In het kader van een ecosysteembenadering wordt ernaar gestreefd om de bestaansmiddelen en de veerkracht van ecosystemen te verbeteren, zodat lokale gemeenschappen minder kwetsbaar worden voor onregelmatige regens, seizoenswisselingen, stormen en het daaruit voortvloeiende verlies van gewassen. De bevorderde EbA-maatregelen zijn:

• Herstel van oeverbossen om oevererosie tijdens extreme stormen en plotselinge overstromingen te voorkomen. Dit wordt gepromoot met jaarlijkse Binnendaagse Herbebossing en geleid door een onderzoek naar herstelmogelijkheden in rivieroevers.
• Agrodiversificatie werd samen met lokale boeren ondernomen om het aantal en de variëteiten van gewassoorten, fruit- en houtbomen op hun percelen te vergroten en tegelijkertijd te combineren met dieren. Dit heeft als doel om de veerkracht van het systeem tegen grillige regenval en veranderende seizoenspatronen te verbeteren. Het model wordt lokaal "integrale boerderijen" genoemd.
• Leren en uitwisselen via een netwerk van weerbare boeren met kennis over EbA.
• Organisatie van agrobiodiversiteitsbeurzen voor de promotie en redding van inheemse zaden.

Het model maakte gebruik van een "al doende leren"-aanpak en het nemen van iteratieve beslissingen die kortetermijnstrategieën identificeren in het licht van langetermijnonzekerheden. Door te leren en te evalueren kan nieuwe informatie in overweging worden genomen en kan het beleid op verschillende niveaus worden geïnformeerd.

Om effectief te zijn, moet het aanpassingsbeheer multidimensionaal en participatief zijn, wat inhoudt dat boeren, gemeenten, ministeries en andere openbare instellingen in het gebied, gemeenschapsleiders, volksgezondheidsdiensten en onderwijzers bij het waterbeheer en de aanpassingsprocessen moeten worden betrokken. In de rivier de Sumpul werd dit met name bereikt door "action learning"-processen en de revitalisering van het Binationaal Gemeenschapscomité van het deelstroomgebied. Het werk en de lokale legitimiteit van het Binationaal Comité werden verrijkt door de integratie van gemeenschapsorganen die jarenlang onsamenhangend waren en waaraan het ontbrak aan participatie, zoals de watercomités, die belangrijke entiteiten zijn in elke gemeenschap. Er werden ook nieuwe beheersinstrumenten gegenereerd, leiderschap en de actieve deelname van jongeren en vrouwen werd bevorderd binnen het Binationale Comité, en er werden trainingen gegeven en ervaringen uitgewisseld om collectief te leren. Andere bijdragen aan het bestuur kwamen van producenten die EbA-maatregelen implementeerden op hun boerderijen (en nu woordvoerders zijn voor de voordelen die voortvloeien uit dergelijke maatregelen) en van gemeenten (La Palma en San Ignacio) die de EbA-benadering in hun beleid integreerden door het formuleren van lokale aanpassingsplannen.

Governance voor aanpassing vereist een ecosysteemvisie, waarbij acties die in het veld worden uitgevoerd om de veerkracht van natuurlijke hulpbronnen op te bouwen zich meer richten op het beschermen van ecosysteemdiensten van stroomgebieden (bos-water-bodem) en minder op het reageren op problemen die alleen op het niveau van individuele boerderijen worden aangetroffen. Om deze reden is de prioritering van herstelgebieden van cruciaal belang, aangezien deze gericht moet zijn op het verbeteren van de wateropvang en ook van de productiviteit (lokale bestaansmiddelen). De drie soorten EbA-maatregelen die in het stroomgebied van de Goascorán-rivier werden geïmplementeerd, waren: 1) herstel van waterbronnen, 2) bodembehoud en 3) agroforestrysystemen. Deze combinatie erkent de onderlinge afhankelijkheid van de componenten bos-water-bodem en stelt gemeenschappen in staat om positieve veranderingen over een langere periode waar te nemen, wat op zijn beurt hun vertrouwen vergroot in de "natuurlijke oplossingen" die worden geïntroduceerd voor water- en voedselzekerheid. Territoriaal beheer met een stroomgebied- of microstroomgebiedvisie draagt ook bij aan de ecosysteembenadering die nodig is voor duurzame ontwikkeling, d.w.z. een benadering die zich aanpast aan klimaatverandering.

Aanpassing aan klimaatverandering vindt plaats in een context van onzekerheden over toekomstige klimaatgevolgen en ontwikkelingstrajecten. Daarom moet aanpassing plaatsvinden volgens een flexibele aanpak van "al doende leren", waarbij flexibiliteit wordt geïntegreerd in wettelijke en beleidskaders en in opeenvolgende en iteratieve beslissingen die kortetermijnstrategieën genereren met het oog op de langetermijnonzekerheden. In Goascorán beperkt het gebrek aan regelgevings- en beleidskaders voor het beheer van gedeelde stroomgebieden het vermogen om gezamenlijk te reageren op klimaatverandering - en dus om flexibel te zijn en te leren. Deze beperking is verholpen door adaptatie te integreren in verschillende beheersinstrumenten op micro-, gemeentelijk en nationaal niveau en in grensoverschrijdende agenda's tussen lokale actoren. De effectiviteit van deze (en andere nieuwe) kaders moet tussentijds worden geëvalueerd om herzieningen en aanpassingen mogelijk te maken naarmate de kennis over klimaatverandering toeneemt; hetzelfde geldt voor EbA-maatregelen op de korte termijn. De informatie die aan deze iteratieve processen ten grondslag ligt, moet de westerse wetenschap integreren met lokale kennis. Op die manier is het mogelijk om flexibel te zijn en nieuwe aanpassingsopties en criteria voor de evaluatie daarvan te identificeren.

Binnen de bestuursstructuren van het platteland van Chiapas is de vergadering van de ejido het belangrijkste sociale platform waar participatieve beslissingen worden genomen over natuurlijke hulpbronnen. Ejido-landbezit in Mexico is een voorbeeld van individueel en gemeenschappelijk landbezit die naast elkaar bestaan binnen gemeenschappen. Gemeenschapsgronden staan op naam van de leiders van de gemeenschap. Ejido Azteca en Alpujaras liggen gedeeltelijk in het vulkaanreservaat van Tacana.

Om het aanpassings- en beheersvermogen van de ejido's te vergroten, zijn in het kader van deze oplossing de volgende acties ondernomen:

• Training over wettelijke en beleidskaders op het gebied van klimaatverandering aan ejido-leiders en gemeenteambtenaren.
• Ontwikkeling van de Lokale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling onder Klimaatverandering van La Azteca ejido.
• Vorming van de watercomités van de ejido's .
• Openbare presentaties op evenementen zoals het VII Nationaal Congres over Onderzoek naar Klimaatverandering. Leiders deelden de voordelen van bodembeschermingspraktijken en bosbescherming voor waterzekerheid.

Na het analyseren van de kwetsbaarheden en het vaststellen van prioriteiten voor aanpassing, probeerden het ejido La Azteca en het ejido Alpujarras de ecosysteemdiensten die hun bossen bieden (wateropvang, biodiversiteit, bodem en vruchtbaarheidsstructuur) te beschermen ten behoeve van hun levensonderhoud en hun weerbaarheid tegen klimaatverandering.

De volgende EbA-maatregelen en -acties werden geïmplementeerd om zware regens, stormen en erosie het hoofd te bieden en om de veerkracht van het ecosysteem, het vasthouden van water in de bodem en de waterafvoer te verbeteren.

1. Bescherming en herstel van het nevelwoud in het vulkaanreservaat van Tacaná. Specifieke acties waren

• natuurlijke regeneratie van door bos aangetaste gebieden

• herbebossing met inheemse soorten

• preventieve maatregelen tegen bosbranden, zoals brandgangen

• bodembeschermingspraktijken
• toezicht ter voorkoming van illegale houtkap, illegale jacht en onttrekking van flora en fauna, bosbranden en het opsporen van uitbraken van plagen.

2. Optimalisatie van boslandbouwsystemen:

• Bodembeschermingspraktijken (bijv. levende hekken, terrassen en golfbrekers kleine natuurlijke constructies). Levende hekken gebruiken plantensoorten om percelen op te delen, schaduw te bieden en bescherming te bieden tegen erosie.
• Introductie van bos- en fruitsoorten in koffieplantages (schaduw).

Maatregelen om de veerkracht en integriteit van het natuurlijke bos te verbeteren en te behouden.

Een "action learning"-aanpak bestond uit het trainen en ondersteunen van gemeenschappen bij het implementeren van EbA-maatregelen.

• Een sociaal-ecologische kwetsbaarheidsbeoordeling van 2 ejidos (211 families) werd op een participatieve manier uitgevoerd om EbA-maatregelen te identificeren en te prioriteren.
• Er wordt technische ondersteuning geboden in aanvulling op de traditionele kennis van de gezinnen, om ervoor te zorgen dat EbA-maatregelen bijdragen aan voedsel- en waterzekerheid.
• Er worden uitwisselingen en trainingen georganiseerd voor producenten, ejido-autoriteiten en gemeenten over klimaatverandering, voedselzekerheid, duurzaam bosbeheer en bodembehoud.

Verder richtte de oplossing zich op het genereren van bewijs over de voordelen van EbA-maatregelen voor water- en voedselzekerheid:

• In samenwerking met IUCN en het Internationaal Centrum voor Tropische Landbouw (CIAT) werden huishoudonderzoeken uitgevoerd om de voordelen van de EbA-maatregelen of voedselzekerheid te bestuderen. De gezamenlijke methodologie werd ook in vijf andere landen toegepast.
• Er werd een methodologie ontwikkeld om de doeltreffendheid van EbA op waterzekerheid te begrijpen en deze werd toegepast in La Azteca en Alpujarras. De methoden omvatten: interviews, focusgroepen en het verzamelen van milieugegevens in het veld (bijv. waterkwaliteit).

Binnen de structuren van de ejido-gemeenschap fungeert de ejido-vergadering als bestuursplatform en is het hoogste besluitvormingsorgaan. Het verkrijgen van de goedkeuring van de assemblee was een belangrijke stap in het opstarten en vervolgens vergroten van de inspanningen voor mangroveherstel in het Conquista Campesina ejido. Er werd een gemeenschapsprogramma ontwikkeld voor het behoud van wetlands en watersystemen door de vrijwillige instandhouding van land dat is aangewezen als "ecologische erfdienstbaarheid". Dankzij het werk rond de mangroven is de organisatie van het ejido verbeterd en heeft het meer institutionele banden gekregen, zowel met staats- als met federale instanties. Dit biedt ook mogelijkheden om de aanpassingsbehoeften op te schalen naar hogere bestuursniveaus. Met het oog op politieke belangenbehartiging hebben ejido-leden deelgenomen aan het VIIe Nationale Congres over onderzoek naar klimaatverandering, gesponsord door de onlangs opnieuw geïnstalleerde Chiapas Climate Change Advisory Council, om de voordelen van EbA te presenteren en voorstellen te doen voor hun prioriteiten waarmee rekening moet worden gehouden in het klimaatveranderingsbeleid van de staat. De ondersteuning van de sociale organisatie van de ejido's heeft daarom bijgedragen aan de versterking van het bestuur van de aanpassing aan klimaatverandering, van het lokale tot het staatsniveau.

De ejido Conquista Campesina wilde mangrovebossen en de ecosysteemdiensten die deze leveren (biologische diversiteit, waterkwaliteit, bescherming tegen stormen) herstellen om de voedselzekerheid en veerkracht tegen de klimaatverandering te versterken.

Eerst werden hydrologische kanalen geopend om gebieden die door sedimentatie waren aangetast weer van water te voorzien; vervolgens werd de verzameling, translocatie en het zaaien van propagules in de aangetaste gebieden gecoördineerd. Door de 'betaling van gewerkte dagen' als herstelstimulans (betaling voor milieudiensten) leverden deze inspanningen ook economische voordelen op voor de gemeenschap. Terwijl het open wateroppervlak in visgebieden werd verbeterd, beschermde de gemeenschap zichzelf ook tegen wind en stormvloeden in gebieden die werden gebruikt voor verzamelen, vissen en huisvesting. Daarnaast werden op sommige percelen familietuinen (boomgaarden), agrobosbouw en bijenteelt geïmplementeerd om de producten die de gezinnen gebruiken voor eigen consumptie te diversifiëren. Deze processen vormden een belangrijk leermiddel voor de leden van de ejido, zowel mannen als vrouwen, die technische kennis hebben opgedaan (over herstel van mangroves en het beheren van planten in associatieverband) en een beter begrip van de relatie tussen klimaatverandering, natuurbehoud en voedselzekerheid.

In het kader van een op ecosystemen gebaseerde aanpassingsaanpak en een visie op microbekkens waren de inspanningen in Esquichá gericht op het verbeteren van de bestaansmiddelen en de veerkracht van de ecosystemen om de kwetsbaarheid voor klimaatverandering te verminderen. Tropische stormen en orkanen zoals de Stand hebben de gemeenschappen in het verleden getroffen (waterinfrastructuur, erosie of verlies van waterbronnen). Het toepassen van een ecosysteembenadering maakte deel uit van het versterken van het bestuur voor aanpassing aan klimaatverandering in de Esquichá-micro-waterscheiding.

Uitgevoerde maatregelen zijn:

• bescherming en herstel van bossen in waterwingebieden. Bv. bescherming van dennenbossen(Abies guatemalensis) die waterbronnen herbergen die bevolkingsgroepen in het lager gelegen deel van het microstroomgebied van water voorzien.
• Herstel van aangetast land en stabilisatie van hellingen
• Implementatie en optimalisatie van agroforestrysystemen.

Daarnaast was er brede acceptatie van de noodzaak van een meer geïntegreerde aanpak van het beheer van waterbronnen, deels vanwege de waterschaarste waaronder gemeenschappen te lijden hebben tijdens het droge seizoen en in de hogere delen van het microbekken. Het concept van sociale verantwoordelijkheid voor het milieu werd ook gepromoot onder de gemeenschappen, waarbij gemeenschappen stroomopwaarts maatregelen nemen die ten goede komen aan gemeenschappen stroomafwaarts.