Het Laponia-proces was een benadering van de dialoog die werd gecreëerd en ontwikkeld door een verscheidenheid aan belanghebbenden in het werelderfgoed Laponia. Aangezien Laponia een groot gebied is dat uit verschillende beschermde gebieden bestaat, was het een grote uitdaging om een gecoördineerd managementsysteem op te zetten sinds de opname op de Werelderfgoedlijst. Het provinciebestuur van Norbotten en de Sámi-gemeenschappen en -gemeenten Jokkmokk en Gällivare begonnen aanvankelijk onafhankelijk van elkaar met het opstellen van hun beschermingsprogramma's. Het Laponia-proces ging van start op initiatief van de gouverneur van Norrbotten in 2005 en omvatte alle belanghebbenden in een proces van dialoog op basis van een aantal gemeenschappelijke waarden, waardoor de partijen het eens zouden worden over cruciale kwesties en de voorwaarden waaronder het Laponia-gebied beheerd zou moeten worden. Alle besluiten moesten bij consensus worden genomen en er werd verzocht om nieuwe regelgeving voor de nationale parken en natuurreservaten. In 2006 ondertekenden de partijen een gemeenschappelijke overeenkomst die ze naar de regering stuurden:
- Een reeks gemeenschappelijke basiswaarden
- Gemeenschappelijke intenties voor een aantal inspanningen
- De oprichting van een tijdelijke Laponia-delegatie
- Voorbereidingen voor de start van een beheersgroep voor het werelderfgoed met een Sámi meerderheid in het comité.
De politieke wil van de gouverneur van Norbotten, de Sámi dorpsorganisaties via de vereniging Midjá Ednam, de interesse van de gemeenten Jokkmokk en Gällivare, en de goedkeuring van de SEPA waren essentiële voorwaarden om het proces te starten. Het initiatief komt voort uit de acceptatie van de verschillende realiteiten van de betrokken partijen en de sterke wil om samen een nieuw beheer voor het Laponia gebied te creëren. Bovendien was er voldoende financiering voor het project en nam elke groep deel met dezelfde economische voorwaarden.
Om een organisatie op te zetten die gebaseerd is op consensus en een nieuwe manier van management te ontwikkelen, moet je naar mensen luisteren en proberen te leren waarom ze denken en doen zoals ze doen (het zijn normen en waarden die hun ideeën en praktijk vormen), maar ook openlijk uitleggen waarom je denkt en doet zoals je doet, omdat dat ook afhangt van de normen en waarden die je in je leven hebt. Dit proces kost tijd en het gaat erom dat je nieuwe kennis van elkaar leert en accepteert. Dit is ook een proces dat je niet op kantoor kunt doen, je moet naar buiten gaan en regelmatig mensen ontmoeten in hun gewone leven. Je kunt het niet overhaasten of denken dat het een snelle oplossing kan zijn. Het Laponia-proces nam zes jaar in beslag totdat alle betrokken belanghebbenden het eens konden worden over een gemeenschappelijke organisatie en beheerplan.
Om een proces zoals het Laponia proces uit te voeren - heb je tijd, financiering en de "juiste" mensen nodig. Naar elkaar luisteren. Tijd om lastige vragen mee naar huis te nemen en te bespreken met andere vertegenwoordigers van de belanghebbenden, voordat er beslissingen worden genomen.