden
- Versterkt beheer: De publiek-private samenwerking heeft geholpen om een op consensus gebaseerde langetermijnvisie op te stellen voor een adaptief beheer van de PNCAZ, en om een financieel duurzaamheidsmechanisme en een participatief beheermodel te consolideren die de beheercapaciteit van het gebied hebben versterkt.
- Financiële duurzaamheid: De consolidatie van een financieel duurzaamheidsmechanisme door te onderhandelen over koolstofkredieten op de internationale markt stelde CIMA in staat om een belangrijke financiële partner aan te trekken: Althelia Climate Fund, waarmee een contract is gesloten tot 2021. Het doel is om jaarlijks fondsen te ontvangen in ruil voor een vooraf bepaald aantal koolstofkredieten die door het project worden gegenereerd als gevolg van de vermindering van koolstofemissies door ontbossing en bosdegradatie (REDD+) van de PNCAZ.
- Participatief natuurbeheer: Dit beheermodel in combinatie met de ontwikkeling van innovatieve instrumenten die zijn aangepast aan de lokale realiteit, maakte de implementatie van plannen voor levenskwaliteit met een looptijd van 10 jaar mogelijk. In deze plannen erkennen de gemeenschappen het belang van het behoud van het gebied voor hun ontwikkeling.
- Vertrouwen van lokale actoren: Het permanente werk van CIMA heeft geleid tot een gunstige omgeving voor samenwerking met de lokale gemeenschappen bij de uitvoering van natuurbeschermingsactiviteiten. Dit vertaalt zich in lessen die in andere gebieden kunnen worden toegepast.
Begunstigden
Er zijn geen menselijke nederzettingen in het park, maar er zijn tekenen van geïsoleerde inheemse gemeenschappen. In de bufferzone van het park is menselijke activiteit aanwezig vanwege de 520 bevolkte centra met in totaal 350.000 inwoners.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
SDG 3 - Goede gezondheid en welzijn
SDG 6 - Schoon water en sanitaire voorzieningen
SDG 11 - Duurzame steden en gemeenschappen
Verhaal
Patricia Fernández-Dávila M, Directora Ejecutiva de CIMA, samen met Tatiana Pequeño Saco, Directora de Desarrollo Institucional, CIMA
CIMA
"We zien dat de mechanismen voor gezamenlijk beheer via het beheerscontract een toegevoegde waarde hebben voor de beschermde gebieden. Deze synergie is essentieel voor het Cordillera Azul National Park omdat CIMA niet alleen de capaciteit heeft voor het beheer van beschermde gebieden, maar ook in staat is geweest om innovatieve elementen te implementeren om het beheer te realiseren. Een van deze innovaties is de ontwikkeling van mechanismen om de financiële duurzaamheid van het gebied op de lange termijn te garanderen. Een andere innovatie is het worden van een coördinerend orgaan dat de betrokkenheid van gemeenschappen in de bufferzone stimuleert, plus lokale en regionale autoriteiten. Als gevolg hiervan, en ondanks alle bedreigingen die boven het Park opdoemen, zijn de effecten van die bedreigingen afgenomen. In het park vindt momenteel geen ontbossing plaats, er zijn geen illegale activiteiten in het park en het is het beschermde gebied met de minste conflicten op sociaal en milieugebied in het nationale systeem.
Het bereiken van dit beheermodel vereiste een volledig leer- en aanpassingsproces om innovatieve hulpmiddelen te ontwikkelen binnen de eisen van de lokale en mondiale dynamiek. Deze ontwikkeling was goed geanalyseerd, goed gepland en doelgericht. Vanaf 2008 waren we in staat om een langetermijnvisie voor het PNCA op te stellen met het Nationaal Instituut voor Natuurlijke Hulpbronnen (INRENA), wat later het SERNANP werd. We werkten in de bufferzone ook samen met de lokale gemeenschappen volgens het model van Strengthening Local Capacities for Conservation (FOCAL), waarbij we hen in contact brachten met de lokale institutionele actoren.
Daarnaast was de ontwikkeling van het REDD+ project van het PNCA als financieringsstrategie, van de ontwerpfase tot de definitie van de methodologie die moet worden toegepast om te verifiëren hoe het gebied de uitstoot van koolstof vermijdt, een enorm leerproces. We openden de weg op nationaal niveau voor de ontwikkeling van een REDD+ initiatief dat op methodologisch niveau werkt. Zelfs daarna was het nodig om te landen vanuit de REDD+ droom; we sloten een contract tot 2021 met het Althelia Klimaatfonds als financiële partner, gesteund door de koolstofkredieten die het REDD+ project genereerde. Hierdoor konden de koolstofkredieten die elk jaar worden gegenereerd worden omgezet in financiële steun voor de activiteiten van het PNCAZ en andere duurzame productieve activiteiten."
In contact komen met medewerkers
Andere medewerkers
Patricia Fermández-Dávila
Centrum voor behoud, onderzoek en beheer van natuurgebieden -Cordillera Azul (CIMA)
Tatiana Pequeño Saco
Centrum voor behoud, onderzoek en beheer van natuurgebieden -Cordillera Azul (CIMA)
