
Gevarieerde moestuinen

Moestuinen zijn erg belangrijk voor het verbeteren van de voeding van Tadzjiekse gezinnen op het platteland, omdat ze bijdragen aan de voedselzekerheid door een verscheidenheid aan groenten, kruiden en bessen te bieden.
Ze vormen dus een centrale voedingsbron voor zelfvoorzienende boeren.
Groenten, kruiden, specerijen, bessen en fruit worden verbouwd in kleinschalige moestuinen, vaak direct naast huizen. De gediversifieerde moestuin-aanpak is gericht op het verbeteren van het beheersysteem van moestuinen door het diversifiëren van de verbouwde gewassen, het verbeteren van irrigatiesystemen en het verbeteren van technieken voor een beter beheer van de bodemvruchtbaarheid.
Context
Uitdagingen
Het promoten van gediversifieerde moestuinen in de context van de verbetering van biodiversiteit en ecosysteemdiensten brengt een aantal uitdagingen met zich mee. Het beheer van gediversifieerde moestuinen vereist een grondige kennis van de vereisten van verschillende gewassen en maakt een teeltplan en vruchtwisselingssysteem essentieel, ook al is de omvang van een moestuin normaal gezien relatief klein. Intensivering van de productie in een moestuin vereist ook de beheersing van plagen en ziekten en vereist bemesting van gewassen, fruit en groenten door compostering en het gebruik van groenbemesters.
Andere uitdagingen zijn het gebrek aan beschikbare zaden, de zaden van groenten worden niet algemeen gereproduceerd en de gewassen worden niet geplant volgens de seizoenskalender.
Locatie
Proces
Samenvatting van het proces
De toepassing van eenvoudige technieken zoals composteren en wisselteelt verbetert de bodemstructuur en vermindert plagen en ziekten. Hierdoor verbetert de kwantiteit en kwaliteit van de groente- en fruitoogst, waarvan zaden van betere kwaliteit bewaard kunnen worden. Deze kunnen worden opgeslagen in gemeenschapsbanken, zodat de traditionele, lokale variëteiten van groenten, fruit en kruiden, die meestal beter zijn aangepast aan de lokale klimaatomstandigheden, bewaard blijven.
Bouwstenen
Compost voorbereiden
Door organisch materiaal af te breken kan natuurlijke meststof voor de bodem worden gegenereerd uit wat gewoonlijk als afval wordt beschouwd. Organisch materiaal zoals onkruid, bladeren, gemaaid gras, resten van de oogst, dierlijke mest, as, groen en bruin snoeimateriaal, keukenafval, zoals eierschalen en groenteschillen en andere organische materialen worden gemengd en afgebroken door micro-organismen voor de productie van langwerkende mest.
Compost verbetert niet alleen de bodemstructuur, maar ook de porositeit, waardoor een betere omgeving ontstaat voor het wortelsysteem van planten. Het verhoogt ook de doorlaatbaarheid van zware bodems en vermindert erosie en afspoeling door de waterretentiecapaciteit van de bodem te verhogen.
Compost levert een verscheidenheid aan macro- en micronutriënten en in het algemeen een aanzienlijke hoeveelheid organisch materiaal aan de bodem.
Compost kan ook worden gebruikt voor het bereiden van vloeibare mest, een zeer snel werkende organische topdressing die kan worden toegepast als groenten een tekort aan voedingsstoffen vertonen of in een fase zitten waarin ze veel voedingsstoffen nodig hebben, bijv. tomaten na de bloei.
Gezien de klimatologische omstandigheden in Tadzjikistan, met zeer droge zomers en koude winters, wordt compost normaal gesproken in kuilen geproduceerd. Meestal wordt een systeem met twee kuilen aanbevolen.
Sleutelfactoren
De bereiding van compost is eenvoudig en maakt het mogelijk om eigen middelen te gebruiken en te recyclen. Dit is vooral belangrijk in Tadzjikistan waar boerenfamilies niet over de middelen beschikken om kunstmest te kopen.
Van compost kan een snelwerkende en effectieve organische bemesting worden gemaakt.
Geleerde les
Een probleem met compostbereiding in Tadzjikistan is dat boeren organisch materiaal, voornamelijk onkruid, vaak liever als veevoer geven dan het te composteren. Bovendien wordt de compostbereiding in Tadzjikistan bemoeilijkt door het klimaat; in de zomer wordt de activiteit van micro-organismen belemmerd door droogte en in de winter door de kou. Daarom moeten compostlocaties worden aangelegd in kuilen, die in de zomer regelmatig worden bewaterd en in de winter worden afgedekt met een dekzeil.
Gewasrotatie
Gewasrotatie betekent het planten van verschillende eenjarige gewassen in een bepaalde volgorde over meerdere jaren op hetzelfde veld. Gewasrotatie helpt om de vruchtbaarheid van de bodem op lange termijn te verzekeren, aangezien gewassen van verschillende families verschillende behoeften hebben op het vlak van voedingsstoffen en worteldiepte. Bovendien voorkomt het de opeenhoping en verspreiding van ziekten en plagen die in de bodem voorkomen. In Tadzjikistan wordt over het algemeen de voorkeur gegeven aan het telen van dezelfde handelsgewassen, bijv. aardappelen op geïrrigeerd land, boven vruchtwisseling.
Een concept van grondige vruchtwisseling omvat het verbouwen van voederleguminosen zoals luzerne of esparcet gedurende meerdere jaren, die de bodemkwaliteit aanzienlijk verbeteren. Bovendien kunnen peulvruchten (kikkererwten, groene erwten, linzen) worden gebruikt om vruchtwisseling en gewasdiversificatie te bevorderen. Deze kunnen ook als tweede gewas worden geplant. Tegelijkertijd leggen peulvruchten stikstof vast en verbeteren zo de vruchtbaarheid van de bodem. De meeste van deze gewassen trekken bovendien bestuivers aan en bieden geschikte habitats voor bijen.
Sleutelfactoren
Veel boeren verdelen hun moestuinpercelen meestal in twee grote delen - één voor aardappelen (omdat dat een van de meest geconsumeerde basisvoedingsmiddelen is) en het andere voor alle andere soorten groenten en kruiden. Omdat de positieve effecten, zoals een hogere opbrengst en minder plagen en ziekten, meteen zichtbaar zijn, zijn boeren in Tadzjikistan meestal bereid om vruchtwisseling in hun moestuinen in te voeren.
Geleerde les
In Tadzjikistan wordt aan vruchtwisseling gedaan, maar niet op een systematische en grondige manier. Helaas zijn de meeste boeren niet in staat om volledige vruchtwisselingssystemen toe te passen, inclusief de teelt van voedergewassen en groenbemesters, omdat de beschikbare grondbronnen beperkt zijn. Daarom zijn boeren verplicht om eerder onmiddellijke effecten te krijgen in plaats van volledige vruchtwisselingssystemen toe te passen die de bodemvruchtbaarheid op lange termijn in stand houden.
Het telen van een tweede gewas als vruchtwisseling is alleen mogelijk als er voldoende irrigatiewater beschikbaar is en de vegetatieperiode lang genoeg is om het tweede gewas te laten rijpen.
Oogst en beheer na de oogst
Adequaat oogst- en naoogstbeheer is vooral belangrijk voor de productie van fruit, bessen, groenten en kruiden. Deze moeten worden opgeslagen in een droge en koele, maar vorstvrije opslagruimte, die vooraf moet worden gedesinfecteerd. Vooral muizen vormen een veelvoorkomende bedreiging voor de meeste opslagfaciliteiten, waardoor de producten besmet raken en toekomstige verkoop onmogelijk wordt. Het gebruik van pesticiden moet worden vermeden om ongedierte te bestrijden, omdat deze de voedselproducten besmetten. In plaats daarvan moeten verschillende soorten vallen worden gebruikt.
Bij het bewaren van vers fruit zoals appels moet voorzichtig worden omgegaan met het oogsten om het risico op rotting te minimaliseren.
Het samen bewaren van appels en aardappels moet worden vermeden, omdat appels ethyleen produceren, waardoor aardappels vroegtijdig kunnen uitlopen.
Fruit kan ook na de oogst bewaard worden door er compote of jam van te maken of door het te drogen.
Net als fruit kunnen veel groenten in potten bewaard worden, terwijl andere, zoals tomaten, gedroogd kunnen worden. De gemakkelijkste en goedkoopste methode om wortelgroenten zoals wortelen, bieten, radijs enz. te bewaren, is door ze in kluiten te bewaren die bedekt zijn met stro en aarde om ze te beschermen tegen vorst. De kluiten moeten regelmatig gecontroleerd worden om aantasting door ongedierte, vooral muizen, te voorkomen.
Sleutelfactoren
Moestuinen spelen een belangrijke rol in de voedselzekerheid in afgelegen gebieden. Boerenfamilies zijn het hele jaar door afhankelijk van de oogst van de producten uit de moestuinen en willen daarom graag hun kennis en vaardigheden op het gebied van oogst- en naoogstbeheer verbeteren.
De boeren in verschillende gebieden hebben verschillende praktijken voor het goed bewaren en conserveren van fruit en groenten die van generatie op generatie worden doorgegeven. Door uitwisselingsbezoeken te organiseren tussen boeren uit verschillende gebieden kunnen de beste werkwijzen worden verspreid.
Geleerde les
Het diversifiëren van een moestuin draagt bij aan een rijk dieet, maar boeren moeten wel inzicht hebben in de oogst, het gebruik, de opslag en de verwerking van elk gewas. In de loop van het project is gebleken dat het moeilijk is om in één training voldoende informatie te geven over deze onderwerpen. Er is meer training nodig om de kennis van boeren over nieuwe gewassen te vergroten met betrekking tot aanplant, groei, oogst en beheer na de oogst.
Zaadbanken in de gemeenschap
Door de stijgende vraag naar hybride variëteiten zijn zaden van lokale variëteiten van groenten en eenjarige gewassen steeds minder verkrijgbaar op lokale markten. Het voordeel van lokale rassen is dat ze voortkomen uit open bestuiving, d.w.z. dat hun zaden gereproduceerd kunnen worden op dorpsniveau. Het behoud van de zuiverheid van de variëteiten vereist echter een constante controle. Planten die niet de kenmerken van het ras vertonen, moeten eruit gesorteerd worden.
Het wordt aanbevolen om zaden van lokale variëteiten te conserveren door ze op te slaan in lokale zaadbanken. Als er geen zaadbank is, moet de oprichting van een nieuwe ondersteund worden om de beschikbaarheid van genetisch materiaal op de lange termijn ter plaatse te garanderen.
Sleutelfactoren
Het verzamelen, vermeerderen en uitwisselen van lokale zaadvariëteiten is een traditie die sommige boeren van generatie op generatie overdragen. Het erkennen van het belang van deze praktijk en het ondersteunen van boeren bij het beheren van zaadbanken kan ervoor zorgen dat de lokale variëteiten behouden blijven, beschikbaar zijn voor geïnteresseerde boeren en doorgegeven worden aan de volgende generaties.
Geleerde les
Het is gebruikelijk dat boeren het ene type zaad ruilen voor het andere. Vaak geven de boeren die een gemeenschapszaadbank onderhouden de zaden die ze hebben ook gratis weg. Dit zou kunnen werken in sommige andere landen met een vergelijkbare mentaliteit, maar om de duurzaamheid van een gemeenschapszaadbank te garanderen, zou het een optie kunnen zijn om een prijs te bepalen voor de zaden.
Bovendien vergemakkelijkt het verbinden van de kleine gemeenschapszaadbanken, beheerd door boeren, en grotere instituten zoals het National Republican Center for Genetic of Science, die grote genenbanken hebben, ook de uitwisseling van lokale variëteiten en landrassen tussen dorpen en districten.
Bronnen
Invloeden
Moestuinen spelen een belangrijke rol op sociaal niveau, omdat ze vrouwen in staat stellen het dieet van het gezin te diversifiëren en een belangrijke rol te spelen binnen het gezin en in de buurt. Gediversifieerde moestuinen dragen verder bij aan het behoud van de biodiversiteit. Bovendien zijn de vaardigheden op het gebied van oogst- en naoogstbeheer, waaronder drogen en opslag, specifieke vaardigheden die van generatie op generatie worden doorgegeven.
Een positief economisch voordeel wordt gegenereerd door de producten uit moestuinen die vers of verwerkt kunnen worden verkocht en zo extra inkomen genereren.
Eenvoudige technieken zoals wisselteelt of compostering kunnen een gunstige invloed hebben op de bodemstructuur en de voedingsstoffencycli in de bodem. Bovendien trekken gediversifieerde moestuinen bestuivers aan en bieden ze geschikte habitats voor bijen en andere bestuivers.
Begunstigden
De begunstigden van de aanpak zijn boeren die geïnteresseerd zijn in het diversifiëren van hun tuinen met verschillende boom- en struiksoorten en in het verbouwen van aanverwante gewassen en groenten.
Verhaal

Een enorme binnentuin omringt het huis waar de 56-jarige Hanona Latifova woont in het dorp Jafr in de provincie Rasht in Noord-Tadzjikistan. De bergtoppen van de vallei zijn al bedekt met de eerste sneeuw van dit jaar. De afgelopen weken is de tuin langzaam leeggelopen: het fruit van de bomen is geplukt, de groenten zijn geoogst en de grond wordt klaargemaakt voor de winter.
In een speciaal daarvoor gebouwde droge en beluchte opslagruimte bewaart Hanona haar indrukwekkende verzameling zaden. Ze is een serene, zelfverzekerde vrouw die vertelt over haar ervaring met het vermeerderen van zaden: "Ik doe het al heel lang. Sinds het einde van de burgeroorlog, sinds ongeveer twintig jaar, doe ik het intensiever. In mijn opslagruimte heb ik allerlei soorten zaden."
Dit voorjaar besloot ze deel te nemen aan het project "Enhancing biodiversity and ecosystem services in agrarian landscapes", gesteund door BMU en Welthungerhilfe en uitgevoerd door de lokale partnerorganisatie. "In maart 2018 hoorde ik voor het eerst over dit project. Ik wilde iets nieuws leren, meer over landbouw en wat mensen in de landbouw doen. "De eerste resultaten van het project zijn al tastbaar, zoals Hanona uitlegt. "Dit project heeft een grote impact op de boeren. Ze hebben geleerd over meststoffen en water geven. Ze hebben geleerd om geen pesticiden te gebruiken, maar om een zelfgemaakt mengsel van gekookte walnootbladeren en knoflook op de planten te spuiten. En ze leerden hoe ze de verschillende gewassen en groenten in de meest gunstige volgorde moesten planten. Deze keer hebben we tot de herfst geen onkruid op de velden laten staan en hebben we een zeer goede oogst behaald."
Hanona zet de traditie van het verzamelen van zaden in haar familie voort door het voorbeeld van haar moeder en grootmoeder te volgen die hetzelfde voor haar deden.
Er zijn altijd mensen geweest die zaden van Hanona kwamen halen, ook al voor het project. Maar tijdens de Farmer Field School die door het project werd georganiseerd, besloot ze samen met de boeren zaden uit te wisselen om lokale variëteiten te behouden die resistenter zijn en daardoor betere oogsten opleveren.