Naani Aruy: gemeenschappelijke faunas voor het behoud van de Inka Naani in de vallei van Tambillos, Ancash, Perú
El Qhapaq Ñan, Sistema Vial Andino, is een camino vivo die in 2014 werd uitgeroepen tot Patrimonio Mundial, en die zijn oorspronkelijke verbondenheid met de andinese gemeenschappen, die kwetsbaar zijn voor klimatologische en geodinamische verschijnselen, bewaart. In de Valle de Tambillos, in Ancash, houden de quechuas-gemeenschappen deze erfenis in ere door middel van gemeenschappelijke evenementen zoals de Naani Aruy, een jaarlijkse viering van het onderhoud van de incaminos. Estas laboras ancestrales, transmitidas desde épocas precoloniales, fortalecen la resiliencia al cambio climático, combinando conocimientos heredados y científicos, y reflejan una cosmovisión que fomenta la reciprocidad y convivencia con el entorno. Esta práctica destaca cómo la conexión entre naturaleza y cultura responde a los desafíos ambientales actuales y cómo la gestión colaborativa puede descolonizar las categorías de patrimonio para abordar mejor el cambio climático.
Context
Uitdagingen
La actividad minera ha impactado a las organizaciones comunales y sus costumbres ancestrales, como el Naani Aruy. Met de stijging van de lokale overheidsuitgaven voor het mijnbouwkanon, stimuleerden de overheden projecten voor overheidsinvesteringen die de kosten van de mijnbouw opdreven. La remuneración atractiva en el sector minero ha generado la idea de que todo trabajo debe ser pagado. Dit heeft invloed gehad op de traditionele commerciële activiteiten, zoals de ayni, Cequia Aruy (limpieza de canales) en Naani Aruy (limpieza de caminos), waarbij elke inwoner vrijwillig zijn steentje bijdraagt. Tegenwoordig geven veel mensen, vooral jongeren, de voorkeur aan betaald werk en geven ze het werk in de landbouw en op gemeentelijk niveau op.
Locatie
Proces
Samenvatting van het proces
De belangrijkste onderdelen van de oplossing vullen elkaar aan om de problemen van de Inka Naani op te lossen. La labor comunal indígena es el elemento central. Lokale gemeenschappen, waaronder ouderen, vrouwen en kinderen, coördineren de instandhouding van de Inka Naani, wat het behoud van de física van de afzenders garandeert. Dit proces versterkt niet alleen de sociale tejido, maar maakt ook de overdracht van traditionele kennis tussen generaties mogelijk , in de context van het klimaat, de constructie van de inca rode aarde en het beheer van natuurlijke hulpbronnen.
De traditionele ceremonies, zoals de ofrendas voor de hirkas voorafgaand aan het begin van het werk, versterken de spirituele en culturele band met de natuur. Deze rituelen zorgen ervoor dat het werk voor het behoud van de natuur wordt uitgevoerd in harmonie met de omgeving en bevorderen een holistische oplossing die culturele, sociale en milieuaspecten integreert.
Bouwstenen
2. Traditionele ceremonies en rituelen
De deelname aan ceremonies zoals de ofrendas a las deidades de montaña (hirkas) voorafgaand aan de onderhoudswerkzaamheden helpt om het culturele en ecologische evenwicht in de regio te bewaren.
Volgens de bewoners hebben sommige natuurlijke elementen (stenen, water, rivier, tierra, troncos) die de basis vormen voor de traditionele architectuur, een gedrag dat niet gebruikelijk is bij bepaalde tijdelijke of ruimtelijke omstandigheden. Bijvoorbeeld, het gebruik van water in de bouw van constructies hangt samen met de fasen van de luna: er is een grotere weerstand en compactering mogelijk bij de bouw van tapia of tapial tijdens de fase van de luna llena. In deze wereld van natuurlijke aprendizaje recíproco met de natuurlijke omgeving, ontstaat er ook een relatie met entiteiten die deel uitmaken van of leven in deze omgeving, de noodzaak om verschillende rituele herdenkingsrituelen te ontwikkelen om de orde en harmonie met de natuur te bewaren, die deel uitmaken van een uitgebreid repertoire simbólico.
3. Inheems natuurperspectief
La visión indígena de la naturaleza como un legado prestado de las generaciones futuras fomenta la sostenibilidad y el respeto por los recursos naturales.
Invloeden
De voorgestelde oplossing voor Qhapaq Ñan heeft in verschillende opzichten positieve gevolgen gehad.
Op milieugebied integreren de lokale gemeenschappen bovendien hun indiaanse visie op de natuur als een erfgoed dat beschermd moet worden voor toekomstige generaties, waardoor een duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen wordt bevorderd.
Op sociaal gebied heeft de deelname van de gemeenschap aan het onderhoud van de incaminos incaicos de sociale cohesie versterkt door alle leden van de gemeenschap, inclusief ouderen, vrouwen en kinderen, te betrekken bij traditionele en ceremoniële activiteiten. Dit proces waarborgt de overdracht van kennis tussen de generaties op het gebied van drenaje en klimaatvoorspelling op basis van omgevingssignalen.
Vanuit economisch oogpunt draagt het in gebruik houden van de paden bij aan de lokale ontwikkeling en bevordert het de bereikbaarheid en het toerisme, wat inkomsten en economische kansen oplevert voor de inheemse gemeenschappen.
Begunstigden
- Inheemse gemeenschappen (quechuas in el Valle de Tambillos y a lo largo del Qhapaq Ñan)
- Lokale omgeving
- Toekomstige generaties
- Toeristen en bezoekers
Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Verhaal
De organisatie van Naani Aruy berust bij de autoriteiten van de gemeenschap, die de tijdstippen, de commissies, de duur van het werk en de omvang van de interventie bepalen, evenals de verantwoordelijkheden per groep, geslacht en rol van de deelnemers. Las mujeres por lo general se encargan de preparar la comida y la chicha, mientras los varones son los encargados de agenciarse herramientas como pico, lampa, hoz y pala. Het is belangrijk om te weten dat in de gemeenschap van Huachis (de huidige hoofdstad van het district), de rol van alcalde pedáneo nog steeds bestaat. Esta autoridad remplaza actualmente a la figura de los antiguos varayocs, asumiendo el rol de la organización de los trabajos comunales.
El punto de concentración se realiza en la puerta de la casa comunal de Soledad de Tambo, donde se adorna el urpu (vasija de barro para chicha) con panes, flores, rocoto y hojas de maíz. Daarna wordt de urpu naar de ushnu gebracht, begeleid door muziek (caja y pincullo). Al respecto, los comuneros señalan "La música es buena, el sonido de la caja y pincullo nos motiva, nos da fuerza para hacer bien el trabajo... así trabajaban nuestros abuelos también...". Al llegar al ushnu de Soledad de Tambo, se desarrollan las últimas recomendaciones y se toma especial atención en garantizar la distribución de chicha para todos los participantes de la faena. Mientras tanto, las mujeres, una vez que terminan de preparar la comida, se reúnen en grupos y se concentran en la cima del ushnu, esperando que culmine la jornada para compartir los alimentos.
Voordat ze aan het werk gaan, verwelkomt de gemeenteambtenaar van Soledad de Tambo de hulp van de bewoners en organiseert hij een kleine ceremonie. Ze vragen toestemming aan de hirkas, bebe chicha, chaqcha la coca en realizeren de shogapada. Vervolgens wordt de weg van het hoogste naar het laagste gedeelte van de stad schoongemaakt. De activiteiten worden begeleid door de consumptie van chicha tijdens de momenten van ontspanning. Het is gebruikelijk dat na afloop van het werk alle deelnemers zich concentreren op de top van de ushnu, waar ze verschillende potjes met elkaar delen en chicha drinken. Para cerrar la jornada, bailan al ritmo de la caja y pincullo, agradeciendo a los concurrentes.