Değer Katmak ve Hasat Sonrası Kayıpları Azaltmak için Solar Kurutucuların Kullanımı

Tam Çözüm
Güneş Enerjili Kurutucu
GIC India

Tarımsal ürünlerin çabuk bozulabilirliği, yüksek pazar dalgalanması ve taze ürünlerin işlenmesi için sınırlı altyapı ile birleştiğinde, küçük çiftçiler için ciddi zorluklar oluşturmakta ve hasat sonrası kayıpların yüksek olmasına neden olmaktadır. Yeşil İnovasyon Merkezi - Hindistan (GIC) ve Science 4 Society (S4S) teknolojileri, bu ve benzeri zorlukların üstesinden gelmek için kadın liderliğindeki bir girişimcilik modelinin pilot uygulamasını yapmıştır. Proje, kadınların güneş enerjisiyle çalışan kurutucular etrafında kendi işleme birimlerini kurmalarını ve değer zincirine entegre olmalarını sağladı. Projenin gıda israfıyla mücadele, ek istihdam yaratma, kırsal gelirleri artırma ve kadınların tarımsal işletmelere katılımını geliştirme konusundaki başarısına dayanarak, model diğer değer zincirlerine genişletildi. İlk olarak Hindistan'ın dünyanın en büyük ikinci üreticisi olduğu ve hasat sonrası kayıpların en yüksek olduğu soğan ve patates ürünlerine uygulandı. Daha sonra inovasyon, Himachal Pradesh gibi dağlık eyaletler için stratejik öneme sahip elma değer zincirine genişletildi.

Son güncelleme: 10 Jul 2025
70 Görünümler
Bağlam
Ele alınan zorluklar
Uzun vadeli finansmana erişim eksikliği
Alternatif gelir olanaklarının olmaması
Kamuoyu ve karar vericilerin farkındalık eksikliği
Teknik kapasite eksikliği
İşsizlik / yoksulluk

Çevresel zorluklar

Domates ve patates değer zincirlerinde %40'a varan hasat sonrası kayıplar, sadece kaybedilen gelir fırsatlarını değil, aynı zamanda arazi, su ve enerji gibi doğal kaynakların israfını da temsil etmektedir. Gıda atıklarının düzenli depolama alanlarında ayrıştırılması metan ve karbondioksit emisyonlarına katkıda bulunarak iklim üzerindeki etkileri daha da kötüleştirmektedir.

Sosyal zorluklar

Erkekler kentsel alanlara göç ettikçe, çoğu topraksız olan ve Hindistan'ın kırsal kesimlerinde ekonomik olarak aktif kadınların %80'ini oluşturan kadınlar çiftçilik sorumluluklarını giderek daha fazla üstlenmektedir. Gelir elde etme fırsatları ciddi ölçüde kısıtlıdır, ancak becerileri, altyapı erişimini ve pazar entegrasyonunu güçlendirmek için tasarlanmış programlara erişim yoluyla iyileştirilebilir.

Ekonomik zorluklar

Hintli çiftçilerin %80'inden fazlası iki hektarın altında araziye sahip küçük çiftçilerdir ve bu çiftçiler özellikle fiyat dalgalanmalarına ve iklimle ilgili şoklara karşı savunmasızdır ve önemli altyapı eksiklikleriyle karşı karşıyadır. Yüksek derecedeki hasat sonrası kayıplar ve düşük dereceli ürünlerin sınırlı pazarlanabilirliği çiftlik gelirlerini baltalamaktadır.

Uygulama ölçeği
Yerel
Ulusal altı
Ekosistemler
Tarla
Tema
Hafifletme
Sürdürülebilir finansman
Toplumsal cinsiyet anaakımlaştırması
Sürdürülebilir geçim kaynakları
Tarım
Yenilenebilir enerjiler
Konum
Maharashtra, Hindistan
Karnataka, Hindistan
Andhra Pradesh, Hindistan
Himachal Pradesh, Hindistan
Süreç
Sürecin özeti

Kadınlar başlangıçta güneş enerjili kurutma üniteleri için teknik becerilerin yanı sıra girişimcilik konusunda da eğitilmektedir. Finansal ve kurumsal destek sağlanarak teknolojiye erişim kolaylaştırılır. Sürdürülebilir bir iş modeli geliştirmek amacıyla değer zinciri entegrasyonu için ileri bağlantılar kurulur. Bu başarılı girişimcilerin gelişimi, değer zinciri boyunca ek istihdam yaratır.

Yapı Taşları
Ev Tipi Güneş Enerjili Kurutma Üniteleri Aracılığıyla Kadın Girişimciliğinin Teşvik Edilmesi

Tarımsal ürünlerin işlenmesinde küçük ölçekli girişimcilik çözümün merkezinde yer almaktadır. GIC programı kapsamında kadınlar, S4S ile işbirliği içinde güneş enerjisiyle çalışan kendi dehidrasyon ünitelerini kurmaları için desteklenmiştir. S4S, üniteleri geliştiren özel bir sosyal girişimdir. Her bir ünite, merkezi olmayan, enerji tasarruflu gıda işleme olanağı sağlayan öğütücüler, mühürleyiciler ve paketleme araçları gibi ekipmanlar içermektedir.

2.500 kadın girişimciyi faaliyetlerinde desteklemek için makine kullanımı ve bakımı, hijyenik gıda işleme, depolama ve paketleme gibi alanlarda eğitim aldılar. İkinci bir odak alanı ise kadınların işlerini bilinçli ve sorumlu bir şekilde yürütebilmelerini sağlamak için bütçeleme, defter tutma ve hesap yönetimini kapsayan finansal okuryazarlıktı. Ayrıca, kadınlara güneş enerjisi teknolojisinin çevresel faydaları ve katkıda bulundukları gıda atıklarının azaltılması anlatıldı.

Proje, uygulama dönemi boyunca geliştirilmiş olan yapılandırılmış, kullanıcı dostu bir eğitim modülünün geliştirilmesine temel teşkil etmiştir. Bu modül sayesinde yaklaşım artık daha kolay ölçeklendirilebilir ve çoğaltılabilir. Materyaller, erişilebilirliği sağlamak için Marathi ve Telugu gibi yerel dillere çevrildi ve şu anda S4S Technologies tarafından diğer projelerde kullanılıyor.

Projeye katılan kadınların çoğu daha önce topraksız tarım işçisi olarak çalışıyordu. Model, sahiplik ve değer zinciri entegrasyonu yoluyla daha fazla gelir istikrarı ve ekonomik katılım için bir yol sundu.

Etkinleştirici faktörler
  • Pazar bağlantılı gıda işleme ve işletme yönetimine özel kapasite geliştirme
  • Hasat sonrası kayıpların yüksek olduğu değer zincirlerinin seçilmesi (ör. domates, soğan, patates, elma)
  • Kadın liderliğindeki işletmelerin coğrafi olarak kümelenmesi lojistik maliyetleri azaltır ve pazara erişimi iyileştirir
Finansmana Erişim ve Kurumsal Destek

Mülkiyet, kadın girişimcilerin gerçek anlamda ekonomik bağımsızlık kazanmalarını sağlar. Ancak bunu sağlamak için krediye uygun fiyatlı erişim şarttır. Model, geleneksel finans kuruluşlarından düşük faizli kredileri harekete geçirmiş ve hükümet programlarıyla yakınlaşmayı kolaylaştırarak kadınların güneş enerjisiyle çalışan dehidrasyon ünitelerine ve ilgili ekipmanlara yatırım yapmalarını sağlamıştır. GIC'nin desteğiyle kadın girişimciler, proje maliyetinin %40'ına kadar sermaye sübvansiyonu sunan Pradhan Mantri Mikro Gıda İşleme İşletmelerinin Resmileştirilmesi (PM-FME) programına erişmiştir. Bu finansman mekanizmaları, giriş engellerini mülkiyete izin verecek kadar azaltmış ve kadınların tarımsal değer zincirine katılımının kurumsallaşmasına yardımcı olmuştur. Geleneksel finans kurumları aracılığıyla erişilen finansman 4 milyon Euro'ya ulaşmış ve gelirlerinde önemli bir artış görülen 2.500 kadın girişimcinin desteklenmesini sağlamıştır.

Değer Zinciri Entegrasyonu

Bu çözüm, kırsal kesimdeki kadın girişimcilerin tarımsal değer zincirine tam entegrasyonunu sağlamaktadır. Sosyal girişim S4S Technologies ile yapılan işbirliği sayesinde kadın girişimciler sadece işleme ekipmanı ve eğitim almakla kalmamış, aynı zamanda hammadde kaynaklarına bağlanmış ve işletmeler arası anlaşmalar yoluyla ürünlerinin geri alımı garanti altına alınmıştır. Model aynı zamanda, aksi takdirde israf edilecek olan düşük kaliteli veya fazla ürüne değer katılmasını kolaylaştırarak atıl kaynaklardan gelir elde edilmesini sağladı. S4S, ürün toplama, kalite kontrol, ikincil işleme ve pazarlama işlemlerini gerçekleştirerek işletmeler arası müşteriler için ideal bir "tek noktadan çözüm" sunuyor. Bu, kadın girişimciler için pazar riskini ve lojistik karmaşıklığı azaltmakta ve faydaların değer zinciri boyunca yeniden dağıtılmasını sağlamaktadır.

Etkinleştirici faktörler
  • Merkezi olmayan gıda işleme ve değer zinciri koordinasyonu konusunda deneyimli bir özel sektör aktörü ile işbirliği
  • Garantili geri alım anlaşmaları
  • Toplama, kalite kontrol ve ikincil işlemlerin merkezileştirilmesi
  • İhtiyaç fazlası ve düşük kaliteli ürünlere değer katmaya odaklanın
  • Değeri paydaşlar arasında yeniden dağıtan bütünsel model
Değer Zinciri Boyunca Ek İstihdam Yaratılması

Model, sadece etrafında toplandığı kadın girişimciler için gelir fırsatlarını artırmakla kalmıyor, aynı zamanda değer zinciri boyunca farklı nitelik seviyelerine sahip çeşitli ek işler de yaratıyor. Ham üründen pazara kadar tüm adımları ele alan müdahale, nakliye, işleme, lojistik, ekipman bakımı ve kalite kontrol alanlarında istihdam yaratıyor. S4S Technologies'e göre, proje sayesinde sadece Maharashtra ve Karnataka'da saha yöneticileri, üretim şefleri, teknisyenler, sürücüler, hamallar, makine operatörleri ve fabrika personeli dahil olmak üzere 200'den fazla istihdam yaratılmıştır. Ayrıca, ankete katılan kadın girişimcilerin %14'ü solar kurutma ünitelerinde en az bir iş yarattıklarını bildirmiştir.

Etkinleştirici faktörler
  • Tedarikten ikincil işlemeye kadar uçtan uca değer zinciri katılımı
  • Merkezi olmayan işleme birimlerinden kaynaklanan operasyonel ve altyapı ihtiyaçları
  • Toplama, bakım ve lojistiği yönetmek için S4S Technologies aracılığıyla koordinasyon
Etkiler

Çevresel:
Çözüm, hasat sonrası kayıpları ve sera gazı emisyonlarını azaltarak iklim değişikliğinin hafifletilmesine katkıda bulunmaktadır. Projenin yıllık sera gazı emisyonu azaltımına toplam katkısı 100 köyde 80.000 ton CO₂'dir.

Ekonomik:
Model, kadın liderliğindeki 2.500 işletmeye olanak sağlamıştır ve bu sayının 1.000'e çıkarılması planlanmaktadır. Ortalama yıllık gelir 55.908 INR'den 1.13.812 INR'ye yükselirken, ortalama çalışma günü 213'ten 142'ye düşmüştür. Kadınlar güneş enerjisiyle çalışan ünitelere, pazarlara ve finans kuruluşlarından sağlanan 4 milyon Avro ile finansmana erişim sağladı. Yıllık işleme kapasitesi 375.000 tona ulaştı.

Sosyal:
Model, ekonomik bağımsızlığı, girişimciliği ve mülkiyeti teşvik ederek kadınların hane ve toplum içindeki konumunu güçlendirmektedir. Eskiden topraksız veya marjinal olan kadın çiftçiler artık evlerinden işletmeleri yöneterek gelir elde etme ile aile sorumluluklarını dengeleyebilmektedir.

Yararlanıcılar

Kırsal kesimdeki kadınlar birincil faydalanıcılardır. Model aynı zamanda gelir istikrarını artırarak hane halklarına ve toplumlarına da fayda sağlamakta ve ayrıca değer zinciri boyunca birçok ek istihdam yaratmaktadır.

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
SKA 2 - Sıfır açlık
SKA 7 - Erişilebilir ve temiz enerji
SKA 9 - Sanayi, yenilikçilik ve altyapı
SKA 12 - Sorumlu tüketim ve üretim
Hikaye
Bayan Shamhad Bee
Bayan Shamshad Bee
GIC India

Bayan Shamshad Bee programın yararlanıcılarından biri ve ailesiyle birlikte Hindistan'ın Andhra Pradesh eyaletindeki Tadakanapalle köyünde yaşıyor. Hayatının başlarında ailesi tarlada işçi olarak çalışmış ve günde 200 rupiden fazla kazanamamış. Bu sınırlı gelir, ev ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmalarına neden oluyordu ve iş son derece öngörülemezdi; bazen var, bazen yoktu. İki çocuğu ve kendi ihtiyaçları ile ilgilenmek zorunda olan aile, daha iyi fırsatlar aramak için Haydarabad'a taşındı. Ancak, üç yıl sonra ve hayatın iyileşmediğini fark ettiklerinde, tam da COVID-19 karantinasının yürürlüğe girdiği sırada köylerine geri döndüler. Bu dönemde aile ciddi zorluklarla karşılaştı. Israrlı çabalarına rağmen, pandemi nedeniyle sadece ara sıra iş bulabildiler.

Ancak 2023 yılında durum değişecekti. GIZ ve S4S temsilcileri GIC projesinin bir parçası olarak köyü ziyaret etti. Girişimi tanıttılar, projenin doğasını ve yapılması gereken işleri ayrıntılı olarak açıkladılar ve köylülere bunun kendilerine daha fazla ve daha istikrarlı bir gelir sağlayacağı konusunda güvence verdiler.

O ana kadar Bayan Shamshad Bee'nin ailesinin ne bir banka hesabı ne de krediye erişimi vardı. Projeye dahil olmaları sayesinde sadece bir banka hesabı açmakla kalmadılar, aynı zamanda işe başlamak için krediye de erişebildiler. Fonlarla birlikte gerekli makineleri kurdular. GIZ ve S4S, makineler ve işleme için gerekli tüm adımlar konusunda eğitim verdi.

Bayan Shamshad, geçtiğimiz yıldan bu yana bir girişimci olarak gelir elde ediyor ve kendisine aylık 15000 ila 18000 rupi arasında bir gelir sağlıyor. Her gün sabah ürünleri hazırlamakla başlıyor. Soğanları dikkatlice seçip yıkadıktan sonra bir kesici makine kullanarak kesiyor ve kurumaları için bir vantilatörün önüne yerleştiriyorlar. Soğanlar önceden kurutulduktan sonra güneş altında solar kurutucuya yerleştiriliyor. Günün sonunda soğanlar tamamen kurutulmuş, torbalara doldurulmuş ve satış için toplanmış oluyor.

Bayan Shamshad, köylerinde projenin başlamasından bu yana ailenin durumunun önemli ölçüde iyileştiğini paylaştı. Artan gelirleri tüm temel ihtiyaçlarını karşılıyor ve çocukları artık eğitim görüyor. Daha da önemlisi, kısa süreli işlerden bağımsız hale geldiler, artık başkalarının arazisinde güneşin altında çalışmak zorunda değiller, artık kendi evlerinin gölgesinde rahatça çalışabiliyorlar.

Katkıda bulunanlarla bağlantı kurun
Diğer katkıda bulunanlar
Puneet Bansal
Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH
Sashi Kumar
Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH
Regina Sanchez Sosa y Hernandez
Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH